अवकाळी पावसामुळे कपाशी पिकाचे मोठे नुकसान; मासा-सीसा-उदेगाव परिसरातील शेतकरी चिंता-छायेत, नुकसानभरपाईची मागणी तीव्र
अकोला तालुक्यातील ग्रामीण पट्ट्यात यंदाच्या खरीप हंगामात शेतकऱ्यांनी मोठ्या आशेने पेरलेली सोयाबीन व कपाशी ही दोन्ही महत्त्वाची पिके अवकाळी पावसामुळे आणि अळीच्या प्रादुर्भावामुळे मोठ्या प्रमाणात बाधित झाली आहेत. मासा-सीसा-उदेगाव परिसरात विशेषतः कपाशी पिकाला अतोनात फटका बसला असून, भरलेली बोंड गळून पडत आहे. त्यामुळे शेतकऱ्यांवर आर्थिक संकट कोसळले असून शासनाने तत्काळ सर्वे करून नुकसानभरपाई द्यावी, तसेच कापसाची शासकीय हमीभावाने खरेदी करावी, अशी मागणी ग्रामपंचायत पदाधिकारी आणि शेतकरी बांधवांकडून जोर धरत आहे. उदेगाव येथील सरपंच सतीश मधुकरराव फाले यांनी यात आघाडी घेतली आहे.
अतिवृष्टी ते अवकाळी पाऊस — शेतकऱ्यांची दुहेरी कोंडी
काही महिन्यांपूर्वीच झालेल्या सततच्या पावसाने सोयाबीन पिकाचे मोठे नुकसान झाले. शेतकरी त्या धक्क्यातून सावरत असतानाच कपाशीचा हंगाम हाताशी येत होता. शेतकऱ्यांनी कीटकनाशकांचा वापर, नियमित फवारणी, खत व्यवस्थापन आणि मेहनत करून कपाशीवर सर्व आशा जिवंत ठेवल्या होत्या; मात्र ऑक्टोबर-नोव्हेंबर महिन्यात झालेल्या अवकाळी पावसाने त्यांची स्वप्ने पुन्हा भिजवली.
पावसामुळे शेतात पाणी साचले, मृदा-आर्द्रता असंतुलित झाली व हवामानातील अचानक बदलामुळे हुमणी अळीचे आक्रमण झपाट्याने वाढले. परिणामी बऱ्याच शेतांतील भरलेली कपाशीची बोण्डे सडून गळून पडत आहेत.
Related News
अकोटच्या दोन महिलांनी राष्ट्रीय स्तरावर जिंकला नॅशनल लेव्हल कॅम्पियनचा मान
मुर्तिजापूर नगरपरिषद निवडणूक २०२५: स्थिर पथकाने केली रोख रक्कम जप्त
भिकुंड नदीपात्रात आढळला मृतदेह
बोरगाव मंजू हादरलं! शेतकऱ्याचा ट्रॅक्टर आणि ट्रॉली रातोरात गायब – पोलिसांचा शोधमोहीम सुरू
फक्त नावाचे आरोग्य केंद्र?
ग्लॅमरला सोडून साधेपणाचा मार्ग! प्राजक्ता माळीचा हटके रेड कार्पेट अवतार व्हायरल
रौंदळा शेतकऱ्यांचा संताप: “रात्रंदिवस रखवाली, तरीही वन्य प्राण्यांकडून प्रचंड हानी
अवकाळी पाऊस पुन्हा धडकणार, पुढील 24 तास अत्यंत महत्त्वाचे
महाराष्ट्राला अवकाळी पावसाचा झटका ,हवामान विभागाचा 24 तासांसाठी रेड अलर्ट
महाराष्ट्रावर संकट! पुढील 48 तास धोकादायक, मुसळधार पावसाचा IMDचा रेड अलर्ट
जांभोरा शेतकऱ्यांवर पुन्हा संकट!10 ते 12 गावांना मोठा फटका
शेतकरी आता हरभऱ्याच्या पेरणीत व्यस्त खरीप हंगाम ‘घाट्याचा सौदा’, पण रब्बीमध्ये नफ्याची आशा
हुमणी अळीचा फटका — पिकांचे संपूर्ण नुकसान होण्याची भीती
हुमणी अळीचे प्रादुर्भाव अचानक वाढला असून या अळीमुळे फक्त पानांवरच नव्हे तर बोण्डे आणि काडीलासुद्धा मोठे नुकसान होत आहे. अनेक ठिकाणी अळीने एकाच रात्रीत मोठे नुकसान घडवून आणल्याचे शेतकऱ्यांनी सांगितले. “कष्ट करून पिक वाढवलं, वेळेवर औषधे मारली, खत टाकलं, सगळं करूनही निसर्गाने पुन्हा दगा दिला,” असे दुःख उदेगाव येथील एका शेतकऱ्याने व्यक्त केले.
