निवडणूक जाहीर होताच उत्तर भारतीय सेनेने मातोश्रीबाहेर लावले वादग्रस्त बॅनर; ‘सावधान… उत्तर भारतीय बटोगे तो पिटोगे’ असा मजकूर
महाराष्ट्रातील स्थानिक स्वराज्य संस्थांच्या निवडणुकांची घोषणा होताच राजकीय वातावरण तापले असून मुंबईत पुन्हा एकदा भाषेच्या आणि प्रादेशिक ओळखीच्या मुद्द्यावरून राजकीय समीकरणे बदलण्याची चिन्हे दिसू लागली आहेत. राज्यातील 246 नगर परिषदा आणि 42 नगर पंचायतींसाठी 2 डिसेंबर रोजी मतदान होणार आहे. याच पार्श्वभूमीवर उत्तर भारतीय सेना या संघटनेने मुंबईत अत्यंत वादग्रस्त असा बॅनर लावल्याने शहरात खळबळ उडाली आहे. मातोश्रीसह अंधेरी, वांद्रे, दादर शिवाजी पार्क, शिवतीर्थ आणि शिवसेना भवन परिसरात लावण्यात आलेल्या या बॅनरवर ‘सावधान’, ‘उत्तर भारतीय बटोगे तो पिटोगे’ आणि “महाराष्ट्र से बिहार तक, राजस्थान से यूपी तक” असा इशारा देण्यात आला आहे.
उत्तर भारतीय सेना आणि त्यांचे अध्यक्ष सुनील शुक्ला यांचा फोटो या बॅनरवर असून आगामी निवडणुकीत उत्तर भारतीय मतदारांना एकत्र ठेवण्याचा आणि त्यांच्यावर कोणी ‘राजकीय अन्याय’ केल्यास त्यांना उत्तर देण्याचा संदेश असल्याचे सांगितले जात आहे. मात्र हा संदेश महाराष्ट्राच्या राजकारणात नव्याने तणाव निर्माण करणारा ठरला आहे.
राज्यात निवडणूक तापल्या, प्रादेशिक मुद्दे पुन्हा केंद्रस्थानी
गेल्या काही महिन्यांपासून स्थानिक निवडणुकांची चर्चा रंगली होती. राज्यातील विविध नगरपरिषद व नगरपंचायतींच्या मुदती संपल्याने लोकप्रतिनिधी अप्रत्यक्ष नियंत्रणाखाली होते. निवडणूक आयोगाने अखेर निवडणुका जाहीर करताच राजकीय पक्षांनी जोरदार मोर्चेबांधणी सुरू केली.
Related News
मुंबई-महाराष्ट्रात उत्तर भारतीय मतदारांची संख्या मोठी असल्याने सत्तेच्या समीकरणात ते महत्त्वाचे ठरतात. ठाकरे गट, शिंदे गट, भाजप, काँग्रेस, राष्ट्रवादी, मनसे अशा सर्वच पक्षांची नजर या मतदारांवर असते. मनसेचे अध्यक्ष राज ठाकरे यांनी यापूर्वी मराठी ओळख आणि बाहेरील लोकांबद्दल केलेल्या वक्तव्यांमुळे उत्तर भारतीय संघटना सक्रिय झाल्या आहेत.
अशात निवडणूक जाहीर होताच उत्तर भारतीय सेनेच्या बॅनरमुळे शहरात प्रादेशक वादाची ठिणगी पेटण्याची शक्यता व्यक्त केली जात आहे.
वादग्रस्त बॅनर – शब्दांचा थेट इशारा
या बॅनरवर मोठ्या अक्षरांत संदेश लिहिलेला आहे :
“सावधान!”
“उत्तर भारतीय बटोगे तो पिटोगे”
“महाराष्ट्र से बिहार तक, राजस्थान से यूपी तक हम सब एक हैं”
याशिवाय, “उत्तर भारतीय सेना” व अध्यक्ष सुनील शुक्ला यांचे फोटो आहेत.
हा संदेश पाहून नागरिक वर्गामध्ये संभ्रम आणि संतापाची प्रतिक्रिया उमटली आहे. काही ठिकाणी नागरिकांनी बॅनर हटवण्याची मागणी केली आहे. पोलीस प्रशासनाने देखील परिस्थितीवर लक्ष ठेवले आहे.
उत्तर भारतीय सेनेची भूमिका : ‘मतदारांना कुणी विभागू देणार नाही’
उत्तर भारतीय सेनेचे अध्यक्ष सुनील शुक्ला यांनी गेल्या काही महिन्यांत राज ठाकरे यांच्या वक्तव्यांवर तीव्र प्रतिक्रिया दिली होती. त्यांनी माध्यमांशी बोलताना म्हटले होते की :
उत्तर भारतीय समाजावर अन्याय होऊ देणार नाही
राजकारणाच्या नावावर भीती दाखवण्याचा प्रयत्न सहन करणार नाही
निवडणुकीत उत्तर भारतीय मतांचा गैरवापर व विभागणी रोखू
अनेक वेळा त्यांनी न्यायालयातही यासंबंधी याचिका दाखल केल्याचे सांगितले जाते.
यावेळी बॅनरविषयी विचारले असता उत्तर भारतीय सेनेच्या कार्यकर्त्यांनी सांगितले की, “हा इशारा ज्यांना दिलाय त्यांना कळेल. समाज एकत्र ठेवल्याशिवाय हक्क मिळत नाहीत.”
