भारताने गिनीज वर्ल्ड रेकॉर्डमध्ये झेंडा रोवला; ‘निरोगी महिला, निरोगी कुटुंब’ योजनेचा जागतिक डंका
भारताने आरोग्य क्षेत्रात पुन्हा एकदा इतिहास रचला आहे. केंद्र सरकारच्या ‘निरोगी महिला, निरोगी कुटुंब’ या उपक्रमाला एक-दोन नाही तर तब्बल तीन गिनीज वर्ल्ड रेकॉर्ड्स मिळाले आहेत. महिलांच्या आरोग्यासाठी समर्पित हा उपक्रम आता जागतिक स्तरावर मान्यता मिळवून चर्चेत आला आहे. पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी ज्या संकल्पनेचा नारा दिला होता — “आई निरोगी तर संपूर्ण कुटुंब निरोगी”, — ती संकल्पना प्रत्यक्षात उतरल्याचे या रेकॉर्ड्समुळे सिद्ध झाले आहे.
या उपक्रमाचा उद्देश स्पष्ट होता आरोग्याची सर्वांगीण उन्नती, प्रतिबंधात्मक आरोग्यसेवा आणि कुटुंबाच्या आरोग्यात महिलांचे केंद्रीय स्थान मजबूत करणे.
मोहिमेने केलेले गिनीज वर्ल्ड रेकॉर्ड
| विभाग | वर्णन |
|---|---|
| 1 | एका महिन्यात सर्वाधिक 3.21 कोटी लोकांची आरोग्य सेवा प्लॅटफॉर्मवर नोंदणी |
| 2 | एका आठवड्यात सर्वाधिक 9.94 लाख महिलांची ऑनलाईन स्तनाचा कर्करोग तपासणीसाठी नोंदणी |
| 3 | देशभरात आयोजित 19.7 लाख आरोग्य शिबिरे व त्यात 11 कोटींहून अधिक सहभाग |
मोहिमेची पार्श्वभूमी व उद्दिष्टे
17 सप्टेंबर ते 2 ऑक्टोबर 2025 दरम्यान आयोजित या महाभियानाचे उद्दिष्ट होते:
Related News
आरोग्य सुधारणा
किशोरवयीन मुली आणि मुलांचे पोषण सुधारणा
कुटुंबांना आरोग्याबद्दल जागरूक व सक्षम बनवणे
आजारांचे लवकर निदान
डिजिटल हेल्थ सेवांचा प्रचार
या उपक्रमाचे नेतृत्व केंद्रीय आरोग्य मंत्रालयाने केले आणि देशभरात सरकारी यंत्रणा, आरोग्य कर्मचारी, स्वयंसेवी संस्था आणि विविध संस्थांनी सक्रिय सहभाग घेतला.
“सेवा आणि दूरदृष्टी” — जे.पी. नड्डा
भाजप अध्यक्ष जे. पी. नड्डा यांनी X (पूर्वीचे ट्विटर) वरून याविषयी प्रतिक्रिया व्यक्त करताना म्हटले: “ही मोहीम पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या सेवाभाव व दूरदृष्टीचा परिणाम आहे. भारताने आरोग्य क्षेत्रात जगापुढे नवा आदर्श ठेवला आहे.” त्यांनी योजनेच्या यशाबद्दल आरोग्य कर्मचारी, राज्य सरकारे आणि सर्व सहभागी नागरिकांचे अभिनंदन केले.
एवढ्या मोठ्या प्रमाणावर मोहीम शक्य कशी?
या मोहिमेचे यश खालील कारणांमुळे शक्य झाले:
राष्ट्रीय स्तरावर नियोजन
स्थानिक आरोग्य कर्मचाऱ्यांचा घराघरात पोहोच
डिजिटल प्लॅटफॉर्मचा मोठा वापर
जनजागरण मोहीम
मोफत आरोग्य तपासण्या
पोषण आणि प्रसुतीपूर्व तपासण्या
आंगणवाडी केंद्रे, आशा वर्कर्स, ANM नर्सेस यांची भूमिका अत्यंत महत्त्वाची ठरली.
महिला आरोग्य: भारताचा नवीन आरोग्य मॉडल
भारतातील परंपरेत आई ही कुटुंबाचा केंद्रबिंदू मानली जाते. तिचे आरोग्य ठीक असेल तर घरातील प्रत्येक सदस्याचे आरोग्य सुरक्षित राहते. पण अनेक वर्षे भारतीय आरोग्याकडे दुर्लक्ष झाले. अॅनिमिया, गर्भधारणा गुंतागुंत, कुपोषण आणि स्तन-गर्भाशयाच्या कर्करोगाचा धोका वाढत होता.
