रात्री मळलेले पीठ आरोग्यासाठी धोकादायक? फिटनेस प्रशिक्षक प्रियांक यांनी सांगितलं महत्त्वाचं सत्य
भारतीय घरांमध्ये चपात्या बनवण्यासाठी आदल्या रात्री पीठ मळून ठेवणे किंवा उरलेले पीठ फ्रिजमध्ये साठवणे ही अत्यंत सामान्य पद्धत आहे. कामाच्या व्यापामुळे अनेक महिला वेळ वाचवण्यासाठी ही सवय वर्षानुवर्षे पाळत आहेत. मात्र आता या पद्धतीबाबत एक गंभीर इशारा समोर आला आहे. फिटनेस प्रशिक्षक प्रियांक यांनी फ्रिजमध्ये ठेवलेल्या मळलेल्या पिठामुळे आरोग्यावर होणाऱ्या परिणामांविषयी सविस्तर माहिती देत अनेकांना विचार करायला भाग पाडलं आहे. त्यांच्या मते, हे पीठ २४ तासांनंतर “निरुपयोगी” ठरते आणि त्याचा वापर आरोग्यासाठी धोकादायक असू शकतो.
पिठाचे विज्ञान: थंड तापमानातही थांबत नाही किण्वन प्रक्रिया
पीठ फ्रिजमध्ये ठेवले तरी त्यातील किण्वन (Fermentation) प्रक्रिया पूर्णपणे थांबत नाही, फक्त मंदावते.
गव्हामध्ये नैसर्गिकरित्या उपस्थित असणारे यीस्ट आणि बॅक्टेरिया थंड तापमानातही काम करत राहतात व हळूहळू कार्बन डायऑक्साइड तयार करतात.
यामुळे:
Related News
पिठाचा पोत बदलतो
पिठाची चव बदलते
त्याचे रासायनिक स्वरूपही बदलते
फिटनेस प्रशिक्षकांच्या मते, हे बदल शरीरासाठी अपायकारक ठरू शकतात.
किण्वन वाढल्याने ग्लूटेन कमकुवत — चपाती होते चिवट व जड
पिठातील ग्लूटेन वेळोवेळी कमकुवत होत जाते.
आदल्या दिवशी मळलेले पीठ किंवा फ्रिजमध्ये ठेवून दुसऱ्या दिवशी बनवलेल्या चपात्या:
चिवट होतात
जास्त रबरी टेक्स्चर येते
पचायला कठीण जातात
अशा चपात्या खाल्ल्यानंतर गॅस, पोटदुखी, अॅसिडिटी, पोटफुगी यांसारख्या समस्या अधिक प्रमाणात दिसू शकतात.
पोषकतत्वे कमी — पोट भरेल पण पोषण मिळणार नाही
पिठामध्ये असणारी जीवनसत्त्वे आणि खनिजेही रेफ्रिजरेटरमध्ये जास्त वेळ ठेवल्याने कमी होतात.
यामुळे:
चपाती पोट भरते
पण शरीराला आवश्यक असलेले पोषण मिळत नाही
दीर्घकाळात शरीर कमकुवत होण्याची शक्यता वाढते
फिटनेस एक्स्पर्टच्या मते, हे विशेषतः लहान मुलांसाठी, वृद्धांसाठी आणि महिलांसाठी हानिकारक आहे.
रक्तातील साखरेच्या पातळीवर परिणाम — मधुमेहींसाठी धोक्याची घंटा
थंड तापमानात साठवलेल्या कणकेतील स्टार्चचे साखरेत रूपांतर वेगाने होते.
त्यामुळे:
अशा चपात्या खाल्ल्यानंतर रक्तातील साखर झपाट्याने वाढू शकते
मधुमेही रुग्णांसाठी हे अत्यंत धोकादायक
वजन कमी करण्याचा प्रयत्न करणाऱ्यांना अडचणी
इन्सुलिन संवेदनशीलता बिघडण्याची शक्यता
फिटनेस प्रशिक्षक प्रियांक यांच्या मते, दिवसाभरातील आहार व्यवस्थेवरही याचा प्रतिकूल परिणाम दिसू शकतो.
