PM मोदींनी ज्याला रडवलं त्याची नवी चाल Masood अझहरचा ऑडिओ लिक; हिंदू महिलांविरोधात कट रचत असल्याचा दावा
जैश-ए-मोहम्मद (JeM) या पाकिस्तानी Terror संघटनेचे म्होरक्या Masood अझहर पुन्हा एकदा चर्चेत आला आहे. नुकत्याच समोर आलेल्या एका २१ मिनिटांच्या ऑडिओ क्लिपमध्ये Masood अझहराने जैशच्या पहिल्या महिला विभागाबद्दल — “Jamaat-ul-Mominaat” / “Jamaat-e-Mominat” किंवा ‘Tufat al-Muminat’ आणि त्याद्वारे महिलांचे प्रशिक्षण व भारताविरुद्ध वापरण्याच्या योजनेचे तपशील समोर आणल्याचे म्हटले जात आहे. या क्लिपमध्ये Masood अझहरने ब्रेनवॉशिंगचे तंत्र, शपथविधी आणि “स्वर्गाच्या प्रतिज्ञा”सारखे संदर्भ दिल्याचे वृत्त माध्यमांनी आणि खुफिया तज्ज्ञांनी समोर आणले आहे.
या घडामोडींचा वेळीच निषेध आणि चिंता व्यक्त करणे आवश्यक आहे कारण संघटना डिजिटल माध्यम आणि ऑनलाईन कोर्सेसच्या माध्यमातून नवीन प्रकारे सशस्त्र व असशस्त्र दुर्भावनात्मक मोहीम राबवत आहेत यातून महिला भागीदारी वाढवण्याचे दुसरे काही लक्ष्यही दिसत आहे. अनेक माध्यमांनी आणि खुफिया सूत्रांनी सूचित केले आहे की JeM आता महिलांना जिहादी प्रशिक्षण देऊन, धार्मिक-आधारित आणि भावनिक प्रलोभन वापरून वापरण्याचा प्रयत्न करत आहे.
ऑडिओ क्लिपमध्ये काय म्हटले आहे? प्रमुख मुद्दे
ऑडिओ क्लिपचे मीडिया-अनुमान आणि विश्लेषण पुढील बाबीवर भर देतात:
Related News
अझहरने महिलांसाठी एक नवीन ट्रेनिंग प्रोग्रामचा (“Daura-e-Taskiya” किंवा “Tufat al-Muminat”) जिक्र केला ज्याद्वारे महिलांना धार्मिक प्रोत्साहन, शारिरीक व मानसिक तयारी, तसेच ऑनलाइन-आधारित इंडोक्ट्रीनिंग दिली जाणार आहे.
क्लिपमध्ये असा दावाही करण्यात आला की जैशच्या शत्रूंनी हिंदू महिलांना “सेनेत भर्ती” केले आहे आणि म्हणूनच या “महिला ब्रिगेड” द्वारे त्या महिलांविरुद्ध मोहिम राबवावी लागेल असा आशय सांगण्यात आला. यामध्ये आत्मघातकी हल्लेखोरांना “स्वर्ग”ची प्रलोभनं सांगून प्रोत्साहित करण्याच्या आशयाचे संदेश होते.
अझहरने पाकिस्तानच्या प्रत्येक जिल्ह्यात या महिला शाखा उघडण्याची घोषणा केल्याचे आणि त्यासाठी स्थानिक तहसील/जिल्हा स्तरावर ‘मुन्ताझिमा’ (प्रबंधक) नेमण्याचे निर्देश दिल्याचे बातम्यांमध्ये म्हटले आहे.
महत्त्वाचे: ऑडिओ क्लिपचे खरेपणा, तारीख व मूळ स्त्रोत याची स्वतंत्र चौकशी सुरू आहे; परंतु अनेक प्रतिष्ठित माध्यमांनी आणि इंडियन इंटेलिजन्स फीड्सनी हा संदर्भ सामायिक करीत तातडीने चिंता व्यक्त केली आहे.
