राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघाचा श्री विजयादशमी व शस्त्रपूजन सोहळा उत्साहात संपन्न — राष्ट्रभावनेचा जागर
संघशिस्तीचा पाया म्हणजे संयम, वेळेचे भान, आणि राष्ट्रहितासाठी निःस्वार्थ वृत्ती. राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघाच्या प्रत्येक कार्यात ही शिस्त दिसून येते. स्वयंसेवक वेळेवर उपस्थित राहतात, प्रत्येक कृतीत संघभावनेने वागतात, आणि देशभक्तीला सर्वोच्च स्थान देतात. संघशिस्त ही केवळ बाह्य नियमांची बंधने नसून ती मनोवृत्ती आहे — जी व्यक्तीला आदर्श नागरिक बनवते. हीच शिस्त संघाला इतर संघटनांपेक्षा वेगळं ठरवते. संघशिस्तीमुळे स्वयंसेवकांमध्ये परस्पर सुसंवाद, जबाबदारीची जाणीव आणि संघटनेबद्दल निष्ठा निर्माण होते. याच संघशिस्तीचा बळावर संघाचे कार्य शंभर वर्षांपासून अखंड सुरू आहे, आणि हाच संस्कार भारताच्या राष्ट्रनिर्मितीचा पाया बनला आहे.
राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघाच्या स्थापनेला या वर्षी शंभर वर्षांचा ऐतिहासिक टप्पा पूर्ण होत आहे. या शताब्दी वर्षानिमित्त, संघाच्या अखिल भारतीय परंपरेनुसार दरवर्षीप्रमाणे यंदाही श्री विजयादशमी तथा शस्त्रपूजन सोहळा दिमाखात साजरा करण्यात आला. युगाब्ध ५१२७ या पवित्र संवत्सरात शनिवारी (दि. ११ ऑक्टोबर २०२५) दुसर बीड येथील किनगाव राजा मंडळाच्या वतीने आयोजित या सोहळ्याने परिसराला देशभक्तीचा आणि संघशिस्तीचा रंग चढवला.
या कार्यक्रमाचे ठिकाण होते — श्री जगदंबा माता मंदिर परिसर. सकाळच्या मंद वाऱ्यात भगव्या ध्वजाच्या फडकण्याने आणि प्रार्थनेच्या मंगल ध्वनीने वातावरण भारावून गेले. कार्यक्रमाची सुरुवात प्रार्थनेने, त्यानंतर ध्वजारोहण आणि शस्त्रपूजनाने झाली. शस्त्रपूजन म्हणजे केवळ शस्त्रांवरील निष्ठा नव्हे, तर संघशिस्तीचा धर्म, संस्कृती आणि राष्ट्राच्या रक्षणासाठी असलेल्या आपल्या कटिबद्धतेची प्रतीकात्मक साक्ष — याची जाणीव या कार्यक्रमात प्रत्येक स्वयंसेवकाच्या डोळ्यात स्पष्ट दिसत होती.
Related News
5 Powerful and Inspiring Ways to Reclaim Odisha Lost Glory
मुर्तीजापुर नगराचा विजयादशमी उत्सव उत्साहात साजरा,गेल्या 100 वर्षांत संघाला विरोधही झाला.
बाबासाहेब आंबेडकर चरित्र ग्रंथांचे वाचन व विश्लेषण
गांधीजींच्या अहिंसा व शास्त्रींच्या साधेपणाची शिकवण विद्यार्थ्यांना
दसऱ्याच्या दिवशी आई भवानीची पालखी पोहोचली दर्ग्यात
प्रमुख वक्त्यांचे प्रेरणादायी मनोगत
कार्यक्रमाचे प्रमुख वक्ते होते श्री ज्ञानेश गणेशराव राजेश जाधव, ज्यांनी ‘राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघाचे सामाजिक कार्य आणि राष्ट्रनिर्मितीतील योगदान’ या विषयावर प्रभावी विचार मांडले. त्यांनी आपल्या भाषणात स्पष्ट सांगितले, “हा देश शिवछत्रपती शिवाजी महाराज, महाराणा प्रताप आणि असंख्य ज्ञात-अज्ञात क्रांतिकारकांचा आहे. या भूमीवर हिंदू संस्कृतीचा आत्मा वसतो. या संस्कृतीचे संवर्धन, संरक्षण आणि प्रचार यासाठीच डॉ. हेडगेवार गुरुजींनी १९२५ साली राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघाची स्थापना केली. त्यांच्या मनात केवळ संघटना नव्हे, तर ‘संस्कारांचे राष्ट्र’ उभे करण्याचा संकल्प होता.”
त्यांनी पुढे सांगितले की, डॉ. हेडगेवारांच्या विचारांत रामराज्याची प्रेरणा आणि शिवराज्याची न्यायसंहिता होती. संघाची कार्यपद्धती ही याच विचारांवर उभी आहे. प्रत्येक स्वयंसेवक हा समाजाचा सेवक असून, तो समाजघटनासाठी कार्यरत असतो.
संघाच्या कार्याची दिशा आणि प्रेरणा
या सोहळ्यात बुलढाणा जिल्हा विभाग कार्यवाहक श्री राहुलजी निमावत यांनी मार्गदर्शन करताना सांगितले की, “संघाची शताब्दीपूर्ती ही केवळ परंपरेचा उत्सव नाही, तर विचारांच्या सातत्याची अभिव्यक्ती आहे. संघ ही फक्त संघटना नाही, तर ती एक चळवळ आहे . जी भारताला सशक्त, संस्कारित आणि स्वाभिमानी राष्ट्र बनवते.”
