लहान मुलांना सर्दी-खोकला झाल्यास वाफ देणे योग्य की अयोग्य? डॉक्टर हिमांशू भदानी यांचा सल्ला
हिवाळ्याचा हंगाम सुरू झाला की लहान मुलांमध्ये सर्दी-खोकला होणे ही सामान्य समस्या बनते. थंडीमुळे मुलांची रोगप्रतिकारक क्षमता कमी होते, त्यामुळे त्यांना नाक वाहणे, खोकला, नाक चोंदणे, घसा खवखवणे, आणि श्वास घेण्यात त्रास यासारखी लक्षणे दिसतात. पालक म्हणून मुलांना त्वरित आराम देण्यासाठी अनेक घरगुती उपाय करता येतात, परंतु सर्व उपाय मुलांसाठी सुरक्षित असतीलच असे नाही. या पार्श्वभूमीवर, डॉक्टर हिमांशू भदानी यांनी लहान मुलांना वाफ देण्याबाबत मार्गदर्शन केले आहे.
सर्वसाधारणपणे पालक वाफ देण्याची पद्धत वापरतात, कारण त्यांना वाटते की वाफेमुळे मुलांचा नाक उघडेल आणि खोकला कमी होईल. मात्र, वाफ किती गरम असेल, किती वेळ द्यावी, आणि मुलाचे वय किती आहे, हे सर्व लक्षात घेणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. गरम वाफ, खूप वेळ वाफवणे किंवा चुकीच्या पद्धतीने वाफ देणे मुलांच्या त्वचा आणि श्वसनमार्गाला हानी पोहोचवू शकते.
वाफ कधी दिली जावी?
डॉक्टर भदानी यांच्या मते, हलकी वाफ मुलांच्या नाकातील कफ सैल करण्यास आणि श्वसनमार्ग उघडण्यास मदत करते. वाफेचा गरम प्रभाव श्लेष्मा सैल करतो, ज्यामुळे खोकला असताना कफ काढणे सोपे जाते. हलकी सर्दी, नाक चोंदणे किंवा हलका खोकला असलेले मुलं सुरक्षित पद्धतीने वाफ घेतल्यास आराम मिळवू शकतात.
Related News
झटपट weight कमी करायचंय? घरातील भेंडी देतो आश्चर्यकारक 1 फायदा
China मधील डिलिव्हरी राइडरचा अद्भुत प्रवास: 5 वर्षांत 1.42 कोटी रुपये बचत
पोट फुगणे आणि बद्धकोष्ठता कमी करण्यासाठी सर्वोत्तम नाश्ता आणि टिप्स
मासिक पाळीदरम्यान मायग्रेनचा त्रास का वाढतो? जाणून घ्या कारणे आणि घरगुती उपाय
“सकाळी की रात्री Hairला तेल लावण्याचे 7 ठोस फायदे आणि केसांची जलद वाढ”
महागड्या क्रिम्सला रामराम! नैसर्गिक टोनरने मिळवा निरोगी आणि उजळ त्वचा
घरातील तुटलेली काच ठेवल्यामुळे येऊ शकतात 3 मोठे धोके
कडाक्याच्या थंडीत नारळाचं तेल गोठलंय? ‘या’ 5 घरगुती ट्रिक्सने मिनिटांत वितळवा
थंड करून गरम पेय पिण्याचे 5 फायदे: घशाच्या कर्करोगापासून संरक्षण
Bigg Boss 19 Grand Finale: 5 टॉप स्पर्धकांमध्ये जबरदस्त टक्कर, आज कोण जिंकेल चमकदार ट्रॉफी?
तथापि, हे लक्षात ठेवणे महत्त्वाचे आहे की वाफ हलकी आणि कमी तापमानाची असावी, जेणेकरून मुलाला चिडचिड किंवा इजा होणार नाही. वाफ मर्यादित प्रमाणात आणि गरजेनुसार दिली पाहिजे. दिवसातून एकदा किंवा दोनदा हलकी वाफ पुरेशी आहे. प्रत्येक वाफेची वेळ ५–७ मिनिटांपेक्षा जास्त नसावी, आणि मुलाला वाफ जवळ ठेवू नका.
वाफ देताना काळजी घेण्याचे उपाय
वाफ मुलाच्या चेहऱ्यावर थेट लागू नये; पालकांच्या देखरेखीखाली सुरक्षित अंतरावरून वाफ द्यावी.
गरम पाणी थेट मुलाच्या जवळ ठेवू नका.
लहान शिशूंना (१ वर्षापेक्षा कमी) थेट वाफ देणे टाळा. या वयात, खोलीत गरम पाण्याचा वाटी ठेवून हलकी वाफ पसरवणे अधिक सुरक्षित आहे.