व्यापाऱ्यांकडून मातीमोल दर — बाजारातही धक्का
नुकसानानंतर शेतकरी जेमतेम जेवढा कापूस वाचवू शकले, तो विक्रीसाठी बाजारात नेला तरी व्यापारी मातीमोल दर देत आहेत. उत्पादन खर्च, कुटुंबाचा भार, धान्य-खताची वाढती महागाई आणि हंगामातील तोटा या सगळ्याचा बोजा शेतकऱ्यावरच पडत आहे.
शेतकरी म्हणतात “पिक जळलं तरी आमचाच तोटा, पिक भरलं तरी व्यापारी भाव पाडतात. आम्हाला तर श्वासही कर्जावरच घ्यावा लागतो.” या परिस्थितीत शेतकरी आत्मिक, मानसिक आणि आर्थिक तणावाखाली आहेत.
शासनाने तात्काळ मैदानात उतरावे — सरपंच फाले यांची मागणी
मासा-सीसा-उदेगाव ग्रामपंचायतीचे सरपंच सतीश मधुकरराव फाले यांनी शासनाकडे तातडीने पुढील मागण्या केल्या आहेत:
कपाशी पिकाचे तातडीने पंचनामे करून नुकसानभरपाई जाहीर करावी
कापसाची शासकीय हमीभावाने खरेदी करून शेतकऱ्यांना योग्य दर मिळावा
हुमणी अळी नियंत्रणासाठी शासनस्तरावर मोफत मार्गदर्शन व औषधपुरवठा करावा
शेतकऱ्यांना विशेष अनुदान योजना उपलब्ध कराव्या
सरकारी पथकांनी गावागावात तत्काळ पाहणी मोहीम राबवावी
फाले म्हणाले “शेतकरी हा देशाचा कणा आहे. त्याच्या डोळ्यातील पाणी थांबवण्यासाठी शासनाने त्वरित निर्णय घ्यावेत. पंचनाम्यासाठी अधिकारी यायला हवेत, केवळ कागदोपत्री मदतीने शेतकरी जगत नाही.”
गावांतील शेतकऱ्यांची स्थिती — एक भावनिक वास्तव
शेतात भिजलेले ओले कापूस बोरे, बोंडांवर काळसर डाग, सडलेली कापुसफुले, हातावरून घाम पुसत चिंतेने पिकांकडे पाहणारे शेतकरी — हे चित्र परिसरातील प्रत्येक शेतात पाहायला मिळते. काही शेतकऱ्यांनी तर कर्जाच्या हप्त्याची वसुली, घरखर्च आणि औषध-खताची देणी यामुळे कर्जतणाव वाढत असल्याचे सांगितले.
गावातील महिला शेतकऱ्यांचे हाल अधिकच बिकट झाले आहेत. एक महिला शेतकरी भावूक होत म्हणाली, “मुलांच्या शिकवणीचे पैसे, घरातला किराणा, बियाणं-खत — सगळं उसने घेतलं. आता उत्पन्न नाही. शेतीवर खर्चच खर्च, पण हातात काहीच नाही. कुटुंबाचा सांभाळ आणि कर्जाचा डोंगर दोन्हीकडे अडकलो आहोत.” अवकाळी पाऊस, कीडरोग आणि बाजारातील अनिश्चितता यामुळे त्यांचे स्वप्न धुळीस मिळाले. “सरकारने आम्हाला पाठीशी घालायला हवं, नाहीतर अशा परिस्थितीत शेतकऱ्यांना जगणं कठीण झालं आहे,” अशी विनवणी तिने केली.
शेतकरी संकटाचा तोडगा — तातडीचे उपाय
तज्ज्ञांच्या मते, कपाशीवरील अळी नियंत्रणासाठी तात्काळ
योग्य कीटकनाशकाची निवड
पिकावर नियमित निरीक्षण
फेरफवारणी तंत्र
कृषी विभागाचे तांत्रिक मार्गदर्शन
यांची आवश्यकता आहे. तसेच शेतकऱ्यांना आर्थिक दिलासा देणे हाच यावरचा मुख्य उपाय आहे.
शेतकऱ्यांची आशा — शासनाच्या निर्णयाकडे डोळे
स्थानिक प्रशासनाने झालेल्या नुकसानीचा पंचनामा करून अहवाल वर पाठवावा, जिल्हाधिकारी कार्यालयाने प्रक्रिया गतीने करावी आणि राज्य शासनाने तातडीची मदत जाहीर करावी, अशी सर्वांची अपेक्षा आहे. शेतकरी बांधव म्हणतात “आम्ही निसर्गाशी निभावून घेतो, पण सरकारने आमच्याशी निभावून घ्यावं.
आम्ही मागतोय ती मदत, दान नव्हे.” अवकाळी पाऊस, अळी प्रादुर्भाव आणि व्यापाऱ्यांचे कमी दर — या तिहेरी संकटात शेतकरी अडकला आहे. शासनाने वेळेवर मदत केली, तरच या परिसरातील शेतकरी पुन्हा उभारी घेऊ शकतील. अन्यथा सध्या सुरू असलेले शेतमालाचे संकट पुढे शेतकरी संकटात रूपांतर होण्याचा धोका आहे.
