बाळापूर नगर परिषदेत महिलाराज! नगराध्यक्षपद महिलांसाठी राखीव
महिलाराजाचा नवा अध्याय :
परिषदेत महिलांचे प्रमाण यावेळी सर्वाधिक असून याला ‘महिलाराज’ असे संबोधले जात आहे. बाळापूर नगर परिषदेत २५ पैकी तब्बल १३ जागा महिलांसाठी राखीव निघाल्याने येत्या पंचवार्षिक काळात निर्णयप्रक्रियेतील महिलांचा सहभाग मोठ्या प्रमाणावर वाढणार आहे. नगराध्यक्ष पदही सर्वसाधारण महिला प्रवर्गासाठी राखीव असल्याने शहराचा कारभार महिलांच्या हाती जाणार आहे. त्यामुळे बाळापूर नगर परिषदेत महिलांचे नेतृत्व, त्यांचा दृष्टीकोन आणि प्रशासनातील सहभाग या माध्यमातून शहर विकासाच्या नव्या दिशा ठरणार आहेत. अनेक वर्षांपासून प्रलंबित असलेली पथदिवे, कचरा डेपो, स्वच्छता, पाणीपुरवठा, सांडपाणी व्यवस्थापन यासारखी प्रश्न सोडवण्यासाठी महिलांची संवेदनशीलता आणि योजनाबद्ध दृष्टिकोन महत्त्वाचा ठरण्याची अपेक्षा नागरिक व्यक्त करत आहेत. मात्र या महिलांना स्वायत्तपणे निर्णय घेता येतील का, की पुरुषसत्ताक हस्तक्षेप राहील, हा प्रश्न नागरिकांच्या मनात घर करून आहे.
आरक्षणाचे चित्र :
बाळापूर नगरपरिषद क्षेत्रात एकूण १२ प्रभाग आहेत. या प्रभागांतून निवडले जाणारे २५ सदस्यांपैकी आरक्षणाचे स्वरूप खालीलप्रमाणे आहे :
प्रवर्ग | महिला राखीव जागा |
---|---|
सर्वसाधारण महिला | ८ |
अनुसूचित जाती महिला | १ |
मागासवर्ग महिला | ३ |
एकूण महिला जागा | १३ |
यामुळे बाळापूर नगरपरिषदेत महिलांची उपस्थिती अर्ध्यापेक्षा अधिक म्हणजेच ५२% राहणार आहे.
Related News
नगराध्यक्षपद महिलांसाठी :
या वेळी नगराध्यक्षपद सर्वसाधारण महिला प्रवर्गासाठी राखीव झाल्यामुळे शहरातील अनेक प्रस्थापित नेत्यांच्या राजकीय समीकरणात उलथापालथ झाली आहे. अनेक दिग्गज पुरुष नेत्यांना आता त्यांच्या घरातील महिलांना पुढे करावे लागणार आहे. काही ठिकाणी याला ‘बायकोराज’ म्हणत टोमणे मारले जात आहेत, तर काहींनी याचे स्वागत करत ‘महिलाशक्तीचा सन्मान’ असे मत व्यक्त केले आहे.
नागरिकांची प्रतिक्रिया :
स्थानिक नागरिकांमध्ये या निर्णयाबाबत संमिश्र प्रतिक्रिया उमटत आहेत.
शहरातील व्यापारी संघाचे अध्यक्ष म्हणाले, “महिलांना संधी मिळतेय हे स्वागतार्ह आहे. पण त्या स्वयंपूर्णपणे निर्णय घेतील का, हे पाहणे महत्वाचे.”
स्थानिक सामाजिक कार्यकर्त्या सौ. कविता भोसले यांनी सांगितले, “आता महिलांना संधी मिळाली आहे, त्या शहर विकासात नवा दृष्टिकोन आणतील.”
काही नागरिक मात्र चिंता व्यक्त करत म्हणाले, “काही महिला नेत्यांच्या मागे त्यांचे नवरे किंवा कुटुंबीय निर्णय घेतात, त्यामुळे ‘महिलाराज’ फक्त नावालाच राहू नये.”
अधिकारी उपस्थिती व पारदर्शक सोडत प्रक्रिया :
या सोडतीच्या कार्यक्रमाला बाळापूर नगर परिषदेतील सर्व वरिष्ठ अधिकारी उपस्थित होते.
पिठासीन अधिकारी : श्री. निखिल खेमणार (उपजिल्हाधिकारी, अकोला)
मुख्याधिकारी : श्री. सतीश गावंडे
कार्यालय अधीक्षक : रमेश ठाकरे
प्रकल्प अधिकारी : तैयब अहमद कादरी
यावेळी नगरपरिषद कर्मचारी, नागरिक, राजकीय पक्षांचे पदाधिकारी, व स्थानिक पत्रकार उपस्थित होते. संपूर्ण सोडत प्रक्रिया पारदर्शक व शिस्तबद्ध पद्धतीने पार पडली.
