दुबई एअर शोमध्ये भारतीय HAL Tejas लढाऊ विमानाचा प्रात्यक्षिकादरम्यान अपघात झाला. विमान अचानक उंची गमावून जमिनीवर आदळले, ज्यामुळे प्रेक्षकांमध्ये खळबळ उडाली. पायलट सुरक्षित आहे की नाही, याबाबत अधिकृत माहिती अद्याप मिळालेली नाही. हा अपघात दुबई एअर शोच्या महत्त्वपूर्ण प्रदर्शनात घडला असून, ‘तेजस’ कार्यक्रमासाठी हा मोठा धक्का मानला जातो.
दुबई एअर शोमध्ये HAL तेजस फायटर जेटचा धक्कादायक अपघात – संपूर्ण माहिती
दुबई (Dubai) – दुबई एअर शोमध्ये (Dubai Air Show) भारतीय हवाई दलाच्या (IAF) ‘तेजस’ लढाऊ विमानाला (HAL Tejas Fighter Jet) प्रात्यक्षिकादरम्यान भयंकर अपघात झाला आहे. हा अपघात शुक्रवारी दुपारी सुमारे 2:10 वाजताच्या सुमारास झाला. अल मक्तूम आंतरराष्ट्रीय विमानतळावर (Al Maktoum International Airport) काळ्या धुराच्या लाटांनी आकाश भरून गेले, ज्यामुळे हजारो प्रेक्षकांमध्ये खळबळ उडाली.
Related News
अपघाताची सविस्तर माहिती
हिंदुस्तान एरोनॉटिक्स लिमिटेडने (HAL) विकसित केलेल्या ‘तेजस’ विमानाने दुबई एअर शोच्या प्रात्यक्षिकादरम्यान अचानक उंची गमावली. प्रत्यक्षदर्शी सांगतात की विमान काही सेकंदात वेगाने खाली उतरू लागले आणि नंतर जमिनीवर आदळले. या दुर्घटनेत धुराचे प्रचंड लोट निर्माण झाले. काही वेळा अपघाताचा आवाज ऐकून प्रेक्षक घाबरले.
या प्रकरणाबाबत भारतीय हवाई दलाने अद्याप अधिकृत निवेदन दिलेले नाही. पायलट सुरक्षित आहे की नाही किंवा त्याने ejection seat वापरून विमानातून बाहेर पडले आहे की नाही, याबाबत अद्याप स्पष्ट माहिती उपलब्ध नाही.
दुबई एअर शोचे महत्त्व
दुबई एअर शो हा जगातील सर्वात मोठ्या विमान वाहतूक प्रदर्शनांपैकी एक आहे. येथे अनेक देश आपले विमान तंत्रज्ञान दाखवतात, तसेच विमान खरेदीसाठी अब्जावधी डॉलर्सच्या कराराची घोषणा केली जाते. दुबई एअर शो दर दोन वर्षांनी आयोजित केला जातो आणि हे प्रदर्शन जागतिक विमान उद्योगासाठी खूप महत्त्वाचे आहे. अशा आंतरराष्ट्रीय मंचावर भारताचे ‘तेजस’ विमान अपघातग्रस्त होणे हे गंभीर घटना मानले जाते.
‘तेजस’चे तांत्रिक वैशिष्ट्य
‘तेजस’ हा 4.5 पिढीचा बहु-उद्देशीय लढाऊ विमान (Multi-role Combat Aircraft) आहे. हा विमान हवाई-संरक्षण (Air Defence), जवळची लढाई (Close Combat) आणि आक्रमक हवाई साहाय्यासाठी (Offensive Air Support) सक्षम आहे.
हे विमान आपल्या वर्गातील सर्वात हलके आणि लहान लढाऊ विमान आहे. ‘तेजस’मध्ये Martin-Baker zero-zero ejection seat आहे, ज्यामुळे पायलटला अगदी शून्य उंची व शून्य वेगावर असतानाही सुरक्षितपणे बाहेर पडता येते.