पार्श्वभूमी मसूद अझहर, जैश-ए-मोहम्मद आणि Operation Sindoor
Masood अझहर हा Jaish-e-Mohammed (JeM) चा स्थापक आणि नेते आहे. त्याच्यावर भारतात आणि आंतरराष्ट्रीय स्तरावर अनेक मोठे दहशतवादी हल्ले रचल्याचा आरोप आहे, आणि त्याला संयुक्त राष्ट्रांनी आंतरराष्ट्रीयMasood दहशतवादी म्हणून सूचीबद्ध केले आहे. त्याच्यावर जुने आणि नवीन खळबळजनक आरोप कायम राहिले आहेत.
गेल्या काही महिन्यांत भारताने पाकिस्तानमधील जैश-ए-मोहम्मदच्या ठिकाणांवर Operation Sindoor (माहिती आणि माध्यमांनुसार) नावाने लक्षवेधक हवाई कारवाई केल्याचा दावा केला. या कारवाईंमध्ये Masood अझहरच्या घरातील काही सदस्यांसह जैशशी संबंध असलेल्या अधिकाऱ्यांचे इमारती नष्ट झाल्याचे आणि अनेक मृत्यूंची नोंद झाल्याचे भारताने सांगितले; या पार्श्वभूमीवर Masood अझहर व जैशमधील द्वेष व बदला घेण्याची प्रवृत्ती वाढली असावी असा अंदाज व्यक्त केला गेला आहे. आंतरराष्ट्रीय बातम्यांनीही भारताच्या हवाई कारवाईचे आणि त्यानंतरचे परिणाम नमूद केले आहेत.
ही पार्श्वभूमी लक्षात घेता, Masood अझहरकडून नवीन मोहिम किंवा प्रतिशोधात्मक घोषणा येणं आश्चर्यकारक नाही परंतु महिला-लक्ष्यित ट्रेनिंगचा विषय विशेष धोकादायक आहे कारण तो सामाजिक-आधार आणि घरचे नाते यांचा दुरुपयोग करून व्यापक प्रभाव पाडू शकतो.
का मायने राखते महिला ब्रिगेडची धोका-विशेषता
महिला सहभाग वाढल्यानं दहशतवादाच्या स्वरूपात बदल होतात काही महत्वाचे कारणे:
नवीन प्रलोभनाचे साधन: महिलांना भावनिक व धार्मिक भाषणाद्वारे समाजात सामान्य भूमिका निभावण्यासाठी प्रेरित करून, त्यांना ऑपरेशन्समध्ये अपरिचित व कम-शक्य स्वरूपात वापरले जाऊ शकते.
कम्युनिकेशन आणि कव्हरेजची सुविधा: महिलांद्वारे इंटरनेट, सामाजिक मीडिया आणि स्थानिक नेटवर्कचा वापर करून खूप वेगाने आणि गुप्तपणे भडकावणारी सामग्री पसरवता येते.
सामाजिक-मानसिक ह्या कटकटीचा दोष: बिघडलेल्या कुटुंबांमधील स्त्रिया, विधवा किंवा स्थानिक भावनिक दुर्दशेचा वापर करून त्यांना सक्रियपणे सामील केले जाऊ शकते याचा धोका मोठ्या प्रमाणावर आहे.
साद्यनीयता व अ-लष्करी हल्ले: महिलांच्या सहभागाने काही ठिकाणे सुरक्षेच्या दृष्टीने अनपेक्षित व्हायला शकतात — उदा. सार्वजनिक ठिकाणी आत्मघातकी हल्ले, किंवा कमांडो-शैलीतील गुप्त ऑपरेशन्स. मीडिया अहवालांनुसार JeM आता अशाच प्रकारच्या तंत्रांवर लक्ष केंद्रित करत असल्याचे दिसून येते.
या सर्व बाबी समोर असल्याने, सुरक्षा अधिकार्यांना आणि समाजाला याकडे तातडीने लक्ष देणे गरजेचे आहे.
