Loan Guarantor :आजच्या काळात कर्ज घेणे आणि देणे ही जीवनशैलीचा एक भाग झाला आहे. घरखरेदी असो, वाहन घेणे असो किंवा वैयक्तिक खर्च, प्रत्येक ठिकाणी कर्ज घेणाऱ्या व्यक्तीची संख्या वाढली आहे. मात्र या प्रक्रियेत अनेकदा लोक एक मोठी चूक करतात – ती म्हणजे मित्राला, नातेवाईकाला किंवा सहकाऱ्याला कर्ज मिळवून देण्यासाठी गॅरंटर म्हणून सही करणे.
या कृतीमुळे आपल्या मित्राला तात्पुरता फायदा होतो, पण तुमच्यावर दीर्घकालीन जबाबदारी आणि धोका येऊ शकतो. त्यामुळे कोणत्याही कर्जामध्ये गॅरंटर म्हणून सही करण्यापूर्वी काही अत्यंत महत्त्वाच्या गोष्टी जाणून घेणे गरजेचे आहे.
Guarantor म्हणजे नेमकं काय?
बँक किंवा वित्तीय संस्था कर्ज मंजूर करतानाGuarantor(हमीदार) घेते. गॅरंटर म्हणजे तो व्यक्ती जो कर्जदाराने कर्जाची परतफेड केली नाही, तर ती जबाबदारी स्वतः उचलतो.
म्हणजेच, तुम्ही ज्या व्यक्तीसाठी हमी देता, त्या व्यक्तीने जर कर्जाची परतफेड केली नाही, तर बँक तुमच्याकडून ती रक्कम वसूल करू शकते.
Related News
Loan Struggle Story: 70 हजार पगार असूनही ‘हा’ तरुण कर्जात — जाणून घ्या आर्थिक संकटातून सुटण्यासाठी तज्ञांचे सल्ले
Gratuity Limit 25 Lakh: सरकारने ग्रॅच्युइटीचे नवीन नियम स्पष्ट केले, कोणाला मिळणार लाभ जाणून घ्या !
9% कर्ज विरुद्ध Investment : कोणता पर्याय आहे तुमच्यासाठी अधिक फायदेशीर?
Bank Loan : कर्जदाराचा मृत्यू झाल्यास व्याज कोण भरेल? 5 बँकेचे निर्णायक नियम जाणून घ्या
कायद्याच्या भाषेत सांगायचे झाल्यास, गॅरंटर हा सहजबाबदार (co-borrower) म्हणून ओळखला जातो. त्यामुळे बँकेसमोर कर्जदार आणि गॅरंटर दोघांची जबाबदारी समान असते.
गॅरंटर म्हणून सही केल्यानंतर काय घडते?
एकदा तुम्ही Guarantor म्हणून सही केली की तुम्ही त्या कर्जाचे सह-जवाबदार होता. म्हणजे:
कर्जदाराने हप्ता फेडला नाही, तर बँक थेट तुमच्याकडे येऊ शकते.
बँक नोटीस पाठवू शकते आणि कर्जाच्या वसुलीसाठी तुमच्या खात्यातून थेट कपातही करू शकते.
बँकेकडून तुमच्या मालमत्तेवर हक्क सांगितला जाऊ शकतो.
म्हणजेच, ज्या मित्रासाठी तुम्ही चांगल्या हेतूने सही केली होती, तो जर हप्ता न फेडल्यास तुमच्यावरही आर्थिक आणि कायदेशीर संकट येऊ शकते.
तुमच्या CIBIL स्कोअरवर थेट परिणाम
सर्वात मोठा धोका म्हणजे CIBIL Score.भारतातील प्रत्येक व्यक्तीचा कर्ज व्यवहार या स्कोअरवर नोंदवला जातो.
जर तुम्ही गॅरंटर म्हणून असाल आणि संबंधित व्यक्तीने हप्ते वेळेवर फेडले नाहीत, तर:
तुमच्या CIBIL स्कोअरवर नकारात्मक परिणाम होतो.
भविष्यात तुम्हाला स्वतःसाठी कर्ज घेणे अवघड होते.
बँका तुमच्या अर्जावर शंका घेतात आणि कर्ज नाकारतात.
अनेकदा अशा घटना घडतात की Guarantor व्यक्तीने स्वतः काहीही चूक केली नसतानाही त्याचा स्कोअर खराब होतो.
बँकांची कायदेशीर भूमिका
बँकेच्या दृष्टीने, गॅरंटर म्हणजे दुसरा कर्जदार.बँक गॅरंटरकडे खालील पावले उचलू शकते:
हप्ते थकले की गॅरंटरला लीगल नोटीस पाठवते.
कर्जदाराने प्रतिसाद दिला नाही तर गॅरंटरविरुद्ध वसुलीची कारवाई केली जाते.
गॅरंटरच्या खात्यांवर लियन मार्क लावला जाऊ शकतो (म्हणजे पैसे गोठवले जातात).
आवश्यक असल्यास, मालमत्ता किंवा पगारावर जप्ती आणली जाऊ शकते.
त्यामुळे गॅरंटर म्हणून सही करताना हे समजून घेतले पाहिजे की ती केवळ औपचारिकता नसून कायदेशीर जबाबदारी आहे.
