Delhi लाल किल्ला स्फोट: राम मंदिर होता खरी टार्गेट, धक्कादायक खुलासा!

स्फोट

Delhi नव्हे — टार्गेट होतं राममंदिर! लाल किल्ला स्फोटाच्या चौकशीत हादरवणारा खुलासा — दहशतवाद्यांनी मोठा कट आखला होता

 तीन तास पार्क केलेली i20, 2,900 किलो स्फोटकांची जप्ती, आणि अयोध्या–वाराणसीवर मोठा हल्ल्याचा कट; देशभरात हाय-अलर्ट

प्रमुख मुद्दे — एक नजरीत

Delhi लाल किल्ला स्फोटाच्या घटनेनंतर संपूर्ण देश हादरला आहे. या भीषण हल्ल्यात 9 जणांचा मृत्यू झाला असून अनेक जखमी आहेत. सुरुवातीला स्फोटाचे कारण आणि उद्देश अस्पष्ट असल्यामुळे सर्वत्र संभ्रम निर्माण झाला होता. परंतु चौकशीतून मिळालेल्या माहितीने धक्कादायक तथ्य समोर आणले आहे. तपासादरम्यान स्पष्ट झाले की, या दहशतवाद्यांचे खरी टार्गेट Delhi नव्हे, तर अयोध्या आणि वाराणसीतील राम मंदिर होते. स्फोटासाठी वापरलेली सामग्री बांगलादेश आणि नेपाळमार्गे भारतात आणली गेली होती. तसेच, या स्फोटात i20 कारचा उपयोग करण्यात आला आणि दहशतवाद्यांनी स्लीपर मॉड्यूल सक्रिय केले होते. या प्रकरणामुळे देशभरातील सुरक्षा यंत्रणा सतर्क झाल्या असून उर्वरित अमोनियम नायट्रेट जप्त करण्यासाठी सतत छापेमारी सुरू आहे.

या घटनेमुळे केवळ देशातील नागरिकच नाही तर सुरक्षा यंत्रणा देखील चिंतेत आहेत. या हल्ल्याच्या मागील योजना, दहशतवाद्यांची पद्धत आणि उघडकीस आलेले रहस्य या सर्वांवर सखोल चर्चा सुरू आहे.

 घटना — काय घडले?

सोमवारी संध्याकाळी लाल किल्ला मेट्रो स्टेशनच्या गेट क्रमांक 1 जवळ पार्क केलेल्या पांढऱ्या रंगाच्या Hyundai i20 कारमध्ये प्रचंड स्फोट झाला. त्या काळात परिसरात मोठा सङ्कुचित गर्दीचा वेळ नव्हता तरीच्या परिणामीही इस स्फोटाने मोठा ताण-तणाव निर्माण केलाय. सीसीटीव्ही फुटेज, रहिवासी आणि पोलिस अहवालांच्या आधारे तेव्हाचे अवस्था-पट स्पष्ट झाले: कार तिस-चार तास अगोदरच जवळच्या पार्किंगमध्ये उभी होती; त्या कारमधून अचानक मोठा स्फोट झाला आणि परिसरात भगदाड सुरू झाली.

प्राथमिक रुग्णालयीन अहवालानुसार स्फोटात सुमारे नऊ जण ठार झाले आणि अनेकजण गंभीर जखमी आहेत. पोलिसांनी तत्काळ परिसर पॅकटक करून तपास सुरू केला. या घटनेनंतर त्वरित राष्ट्रीय सुरक्षा यंत्रणा सक्रिय झाल्या व स्थानिक चौकशीला NIA नेहमीप्रमाणे हाती घेतली.

 चौकशीत समोर आलेले धक्कादायक खुलासे

तपासात समोर आलेल्या प्राथमिक माहितीने अनेकांना धक्का दिला — संशयित आणि त्यांचे सहयोगी हे एक मोठ्या प्रमाणात नियोजित दहशतवादी कटाचा भाग होते आणि लाल किल्ला त्यांचा अंतिम गंतव्यस्थळ नसावे — तर त्यांच्या प्राथमिक उद्देश स्थाने अयोध्या व वाराणसी होती. अनेक संशयितांनी चौकशीत कबुली दिली आहे की, अयोध्या—वाराणसीसारख्या धार्मिक ठिकाणी मोठ्या प्रमाणात गर्दी असलेल्या दिवशी स्फोट करण्यात येणं हा त्यांच्या उद्देशाचा भाग होता.