फ्रिजमधील जिवाणूंचा धोका – दूषित अन्नाची शक्यता
फ्रिजमध्ये साठवलेले मळलेले पीठ:
इतर अन्नपदार्थांच्या संपर्कात येऊ शकते
फ्रिजमधील सूक्ष्मजीव पिठात जाऊ शकतात
पीठ दूषित होऊ शकते
बुरशी तयार होण्याची शक्यता वाढते
हे दिसायलाच सुंदर वाटते पण आतून खराब झालेलं असू शकतं. अशा पिठापासून बनवलेली चपाती आरोग्यासाठी गंभीर धोका निर्माण करू शकते.
फिटनेस प्रशिक्षक प्रियांक काय सुचवतात?
त्यांच्या मते:
कधीही २४ तासांपेक्षा जास्त काळ मळलेले पीठ ठेवू नये
ताज्या पिठापासूनच चपाती बनवावी
वेळ कमी असेल तर आधी गव्हाचे कोरडे पीठ साठवून ठेवा
जेवणाच्या वेळी ताजे पीठ मळण्याची सवय जडवावी
फ्रिजमध्ये ठेवलेले पीठ वापरणे टाळावे
यामुळे चपाती अधिक पौष्टिक, मऊ आणि आरोग्यदायी राहते.
घरकाम आणि ऑफिस — वेळेची अडचण तर उपाय काय?
अनेक महिलांकडे वेळेअभावी पीठ रोज मळणे कठीण असते. त्यांच्यासाठी काही सोपे उपाय:
✔ १. ड्राय मिक्स तयार ठेवा
गव्हाचे पीठ, थोडे मीठ आणि तेल एकत्र करून ड्राय मिक्स बनवा.
फक्त पाणी घालून पटकन मळता येते.
✔ २. पीठ फक्त ६–८ तासांसाठीच रेफ्रिजरेट करा
जर पीठ ठेवावेच लागले, तर २४ तास नव्हे तर ६–८ तासांपर्यंतच ठेवा.
✔ ३. भाग पाडून ठेवा
जितकी चपाती करायची आहे तितकंच पीठ मळा. जास्तीचे टाळा.
✔ ४. वेळ व्यवस्थापन सुधारवा
सकाळी ५ मिनिटांचा वेळ काढून ताजे पीठ मळण्याची सवय लागली की आरोग्य स्वयंपूर्ण होते.
ताज्या पिठापासून बनवलेल्या चपात्यांचे फायदे
पचायला अत्यंत हलकी
पोषणभरपूर
ग्लूटेन व्यवस्थित तयार
ऊर्जा जास्त
पोटफुगी व गॅस कमी
मधुमेही रुग्णांसाठी सुरक्षित
वजन कमी करण्यास मदत
दैनंदिन आहारात ताज्या पिठाचा समावेश हा उत्तम आरोग्याचा पाया ठरू शकतो.
शेफ आणि डायटिशियनही देतात समान सल्ला
फक्त फिटनेस प्रशिक्षकच नव्हे तर:
अनेक शेफ
डायटिशियन
न्यूट्रिशनिस्ट
हेही सांगतात की ताज्या पिठातील एन्झाइम सक्रिय असतात आणि शरीरासाठी तेजस्वी ऊर्जा देतात. फ्रिजमध्ये ठेवलेले पीठ मात्र त्या ऊर्जा गुणांपासून वंचित राहते.
ताजे पीठ — निरोगी जीवनशैलीची गुरुकिल्ली
भारतीय घरांमध्ये वेळ वाचवण्याच्या हेतूने पीठ रात्रभर ठेवण्याची परंपरा आहे. पण आता विज्ञान आणि तज्ज्ञांच्या मतानुसार ही पद्धत शरीराच्या आरोग्यावर परिणाम करते. पचनाच्या समस्या, पोषणातील कमतरता, रक्तातील साखरेची वाढ, ग्लूटेनची घट — हे सर्व टाळायचे असल्यास ताज्या पिठापासून चपात्या बनवणेच सर्वोत्तम.
फिटनेस प्रशिक्षक प्रियांक यांनी केलेला इशारा हा प्रत्येक कुटुंबासाठी महत्त्वाचा समजला पाहिजे. आरोग्य जपायचे असेल तर आहारात केलेल्या छोट्या बदलांचे मोठे फायदे दीर्घकाळ मिळू शकतात.
read also : https://ajinkyabharat.com/maharashtra-fake-ias-case-pakistan-afghanistan-connection-cum-woman-stuck/