गॅरंटर झाल्याने भविष्यातील अडचणी
तुम्ही गॅरंटर म्हणून सही केली आणि नंतर स्वतःला घरखरेदीसाठी कर्ज घ्यायचे झाले, तर बँक तुमच्या कर्जक्षमतेकडे वेगळ्या नजरेने पाहते. कारण बँकेच्या नोंदीनुसार तुम्ही आधीच एका मोठ्या कर्जासाठी जबाबदार आहात.
यामुळे:
तुमच्या कर्जाची पात्रता (eligibility) कमी होते.
व्याजदर जास्त लावला जाऊ शकतो.
काहीवेळा अर्ज पूर्णपणे नाकारला जातो.
‘मित्रासाठी सही केली, पण आयुष्य उद्ध्वस्त झालं’
अशा अनेक उदाहरणांमध्ये लोकांनी केवळ मित्रावर विश्वास ठेवून गॅरंटर म्हणून सही केली, पण नंतर तो मित्र गायब झाला, हप्ते थकले आणि बँकेने गॅरंटरवर कारवाई केली.
उदा. पुण्यातील एका सरकारी कर्मचाऱ्याने आपल्या सहकाऱ्यासाठी 10 लाखांचं वाहन कर्ज घेताना गॅरंटर म्हणून सही केली. काही महिन्यांनी सहकारी नोकरी सोडून गेला, हप्ते थकले, आणि बँकेने थेट त्या कर्मचाऱ्याच्या पगारावर जप्ती आणली.त्यामुळे, केवळ भावनिक नात्यावर विश्वास ठेवून गॅरंटर होणं म्हणजे आर्थिक आत्मघातासमान ठरू शकतं.
गॅरंटर होण्यापूर्वी विचार करा
Guarantor म्हणून सही करण्यापूर्वी खालील गोष्टी नक्की तपासा:
कर्जदाराची परतफेड करण्याची क्षमता — त्याचे उत्पन्न, नोकरीची स्थिरता, पूर्वीचा कर्ज इतिहास.
कर्जाचा प्रकार आणि रक्कम — मोठ्या रकमेच्या कर्जासाठी गॅरंटर होणे अधिक धोकादायक असते.
बँकेचे अटी नीट वाचा — गॅरंटर म्हणून तुमच्यावर कोणते नियम लागू होतील ते समजून घ्या.
CIBIL रिपोर्ट तपासा — संबंधित व्यक्तीचा CIBIL स्कोअर जाणून घ्या.
कायदेशीर सल्ला घ्या — गरज असल्यास वकीलाचा सल्ला घ्या.
कायद्यानुसार गॅरंटरची जबाबदारी
भारतीय करार कायद्यानुसार (Indian Contract Act, 1872, Section 128),“The liability of the surety is co-extensive with that of the principal debtor.”म्हणजेच, गॅरंटरची जबाबदारी कर्जदाराइतकीच असते.बँक कोणत्याही वेळी कर्जदारावर न जाता थेट गॅरंटरकडून वसुली करू शकते.
कर्जाची परतफेड न झाल्यास, Guarantor लाही डिफॉल्टर घोषित केले जाऊ शकते.
गॅरंटर म्हणून सही केल्यानंतरही तुमचं संरक्षण कसं कराल?
लेखी करार ठेवा – संबंधित व्यक्तीशी एक करार करा की कर्ज थकले तर तुम्हाला नुकसान भरपाई देईल.
हप्त्यांची माहिती घ्या – दरमहा हप्ते भरले जात आहेत का हे तपासा.
CIBIL रिपोर्ट नियमित तपासा – तुमचा स्कोअर कमी झाला का हे पाहा.
बँकेशी संवाद ठेवा – हप्ते थकले तर लगेच माहिती घ्या.
तज्ज्ञांचा सल्ला
वित्तीय तज्ज्ञ सांगतात की,“कधीही Guarantor म्हणून सही करताना भावनिक निर्णय घेऊ नका. प्रत्येक कागद, नियम, आणि जबाबदारी समजून घ्या. कारण बँकेसाठी ‘मित्र’ किंवा ‘नातेवाईक’ नसतो – बँकेसाठी तुम्ही कर्जदार आहात.”
कर्ज Guarantor होणं म्हणजे केवळ एका सहीचा प्रश्न नाही.ती एक कायदेशीर आणि आर्थिक जबाबदारी आहे, जी तुमच्या भविष्यातील स्थैर्यावर परिणाम करू शकते.
म्हणूनच मित्र, नातेवाईक किंवा सहकारी कोणालाही कर्ज देताना मदत करण्यापूर्वी विचार करा —“जर त्याने परतफेड केली नाही, तर मी ती जबाबदारी उचलू शकेन का?”जर उत्तर “नाही” असेल, तर गॅरंटर होण्याचा निर्णय टाळा.कारण एकदा सही केली की, पश्चात्ताप आयुष्यभर टिकतो.
लक्षात ठेवा
गॅरंटर होणे म्हणजे सहकर्जदार होणे.
परतफेड न झाल्यास बँक थेट तुमच्यावर कारवाई करू शकते.
तुमचा CIBIL स्कोअर कमी होतो.
भविष्यात स्वतःचे कर्ज घेणे कठीण होते.
विचारपूर्वक निर्णय घ्या आणि आवश्यक असल्यास तज्ज्ञ सल्ला घ्या.
read also : https://ajinkyabharat.com/gopinath-mundenchya-varsaw/