विरोधकांचा हल्ला : “हे मुंबईतील शांतता बिघडवण्याचे काम”
शिवसेना(ठाकरे गट), मनसे आणि भाजप-शिंदे गटातील काही नेत्यांनी या बॅनरचा निषेध केला आहे.
एका नेत्याने म्हटले : “मुंबई सर्वांची आहे. कोणत्याही समाजात भीतीचे वातावरण निर्माण करणारे संदेश सहन केले जाणार नाहीत.” मनसेच्या कार्यकर्त्यांनी हे पोस्टर उघडपणे फेकून देण्याची घोषणा केली असून पोलिसांनी खबरदारी घेतली आहे.
पोलीस हालचाल – सोशल मीडिया मॉनिटरिंगही सुरू
मुंबई पोलिसांनी या प्रकरणाची माहिती घेतली असून संवेदनशील भागात अतिरिक्त कर्मचारी तैनात केले आहेत.
पोस्टर्सचा मूळ स्रोत शोधला जातोय
भडकवणारे पोस्टर लावणे हा कायद्यात गुन्हा
सोशल मीडियावर नजर
पोलिस सूत्रांनुसार, “मतभेद असले तरी कायदा हातात घेण्याचा अधिकार कोणालाही नाही. भडकावणारे संदेश आढळल्यास कारवाई होईल.”
निवडणूक मुंबईतील राजकीय आणि सामाजिक समीकरणे
मुंबई ही बहुभाषिक आणि बहुसांस्कृतिक नगरी आहे. येथे मराठी, गुजराथी, दक्षिण भारतीय, उत्तर भारतीय, जैन, मुस्लिम, शीख, ख्रिश्चन अशा विविध समाजांचे सहअस्तित्व आहे.
इतिहास पाहता,
1960 नंतर प्रादेशिक राजकारणाची उभारणी
2006 नंतर उत्तर भारतीय मुद्दा जोरात
मनसे – मराठी हक्क चळवळ
त्यावर उत्तर भारतीय संघटनांची प्रतिक्रिया
सध्या मात्र महाराष्ट्राचे राजकारण तीन तुकड्यांत विभागले गेले आहे :
ठाकरे गट
शिंदे शिवसेना + भाजप
मनसे
या पार्श्वभूमीवर उत्तर भारतीय मतांचा खेळ राजकीयदृष्ट्या निर्णायक ठरणार आहे.
निवडणूक सामान्य मुंबईकरांची प्रतिक्रिया
मुंबईतल्या सर्वसामान्य नागरिकांनी मात्र शांतता व विकासाला प्राधान्य दिले आहे.
FG प्रकारच्या नागरिकांशी संवादात खालील प्रतिक्रिया आल्या :
“राजकारण्यांना भांडायचंय तर त्यांनी भांडावं. आम्हाला शांतता हवी.”
“प्रादेशिकवादामुळे मुंबईला फटका बसतो. रोजगार, पायाभूत सुविधा, महागाई यावर बोला.”
“पोस्टर लावणाऱ्यांवर कारवाई झाली पाहिजे.”
तज्ञांचे मत : निवडणुकीपूर्वी मतदारांची ध्रुवीकरण रणनीती?
राजकीय विश्लेषकांच्या मते,
निवडणुकीपूर्वी अशा घटनांचा उद्देश मतदारांचे ध्रुवीकरण असते
समाजात भीती, असुरक्षितता आणि एकता दोन्ही भावना निर्माण होतात
मुंबई-ठाण्यातील उत्तर भारतीय मतदात्यांची पकड मिळवण्यासाठी टोकाचे पाऊल
एक तज्ञ म्हणाले, “जात, भाषा, धर्म या नावावर मतं मिळवण्याची ही जुनी पद्धत आहे. सोशल मीडिया काळात ती आणखी आक्रमक झाली आहे.”
निवडणूक आयोगाचे संकेत
निवडणूक आयोगाने राजकीय पक्षांना व संघटनांना ‘आचारसंहिता उल्लंघन करू नका’ असा कडक इशारा दिला आहे.
भडकावू भाषण
द्वेषपूर्ण पोस्टर
जातीय/प्रादेशिक वक्तव्ये
धमकीवजा प्रचार
यावर कारवाई होईल असेही सांगण्यात आले आहे.
परिस्थिती : पुढचे काही दिवस निर्णायक
आता लक्ष या मुद्द्यांवर :
पोलिस पुढील कारवाई करतात का?
राजकीय पक्ष काय भूमिका घेतात?
उत्तर भारतीय मतदारांचा कल कोणाकडे?
मराठी विरुद्ध बाहेरील असा मुद्दा पुन्हा पेटणार का?
मुंबईची शांतता आणि सामाजिक सौहार्द राखणे हे सर्वांनाच तितकेच गरजेचे आहे.
एकूण सारांश
निवडणुका = राजकीय तापमान वाढते
बॅनर = भाषेच्या राजकारणाची पुनरावृत्ती
नागरिक = स्थिरता आणि विकासाची अपेक्षा
पोलीस = परिस्थितीवर लक्ष
नेते = परस्पर आरोप-प्रत्यारोप
महाराष्ट्रात पुन्हा एकदा निवडणुकांचा रंग चढला आहे आणि त्याचबरोबर समाजातील प्रादेशिक भावनांचा उलगडा सुरू झाला आहे. येत्या काही दिवसांत हा वाद निवडणूक रसभरीत बनवेल की कायदा-व्यवस्थेचे आव्हान निर्माण करेल हे पाहावे लागेल.