भारतातील सुरक्षा-प्रतिक्रिया आणि खुफिया संवेदनशीलता
भारतीय केंद्रीय गृह व संरक्षण खात्याच्या संदर्भात प्रकाशित अहवाल व माध्यमांतून मिळालेल्या अहवालांनुसार, JeM च्या या प्रयत्नावर भारताची खुफिया यंत्रणा सतर्क आहे. कधीही इंटरनेट-आधारित ट्रेनिंग कोर्सेस देशांतर्गत किंवा सीमापाश्चिमात्रकांमधून प्रभावीपणे दिले जातात का,Masood हे तपासण्यासाठी आयटी सेल व राष्ट्रीय सुरक्षा यंत्रणांनी वेगाने पाहणी सुरू केली आहे. सरकारने याबाबत स्थानिक पोलिस आणि केंद्र सरकारच्या एजन्सींना सूचना दिल्या आहेत, तसेच सोशल-मिडिया कंपन्यांना या प्रकारच्या हिंसक किंवा भडकावणाऱ्या सामग्रीवर नियंत्रण ठेवण्याचे आवाहन केले आहे.
इंडियन इंटेलिजन्सचे प्राथमिक लक्ष्य खालील आहेत:
ऑडिओ/व्हिडिओ क्लिपचे स्रोत शोधून त्याची सत्यता निश्चित करणे;
JeM च्या डिजिटल-नेटवर्कवर लक्ष ठेवून संभाव्य भर्ती व आर्थिक पुरवठ्याचा मागोवा घेणे;
सीमा भागातील जैशच्या आधारस्थानांवर लक्ष ठेवणे;
सोशल मीडिया व मेसेजिंग अॅपवरून भावनिक/धार्मिक प्रोत्साहन फेकून देणाऱ्या खात्यांची तपासणी करण
सामाजिक व राजकीय परीणाम भारतात काय घडू शकते?
अस्थिरता व भावनिक प्रतिक्रिया: अशा प्रकारच्या घोषणांमुळे देशांतर्गत भावनात्मक प्रतिक्रिया तर उद्भवतीलच; समुदायांमध्ये भीती व तणाव वाढू शकतो. हिंदू-समुदाय आणि मुस्लिम समुदायांमधील संवाद अधिक संवेदनशील बनू शकतो.
डिजिटल मॉनिटरिंग व सेंसरशिप वाढवणे: भारत सरकार आणि सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्म्सनी अशा ऑडिओ/व्हिडिओ क्लिप्सवर त्वरीत कारवाई करण्याची मागणी वाढवू शकते.
सीमावर्ती सुरक्षा वाढवणे: सीमावर्ती घटकांसाठी आणि खासगी प्रवाससुरक्षा उपायांसाठी अतिरिक्त संसाधने खर्च केली जाऊ शकतात.
आंतरराष्ट्रीय दाब व कूटनीति: भारत हा मुद्दा UNSC किंवा आंतरराष्ट्रीय मंचावर पुढे नेऊ शकतो; पाकिस्तानवर दहशतवादवादी समूहांना पनाह न देण्याचा दबाव वाढण्याची शक्यता आहे. (मसूद अझहर याला UNSC द्वारे आधीच ‘designated terrorist’ म्हणून नोंद आहे.)
काय म्हणतात तज्ज्ञ? सुरक्षा व समाजशास्त्रीय दृष्टीकोन
सुरक्षा तज्ज्ञांचे मत
ऑनलाईन-आधारित भर्ती हे सध्याच्या काळात खूपच प्रभावी ठरू शकते; विशेषतः जेथे सामाजिक-आर्थिक अडचणी जास्त आहेत अशा भागात. त्यामुळे सायबर इंटेलिजन्स, सविस्तर डिजिटल ट्रेसिंग व जागृती करणे आवश्यक आहे.