याच पार्श्वभूमीवर निरोगी महिला, निरोगी कुटुंब मोहीम राबवण्यात आली.
त्यात खास लक्ष:
स्तन आणि गर्भाशय मुख कर्करोग तपासणी
रक्तक्षय निदान व उपचार
मातृ आरोग्य सेवा
पोषण तपासणी आणि आहार जागरूकता
किशोरवयीन मुलींसाठी आरोग्य मार्गदर्शन
मोहिमेच्या ठळक वैशिष्ट्ये
डिजिटल हेल्थ प्लॅटफॉर्म
मोबाईल, आयुष्मान पोर्टल आणि आरोग्य अॅपच्या मदतीने नागरिकांची नोंदणी आणि स्क्रिनिंग मोठ्या प्रमाणावर करण्यात आली. या डिजिटल प्लॅटफॉर्ममुळे प्रक्रिया जलद, पारदर्शक आणि सर्वांसाठी सहज उपलब्ध झाली. ग्रामीण भागातील महिलांपासून शहरातील कुटुंबांपर्यंत सर्वांना आरोग्य सुविधांचा लाभ मिळवणे सोपे झाले. आरोग्य तपासणी, लवकर रोग निदान आणि पोषण मूल्यांकन यासाठी या प्रणालीचा प्रभावी वापर झाला. या उपक्रमामुळे देशात डिजिटल हेल्थकेअर मॉडेल मजबूत होत असून अधिकाधिक लोकांपर्यंत गुणवत्तापूर्ण आरोग्य सेवा पोहोचत आहे.
घरापर्यंत आरोग्यसेवा
आशा वर्कर्सनी महिलांच्या घरी जाऊन तपासण्या केल्या आणि त्यांना मोफत उपचार उपलब्ध करून दिले.
स्तनाचा कर्करोग तपासणी
स्तन कर्करोग हा महिलांच्या मृत्यूचे प्रमुख कारण आहे. त्यामुळे पहिल्यांदाच इतक्या मोठ्या प्रमाणावर तपासणी मोहीम झाली.
देशातील महिला आरोग्य स्थिती कशी बदलत आहे?
या उपक्रमामुळे खालील सकारात्मक बदल दिसत आहेत:
आरोग्य जागरूकता वाढली
ग्रामीण भागातही डिजिटल आरोग्य सेवा पोहोचल्या
कर्करोग तपासणीचे प्रमाण वाढले
पोषणाबद्दलचे भान वाढले
कुटुंबाचा आरोग्य दृष्टीकोन बदलला
तज्ञांचा प्रतिसाद
आरोग्य तज्ञांचे मत: “पहिल्यांदाच महिलांच्या आरोग्याला कुटुंब आरोग्याचा केंद्रबिंदू मानून मोठ्या स्तरावर मोहीम राबवण्यात आली. या उपक्रमाने आरोग्य धोरणात क्रांती घडवली.”
जागतिक पातळीवरील गौरव
गिनीज वर्ल्ड रेकॉर्ड जिंकणे म्हणजे:
भारताची जागतिक आरोग्य क्षमता सिद्ध
डिजिटल हेल्थ मॉडेलचे कौतुक
लोकसहभागाचे उदाहरण
आरोग्य क्षेत्रातील जागतिक नेतृत्व
जगातील अनेक देश आता भारताचे मॉडेल अभ्यासत आहेत.
‘निरोगी महिला, निरोगी कुटुंब’ मोहीम ही फक्त आरोग्य मोहीम नाही, तर समाज परिवर्तनाचा महत्त्वपूर्ण टप्पा आहे.
आज भारताने जगाला दाखवून दिले आहे की सशक्तीकरण म्हणजे राष्ट्राचे सशक्तीकरण ,आरोग्य म्हणजे फक्त उपचार नाही, तर प्रतिबंध आणि जागरूकता, तंत्रज्ञान आणि जनसहभागाने अशक्यही शक्य होते. या मोहिमेने भारताला केवळ गिनीज बुकमध्ये स्थान नाही मिळवून दिले, तर जागतिक आरोग्य धोरणात भारताचे नेतृत्वही अधोरेखित केले.