चौकशीत म्हटलं जातं की, आरोपींचे ठरलेले मॉड्यूल्स अस्तित्वात होते; काही ठिकाणी स्लीपर सेल्ज् सक्रिय करून स्थानिक समर्थन व तयारी केली जात होती. महिला कमांडर म्हणून फरिदाबादहून अटक झालेली डॉ. शाहीन हिची नावे समोर आली असून तिने चौकशीत मोठे खुलासे केले आहेत. तिने सांगितले की, ती आणि तिचे सहयोगी दोन वर्षांपासून स्फोटके गोळा व तयार करत होते व आंतरराष्ट्रीय हँडलर्सच्या मार्गदर्शनाखाली काम करत होते.

 आरोपी — डॉक्टर, महिला कमांडर आणि ‘उमर’

तपासानुसार, या गटात वैद्यकीय व्यावसायिकांचा समावेश आहे. अनेक अटकेदरम्यान समोर आले आहे की, संशयितांपैकी काही जण डॉक्टर होते  प्रयोगशाळा साधनसामग्री, रसायने व विशिष्ट तांत्रिक माहितीला सहज प्रवेश मिळवण्याच्या कारणाने या व्यक्तींचा उपयोग घेण्यात आला. मीडिया रिपोर्ट्समध्ये महिला कमांडर डॉ. शाहीन, तसेच डॉ. उमर (अथवा उमर नबी / उमर मोहम्मद नावाने उल्लेख) ह्यांचा संदर्भ आढळतो. तपासात असे समोर आले आहे की उमर नेमका गाडी चालवत होता व स्फोट घडवण्यात पायाभूत भूमिका बजावणारा होता.

महिला कमांडर शाहीनने चौकशीत कबुली दिल्याचे आणि स्लीपर मॉड्युल सक्रिय केले असल्याचे म्हटले आहे. पुढील चौकशेत या कबुल्यांची शृंखला व डिजिटल पुराव्यांवर आधारित नेटवर्कचा नकाशा तयार करण्याचे काम सुरु आहे.

 स्फोटक सामग्री — किती आणि कुठून?

तपासात मिळालेल्या माहितीनुसार, आतापर्यंत विविध छापेमाऱ्यांतून २,९०० किलो इतक्या प्रमाणात स्फोटक सामग्री जप्त करण्यात आली आहे. या जप्तीमधील प्रमुख घटकांमध्ये अमोनियम नायट्रेट (AN), डिटोनेटर, वायरिंग, precursors आणि इतर IED निर्मितीस लागणारी सामग्री आहे. अधिकारी म्हणतात की, जप्त केलेल्या सामग्र्यांच्या संख्येवरून अंदाज करता येतो की हे केवळ एखाद्या छोट्या घटनेपासून जास्त मोठ्या हल्ल्याचे साहित्य होते.

याचबरोबर तपासात असा अंदाज वर्तविला जात आहे की, अजूनही सुमारे ३०० किलो अमोनियम नायट्रेट बरबटले असल्याचे आणि हे शोधण्यात सध्या तपासकर्ते गुंतलेले आहेत. हे शोधणे व जप्त करणे राष्ट्रीय सुरक्षा यंत्रणांसमोर सर्वात मोठे तातडीचे काम आहे.

स्थानिक आणि आंतरराष्ट्रीय पुराव्यांच्या तपासातून एक गंभीर बाब समोर आली — काही कच्चा माल बांगलादेश व नेपाळमार्गे देशात आणला गेला असल्याचा संशय आहे. हा दुवा आंतरराष्ट्रीय सप्लाय-चेनवर पुरावा बनू शकतो व त्यामुळे आंतरराष्ट्रीय सहकार्याची आवश्यकता भासते.

 स्फोटाची पद्धत — टायमर नव्हता; ‘घाईघाईत’ स्फोट

चौकशीत दुसर्‍या महत्वाच्या बाबीचा उलगडा झाला की, स्फोटकांमध्ये कोणत्याही प्रकारचा कंपनीकृत टायमर (timer) आढळला नाही. म्हणजेच हा स्फोट आधीपासून ठरवल्या प्रमाणे वेळीफळ्या न करता “घाईघाईत” (hasty/deliberate-less-timed) पद्धतीने केला गेला असावा. तपासकर्ते म्हणतात की, याचा अर्थ असा की आरोपींनी अचानक स्फोट घडवण्याचा निर्णय घेतला असावा — कोणत्याही टायमर-आधारित नियंत्रणाशिवाय स्फोट केला गेला तर अनेकदा अपेक्षित प्रचंड परिणाम टाळता येतो; परंतु तरीही या स्फोटात मोठी हानी झाली.

ही बाब एक शक्य कारण सूचित करते — त्यांनी कदाचित काही कारणांनी मूळ स्थानावर स्फोट करणे शक्य नसल्याने, अचानक किंवा अयशस्वी योजना बदलून दिल्ली येथे स्फोट केला असेल.

 i20 कारचा मागोवा — ती कुठे कुठे गेली?