‘तेजस’ कार्यक्रम भारतासाठी अत्यंत महत्त्वाचा आहे कारण देशाच्या जुने लढाऊ विमाने बदलून आधुनिक तंत्रज्ञानासह लढाऊ शक्ती वाढवणे आणि परदेशी पुरवठादारांवर अवलंबित्व कमी करणे हा या कार्यक्रमाचा उद्देश आहे.
इतिहासातील अपघात
‘तेजस’ला दोन वर्षांत दुसरा अपघात झाला आहे. यापूर्वी, मार्च 2024 मध्ये राजस्थानमधील जैसलमेरमध्ये एका ‘तेजस’ लढाऊ विमानाचा अपघात झाला होता. त्या वेळी पायलट सुरक्षित होता.2001 मध्ये पहिल्या चाचणी उड्डाणानंतर ‘तेजस’ विमानाला 23 वर्षांचा इतिहास आहे. हा दुबई एअर शोमधील अपघात या इतिहासातील गंभीर घटना मानली जात आहे.
पायलट सुरक्षिततेचे उपाय
‘तेजस’मध्ये असलेल्या Martin-Baker zero-zero ejection seat मुळे पायलट कमी उंचीवर आणि कमी वेगाने असतानाही विमानातून सुरक्षितपणे बाहेर पडू शकतो. या सीटमध्ये स्फोटक चार्जचा वापर करून कॉकपिटचे आवरण उडवले जाते आणि पायलट पॅराशूटसह सुरक्षितपणे खाली उतरतो.
आंतरराष्ट्रीय स्तरावर परिणाम
हा अपघात भारताच्या एअर शोमध्ये प्रवेश करताना महत्त्वाच्या क्षणात घडला. आंतरराष्ट्रीय स्तरावर ‘तेजस’ची क्षमता दाखवण्याचे हे प्रमुख प्रात्यक्षिक होते. हे विमान परदेशी बाजारात विक्रीसाठी महत्त्वाचे मानले जात होते. त्यामुळे अपघातामुळे जागतिक प्रतिष्ठेवर परिणाम होऊ शकतो.
‘तेजस’चा कार्यक्रम आणि भारतीय एअरोस्पेस उद्योग
‘तेजस’ हा कार्यक्रम भारताच्या एअरोस्पेस उद्योगाच्या विकासासाठी महत्त्वपूर्ण आहे. या प्रकल्पामुळे देशातील जुने लढाऊ विमानांचे आधुनिकीकरण केले जात आहे. 2016 मध्ये No. 45 ‘Flying Daggers’ ही ‘तेजस’ची पहिली स्क्वॉड्रन भारतीय हवाई दलात दाखल झाली.भारतीय हवाई दल आणि नौदल दोन्ही ‘तेजस’च्या एक-आसनी आणि दोन-आसनी आवृत्त्यांचा वापर करतात.
भविष्यातील उपाय
HAL आणि भारतीय हवाई दल या अपघाताच्या कारणाची चौकशी करत आहेत. पुढील काही दिवसांत अपघाताच्या कारणांची अधिकृत माहिती जाहीर होईल. या प्रकारचे अपघात भविष्यात टाळण्यासाठी प्रात्यक्षिक प्रक्रियेतील सुरक्षा उपाय वाढवण्याची गरज आहे.
दुबई एअर शोमध्ये ‘तेजस’ लढाऊ विमानाचा अपघात भारताच्या एअरोस्पेस इतिहासातील गंभीर घटना आहे. पायलट सुरक्षित आहे की नाही, याबाबत अद्याप माहिती उपलब्ध नाही. हा अपघात ‘तेजस’ प्रकल्पाच्या जागतिक प्रतिष्ठेला थोडा धक्का देतो, परंतु त्याचे तंत्रज्ञान आणि वैशिष्ट्ये हे अद्याप भारताच्या लढाऊ शक्तीच्या दृष्टीने महत्त्वपूर्ण आहेत.