समाजशास्त्रज्ञांचे मत
महिलांना लक्ष करताना संघटना दोन हेतू साधतात: (1) नैराश्य किंवा विधवत्त्वाचा फायदा घेऊन समाजिक आधार निर्माण करणे; (2) घर-आधारित सहभागाद्वारे समाजात लपून हालचाल करणे. यावर लोकसहभाग आणि सामाजिक सुरक्षा जाळे कडक करणे गरजेचे आहे.
राजकीय विश्लेषकांचे मत
Operation Sindoor नंतर जैशची किंवा अझहरची प्रतिक्रियात्मक रणनीती अपेक्षित होती; परंतु महिला-विभागाचे निर्माण हे संघटनेचे धोरणात्मक बदल दर्शवते — ज्यामुळे भारताला दीर्घकालीन रणनीती बदलावी लागेल.
काय करावे सरकार, समाज आणि आंतरराष्ट्रीय समुदायासाठी सुचवलेले उपाय
त्वरीत डिजिटल फॉरेन्सिक तपासणी: ऑडिओ क्लिपचे स्रोत शोधणे, त्यातील वक्तव्याची तारीख व मूळ लेखक जाणून घेणे. सोशल मीडिया कंपन्यांना त्वरीत हटवण्यासाठी नोटिस देणे.
स्थानिक जागृती मोहिम: ग्रामीण व शहर भागांमध्ये महिलांना धोका-ज्ञान आणि आत्मरक्षण-तंत्रे देणाऱ्या प्रशिक्षण कार्यक्रमाचे आयोजन.
ज्ञान व समर्पित सहाय्य: विधवांना, गरजू महिलांना आर्थिक आणि मानसोपचारिक मदत देणारे केंद्र स्थापन करणे.
आंतरराष्ट्रीय दबाव: भारताने पाक सरकारकडे ठोस पुराव्यांसोबत जैश-ए-मोहम्मदवरील कारवाईची मागणी करणे व UNSC / अन्य मंचांवर मुद्दा उचलणे.
समुदाय-आधारित प्रतिबंध: स्थानिक धर्मगुरू, महिला नेते व सामाजिक कार्यकर्ते यांना समाविष्ट करून कट्टरतावाद रोखण्याचे कार्यक्रम राबवणे.
ही पावले केवळ तातडीची प्रतिक्रिया नसून दीर्घकालीन उपाय असले पाहिजेत.
पत्रकारितेच्या दृष्टीने सावधगिरी
ऑडिओ क्लिप, खास करून असं शस्त्रसज्जीध धोकादायक वक्तव्य आहे, ते प्रकाशित करताना पत्रकारांनी सत्यापन (source verification) करणे गरजेचे आहे. जर क्लिप बनावट किंवा कॅलेंडर केलेली असेल तर ती चुकीची माहिती पसरवू शकते. त्यामुळे फॅक्ट-चेकिंग, खाटीकपणे अधिकृत स्रोतांची चौकशी आणि सरकारच्या निर्देशांची प्रतीक्षा हे आवश्यक आहे.
संवेदनशील काळात संयम आणि कठोर कारवाई दोन्ही गरजेचे
Masood अझहरच्या नावाशी जुडलेली ही नवी बातमी महिला-लक्ष्यित प्रशिक्षण केंद्र आणि ऑडिओ क्लिप खूपच संवेदनशील आणि धोकादायक आहे. जर हे सत्य असेल तर जैश-ए-मोहम्मदने नवनवीन रणनीती अवलंबून आपली वारंवारिता वाढवण्याचा निर्धार केला आहे; आणि त्यामुळे Masood भारतासह परराष्ट्र सुरक्षामंडळींना अधिक सजग होणे अनिवार्य आहे. दुसरीकडे, जर क्लिप बनावट किंवा भ्रामक असेल, तर अशा प्रकारची अफवा समाजात अयोग्य तणाव निर्माण करू शकते.
read also:https://ajinkyabharat.com/14-year-old-girl-arshad-warsi/