प्रलंबित विकास कामे आणि अपेक्षा :
गेल्या अनेक वर्षांपासून बाळापूर शहरात अनेक मूलभूत सोयींच्या प्रश्नांवर तोडगा निघालेला नाही.
पथदिवे बंद पडणे
कचरा डेपो व स्वच्छतेचा अभाव
पाणीपुरवठा विस्कळीत
रस्त्यांची दुरवस्था
सांडपाणी व्यवस्थापनाची अडचण
या समस्या सोडविण्याकडे नव्या महिलाप्रभुत्व असलेल्या नगरपरिषदेचे लक्ष असेल अशी अपेक्षा आहे.
शहरातील महिलांना दैनंदिन जीवनातील अडचणी अधिक जवळून माहित असतात. त्यामुळे त्यांचा सहभाग शहरातील स्वच्छता, आरोग्य, महिला सुरक्षा, बालकल्याण, आणि शिक्षण क्षेत्रात सकारात्मक बदल घडवू शकतो.
राजकीय समीकरणात बदल :
बाळापूर नगर परिषदेतील पारंपरिक राजकीय समीकरणे या आरक्षणामुळे पूर्णतः बदलली आहेत. अनेक प्रभावशाली नेत्यांच्या पत्नी, मुली, बहिणी आता राजकारणात उतरतील. त्यामुळे घराघरात राजकीय चर्चांना उधाण आले आहे.
शहरातील प्रमुख पक्ष — भाजप, काँग्रेस, राष्ट्रवादी, वंचित बहुजन आघाडी — यांनी महिलांना उमेदवारी देण्याची तयारी सुरू केली आहे.
महिलांच्या नेतृत्वातून बदलांची शक्यता :
महिलांनी नगरपालिकेच्या समित्यांमध्ये पुढाकार घेतल्यास पुढील गोष्टींमध्ये ठोस बदल होऊ शकतात :
स्वच्छता अभियानात जनसहभाग वाढविणे
महिला व बालकल्याणासाठी योजना राबविणे
स्वयंरोजगार प्रशिक्षण केंद्रे उभारणे
महिला सेल स्थापन करणे
महिलांसाठी सुरक्षित सार्वजनिक स्थळे निर्माण करणे
संकटग्रस्त महिलांसाठी हेल्पलाईन सुरू करणे
विश्लेषण : महिलाराज — नावापुरते की वास्तवात?
बाळापूर शहरवासीयांच्या मनात एक प्रश्न निर्माण झाला आहे —
“या महिलांना स्वतंत्रपणे काम करण्याची संधी मिळेल का?”
किंवा
“त्या केवळ राजकीय कुटुंबांच्या ‘नावापुरत्या’ प्रतिनिधी ठरतील?”
महिलांना जबाबदारी देताना त्यांना स्वायत्तता, प्रशासकीय पाठबळ, व निर्णयक्षमता यांचा योग्य समतोल राखणे हे प्रशासनासमोरील आव्हान असेल.
भविष्यातील दिशा :
नगरपरिषदेतील महिलांना योग्य मार्गदर्शन दिल्यास आणि नागरिकांचा पाठिंबा मिळाल्यास बाळापूर शहरात पुढील काही वर्षांत सकारात्मक बदल घडू शकतात :
स्वच्छ व सुंदर बाळापूर
चांगले रस्ते व पथदिवे
महिलांसाठी रोजगारनिर्मिती
बालविकास केंद्रे
आरोग्य सुविधा व सुरक्षित सार्वजनिक जागा
बाळापूर नगर परिषदेतील हा महिलाराजाचा नवा अध्याय आहे. हे नेतृत्व खरोखर शहर विकासासाठी कार्यरत राहिल्यास बाळापूर महाराष्ट्रातील आदर्श महिला नेतृत्वाचे उदाहरण ठरू शकते. परंतु, हे केवळ आकडेवारीपुरते न राहता महिलांना खऱ्या अर्थाने सत्तेची व निर्णयक्षमेची ताकद मिळावी, हीच नागरिकांची अपेक्षा आहे.
नागरिकांसाठी आवाहन :
महिलांना पुढे येण्यासाठी समाजाने त्यांना पाठबळ द्यावे. प्रशासन, राजकीय पक्ष, आणि नागरिक सर्वांनी मिळून ‘महिला सशक्तीकरण’ या संकल्पनेला प्रत्यक्षात उतरवले, तर बाळापूर शहराचा चेहरामोहरा बदलू शकतो.
महत्त्वाचे मुद्दे :
नगराध्यक्ष पद सर्वसाधारण महिला प्रवर्गासाठी राखीव
२५ पैकी १३ जागा महिलांसाठी
८ सर्वसाधारण महिला, १ अनुसूचित जाती महिला, ३ मागासवर्ग महिला
महिला नेतृत्वात शहर विकासाची अपेक्षा
स्वच्छता, पथदिवे, कचरा डेपो, पाणीपुरवठा हे प्रमुख विषय
प्रशासन व नागरिकांकडून महिलांना सहकार्य आवश्यक