स्फोटात वापरलेल्या i20 कारचा तपास सुरु आहे — सीसीटीव्ही फुटेज तसेच ई-रिकॉर्ड्सच्या आधारे गाडीचे ट्रॅकिंग केले जात आहे. अहवालानुसार ही गाडी बंदोबस्तीत सुमारे तीन तास लाल किल्ल्याजवळ पार्क केली होती. तपास सुरू असताना हे शोधणे गरजेचे आहे की गाडी कुठे खरेदी करण्यात आली, कोणाच्या नावावर होती, तिच्या मागे कोणती आर्थिक देवाणघेवाण आहे आणि तिचा मूळ मार्ग कसा होता. या गाडीच्या मागे उमरचा सहभाग असल्याचे तपासात निश्चित झाले आहे.

 आंतरराष्ट्रीय कनेक्टिव्हिटी — बांगलादेश/नेपाळ मार्ग

तपासात इतर गंभीर बाब म्हणजे स्फोटक साहित्य आंतरराज्यीय किंवा आंतरराष्ट्रीय मार्गांनी कसं आलं याचा शोध. आंतरराष्ट्रीय सप्लाय-चेन संशयावरून आंतरराष्ट्रीय एजन्सीजसोबत समन्वयाची आवश्यकता निर्माण झाली आहे. नेपाळ व बांगलादेशमार्गे कच्चे माल किंवा घटक आणल्याचा संशय असल्यामुळे त्या देशांसोबत चौकशी, सीमा सुरक्षा तपासणी, आणि आयडी/संधर्भ तपासणी आवश्यक आहे.

 अजून किती स्फोटक शोधायचे? — ३०० किलोचा आव्हान

अधिकाऱ्यांनी स्पष्ट केले आहे की आतापर्यंत जप्त केलेल्या २,९०० किलोसह अनेक मोठे साहित्य जप्त केले गेले आहे, परंतु उर्वरित ३०० किलो अमोनियम नायट्रेट शोधणे हे प्रमुख काम आहे. हे साहित्य कुठे लपवले आहे हे शोधण्यासाठी संगणकीय, मानवनिरपेक्ष व जागेवर धडपड करणारी टीम काम करत आहे. यासाठी स्थानिक रहिवाशींचे समन्वय, वाहतूक तपासणी व बँकिंग-लेनदेनवरील लक्ष ठेवणे गरजेचे आहे.

 आरोपींनी काय कबूल केलं? — उद्देश, नियोजन आणि स्लीपर मॉड्यूल

चौकशीत अटक झालेले संशयित अनेकदा कबुली देत आहेत की, त्यांचा उद्देश जास्तीत जास्त लोकांना मारणे हा होता; त्यांनी अयोध्या व वाराणसीसारख्या श्रद्धास्थळांना टार्गेट म्हणून घेतले होते. त्यांनी आधीच त्या ठिकाणी स्लीपर मॉड्यूल्स तयार केले होते; काहींनी सांगितले की स्थानिक सहकार्य व सूचना गोळा करण्यात आल्या होत्या.

ही कबुली सुरक्षा यंत्रणांसाठी अतिशय धोकादायक आहे कारण यामुळे भविष्यातील कार्यक्रम, यात्रे व धार्मिक समारंभ यांच्या सुरक्षेसाठी पुन्हा विचार करावा लागेल.

 सुरक्षा प्रतिसाद — हाय-अलर्ट, छापे आणि नियंत्रण

घटनेनंतर केंद्र व राज्य सरकारांनी तातडीचा प्रतिसाद दाखविला. Delhi, हरियाणा, उत्तर प्रदेश, पंजाब आणि इतर आशंका असलेल्या राज्यांमध्ये हाय-अलर्ट जाहीर करण्यात आला. विमानतळ, मेट्रो, रेल्वे स्टेशन, धार्मिक स्थळे, शॉपिंग मॉल्स व सार्वजनिक ठिकाणी सुरक्षा वाढवण्यात आली आहे. NIA, IB, स्थानिक पोलिस व अन्य एजन्सीजनी संयुक्तपणे छापेमारी सुरु केल्या आहेत.

याशिवाय मृतक व जखमींच्या कुटुंबीयांना तात्काळ मदत देण्याचे आदेश दिले गेले असून शासकीय पातळीवर नुकसानग्रस्तांना आर्थिक मदतीचा प्रस्तावही विचारात घेतला गेला आहे.