त्यांनी सामाजिक ऐक्य, राष्ट्रभक्ती आणि स्वावलंबन या तीन स्तंभांवर आधारित संघाच्या उपक्रमांची माहिती दिली. संघशिस्तीचा ग्रामीण भागातील शिक्षण, पर्यावरण संवर्धन, ग्रामविकास, आणि संस्कार केंद्रांमधून संघाचे स्वयंसेवक समाजसेवा करत असल्याचे त्यांनी सांगितले.
संघपरंपरेचा अखंड वारसा
विजयादशमी हा संघाचा स्थापना दिवस म्हणून ओळखला जातो. १९२५ मध्ये नागपूर येथे डॉ. हेडगेवारांनी संघाची स्थापना केली, आणि त्या दिवसापासून प्रत्येक वर्षी या दिवशी शस्त्रपूजनाचा सोहळा पारंपरिक रीतीने आयोजित केला जातो. संघशिस्तीचा या परंपरेचा उद्देश म्हणजे ‘धर्म, संस्कृती आणि राष्ट्ररक्षणासाठी सज्ज राहण्याची शपथ’.
या कार्यक्रमात शेकडो स्वयंसेवक पारंपरिक पोशाखात, हातात लाठी, वेशभूषेत शिस्तबद्ध संचलन करताना दिसले. संघशिस्तीचे दर्शन घडवणारे हे संचलन नागरिकांच्या आकर्षणाचा केंद्रबिंदू ठरले. लहान बाल स्वयंसेवकांपासून ते ज्येष्ठ कार्यकर्त्यांपर्यंत सर्वांनी उत्साहाने सहभाग घेतला.
सामाजिक एकतेचा संदेश
विजयादशमी व शस्त्रपूजनाच्या निमित्ताने आयोजित या कार्यक्रमात परिसरातील नागरिक, व्यापारी, शिक्षक, आणि महिला वर्ग यांचा उत्स्फूर्त सहभाग दिसून आला. मंदिर परिसर भगव्या ध्वजांनी, फुलांनी आणि रांगोळ्यांनी सजवला होता. संघशिस्तीचा स्थानिक कलाकारांनी देशभक्तिपर गीते सादर करून वातावरण भारावून टाकले.
कार्यक्रमानंतर स्वयंसेवकांनी समाजस्वच्छता मोहीम राबवली तसेच “पर्यावरणपूरक सण आणि स्वच्छ भारत” या संदेशाचे फलक घेऊन जनजागृती काढली.
समारोप आणि राष्ट्रगान
कार्यक्रमाचे सूत्रसंचालन नानासाहेब तौर यांनी अतिशय संयमित व प्रभावीपणे केले. त्यांनी सर्व उपस्थित स्वयंसेवक, नागरिक, आयोजक मंडळ आणि पोलिस प्रशासनाचे आभार मानले.
कार्यक्रमाचा समारोप राष्ट्रगीताने झाला, आणि उपस्थितांनी उभे राहून भारतमातेच्या जयघोषांनी वातावरण दुमदुमून टाकले.
संघकार्याची भविष्यदृष्टी
या शताब्दी वर्षाच्या निमित्ताने संघाने देशभरात ‘संस्कार, सेवा आणि स्वावलंबन’ हे तीन मुख्य अभियान सुरू केले आहे. दुसर बीड शाखेने याच निमित्ताने ‘एक वृक्ष – एक स्वयंसेवक’ ही पर्यावरण मोहीम राबवण्याचा संकल्प केला आहे.
स्थानिक स्तरावर शिक्षण, संस्कार वर्ग, तसेच महिलांसाठी आत्मरक्षण प्रशिक्षण या उपक्रमांची रूपरेषा ठरविण्यात आली. स्थानिक कार्यकर्त्यांनी सांगितले की, “संघ म्हणजे केवळ शाखा नव्हे, तर जीवनपद्धती आहे. त्याची तत्त्वे आपण दररोज आचरणात आणणे हीच खरी श्रद्धांजली आहे.”
नागरिकांचा प्रतिसाद
परिसरातील नागरिकांनी या कार्यक्रमाबद्दल समाधान व्यक्त केले. एका ज्येष्ठ नागरिकांनी सांगितले, “संघाच्या स्वयंसेवकांमुळे गावात एक सकारात्मक ऊर्जा निर्माण होते. त्यांच्या शिस्तीचे आणि देशभक्तीचे उदाहरण पाहून युवकांना प्रेरणा मिळते.” महिला वर्गाने सांगितले की, कार्यक्रमात महिलांचा सहभाग वाढला आहे आणि संघाच्या संस्कार वर्गांमुळे समाजात आदर्श घडत आहेत.
दुसर बीड येथील श्री विजयादशमी व शस्त्रपूजन सोहळा हा केवळ धार्मिक नव्हे, तर राष्ट्रभक्ती, संस्कार आणि सामाजिक बांधिलकीचा उत्सव ठरला. संघशिस्तीचा या कार्यक्रमाद्वारे राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघाच्या विचारधारेचे, परंपरेचे आणि कार्यपद्धतीचे दैनंदिन जीवनातील महत्त्व पुन्हा एकदा अधोरेखित झाले. या उत्सवात संघाच्या कार्याचा १०० वर्षांचा प्रवास, संस्कारांची सातत्यता आणि राष्ट्रसेवेची भावना एकाच छताखाली प्रकट झाली — हेच या कार्यक्रमाचे वैशिष्ट्य ठरले.