मुलाकडे नेहमी लक्ष ठेवा आणि काही त्रास किंवा अस्वस्थता दिसल्यास वाफ लगेच थांबवा.
घरगुती उपाय: वाफ शिवाय काय करावे?
सर्दी-खोकल्यास केवळ वाफच नाही, तर काही घरगुती उपायही उपयुक्त ठरतात.
आर्द्रता वाढवा: थंडीत हवेची आर्द्रता कमी असते, त्यामुळे मुलांना श्वास घेण्यास त्रास होतो. खोलीत humidifier वापरणे किंवा कपड्यावर ओलसर टॉवेल टांगणे फायद्याचे ठरते.
कोमट द्रव्ये: मुलांच्या वयानुसार गरम सूप, दलिया किंवा हळद घातलेले दूध दिल्यास घशाला दिलासा मिळतो.
Saline drops: शिशूंमध्ये डॉक्टरांच्या सल्ल्यानुसार सलाइन ड्रॉप्स वापरून नाकातील कफ मऊ करता येतो.
हलकी नाक साफ करणे: थोडे मोठ्या मुलांना स्वतः हलके नाक साफ करायला शिकवावे.
उबदार कपडे आणि झोप: मुलांनी थंडीच्या दिवसांत उबदार कपडे घालणे, कान-छाती झाकणे, आणि पुरेशी झोप घेणे आवश्यक आहे.
सुप्रसिद्ध नैसर्गिक उपाय: गुळाचे पाणी, तुळस, आल्याचा सौम्य काढा (वयानुसार), किंवा १ वर्षांपेक्षा जास्त वयाच्या मुलांसाठी मध घशातील खवखव कमी करण्यात मदत करतात.
वाफ देण्याचे फायदे
नाकातील घट्टपणा कमी होतो.
श्वसनमार्ग उघडतात, मुलाला श्वास घेणे सोपे होते.
खोकल्यापासून आराम मिळतो.
श्लेष्मा सैल होतो, ज्यामुळे खोकला असताना कफ काढणे सोपे होते.
कधी डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा?
जर वरील घरगुती उपाय करूनही मुलांची सर्दी-खोकला सुधारत नसेल, तर ताबडतोब डॉक्टरांचा सल्ला घेणे आवश्यक आहे. काही बाबी ज्या गंभीर लक्षणे दर्शवतात:
ताप २–३ दिवसांपेक्षा जास्त टिकला
मुलाला श्वास घेण्यास त्रास होतो
छातीमध्ये घरघर किंवा सतत खोकला
खाणे-पिणे खूपच कमी झालेले
मुलं खूप सुस्त दिसत असतील
अशा परिस्थितीत घरगुती उपायांची मर्यादा ओलांडली आहे असे समजावे आणि वैद्यकीय तपासणी करून योग्य उपचार करणे आवश्यक आहे.
सर्दी-खोकल्याच्या सुरुवातीला हलकी वाफ देणे लहान मुलांसाठी सुरक्षित आणि फायदेशीर ठरते, परंतु वाफेचे प्रमाण, तापमान आणि वेळ योग्य ठेवणे खूप गरजेचे आहे. घरगुती उपायांसोबत वाफ, आर्द्रता वाढवणे, कोमट पदार्थ देणे आणि नैसर्गिक उपायांचा समावेश करून मुलांच्या सर्दी-खोकल्यावर नियंत्रण ठेवता येऊ शकते.
शेवटी, मुलांची सुरक्षा आणि आराम हेच सर्वात महत्वाचे आहे. कोणतीही पद्धत वापरण्यापूर्वी मुलांच्या वय, आरोग्यस्थिती आणि डॉक्टरांचा सल्ला घेणे अत्यावश्यक आहे. हलकी वाफ, योग्य देखरेख आणि घरगुती उपाय वापरून आपण मुलांना सर्दी-खोकल्यापासून आराम देऊ शकतो आणि हिवाळ्याचा हंगाम सुलभपणे पार करू शकतो. तसेच, पालकांनी मुलांचे शारीरिक हालचाल, पोषण आणि हायजीनवरही लक्ष ठेवावे, कारण सर्दी-खोकल्यावर प्रभावी नियंत्रण मिळवण्यासाठी केवळ वाफच पुरेशी नाही. नियमित हात धुणे, आर्द्र वातावरण राखणे आणि पुरेशी झोप देणे हे देखील मुलांच्या रोगप्रतिकारक शक्तीसाठी उपयुक्त ठरते. अशा सर्व उपाययोजनांनी मुलांचा आरोग्यपूर्ण विकास होतो आणि सर्दी-खोकल्यामुळे त्यांना असलेली अस्वस्थता कमी होते.
read also : https://ajinkyabharat.com/be-careful-5-reasons-why-drinking-water-from-plastic-bottles-is-harmful-to-health/