 का आली वैद्यकीय व्यावसायिकांची भूमिका? — नवे आव्हान

या प्रकरणात डॉक्टर्सचा समावेश असल्यामुळे एक वेगळे आव्हान समोर आले आहे. वैद्यकीय शिक्षण व प्रयोगशाळेच्या उपलब्धतेमुळे अशी व्यक्ती स्फोटक निर्मितीच्या तांत्रिक पैलूंमध्ये योगदान देऊ शकतात. सुरक्षा यंत्रणांना आता विचार करावा लागेल की शिक्षित व्यावसायिकांचा दहशतवादामध्ये सहभाग कसा रोखता येईल, त्यांच्याकडून वापरल्या जाणाऱ्या संसाधनांचा गैरवापर कसा प्रतिबंधीत करता येईल इत्यादी.

 सामाजिक व राजकीय परिणाम — देशात तणाव व चिंता

अशा घटनेचा तात्काळ परिणाम म्हणजे समाजात भीती वाढणे, धार्मिक व समुदायाधारित संवेदनशीलता वाढणे आणि राजकीय व सामाजिक चर्चांना चालना मिळणे. जर प्राथमिक उद्देश अयोध्या व वाराणसी हेच होते, तर याचा धार्मिक व्यापक परिणाम होऊ शकतो. त्यामुळे प्रशासनाने योग्य पद्धतीने परिस्थिती हाताळणे अत्यावश्यक आहे.

राजकारणी व पक्षीय नेत्यांनीही संयम दाखवावा आणि अफवा पसरवू नयेत असा इशारा सुरक्षा यंत्रणांनी दिला आहे.

 काय पुढे अपेक्षित आहे? — तपासाची दिशा आणि उपाययोजना

तपासकर्ते पुढील बाबींवर लक्ष केंद्रित करत आहेत:

  • उर्वरित स्फोटक शोधून जप्त करणे.

  • कारची पूर्ण मालमत्ता व तिच्या मागील संपर्कांचा शोध.

  • संशयितांच्या आर्थिक व्यवहार व फंडिंग स्रोतांचा तपास.

  • आंतरराष्ट्रीय कनेक्शन (बांगलादेश/नेपाळ) वर छाननी व परदेशी एजन्सीजसोबत समन्वय.

  • स्लीपर मॉड्यूल्सचा पूर्ण नकाशा तयार करणे आणि त्यातील सहभागी ओळखणे.

  • सार्वजनिक कार्यक्रमांसाठी आणि धार्मिक स्थळांसाठी सुरक्षा वाढवणे.

या सर्व प्रक्रियांमध्ये NIA व संबंधित एजन्सीज पूर्णपणे गुंतले आहे आणि पुढील काही दिवसांमध्ये मोठे खुलासे अपेक्षित आहेत.

 पीडित मदत आणि सामाजिक प्रतिसाद

घटनेनंतर अनेक स्वयंसेवी संस्था, सामाजिक संस्थांनी मदतीस हात पुढे केला आहे. जखमींना तत्काळ वैद्यकीय सहाय्य पुरविले जाते, तसेच काही संस्थांनी रक्तदान शिबिरे व प्राथमिक गरजांची व्यवस्था केली आहे. स्थानिक प्रशासनाने मृतकांचा व जखमींचा तपशील सरकारकडे नोंदवला असून संबंधितांना अनुदान व अन्य मदत पुरविण्याचे आश्वासन दिले आहे.

 विश्लेषण — दहशतवादाचे नवे स्वरूप आणि भविष्यातील धोके

या प्रकारच्या प्रकरणातून काही गंभीर शिकवणी मिळतात:

  • दहशतवादी संघटना आता पारंपरिक पद्धतींपेक्षा विज्ञान-तंत्रज्ञानाच्या मदतीने काम करीत आहेत; शिक्षित आणि व्यावसायिक लोकांचा सहभाग असतो तर घातक क्षमतेत वाढ होते.

  • आंतरराष्ट्रीय सप्लाय-चेनचा गैरवापर करून कच्चे माल नेपाळ व बांगलादेशमार्गे आणला जाणे सुरक्षा यंत्रणांसाठी मोठे आव्हान आहे.

  • स्लीपर सेल्स व स्थानिक नेटवर्क तयार असणे भविष्यातील हल्ल्यांसाठी केलेली तयारी दर्शवते, ज्यावर कडक लक्ष ठेवणे आवश्यक आहे.

  • अफवा व सोशल मीडियावर अनियंत्रित माहिती पसरल्यास परिस्थिती आणखीनच नाजूक होऊ शकते — त्यामुळे जनतेला शांत राहण्याची व अधिकृत माहितीची प्रतीक्षा करण्याची सूचना केली जाते.

Delhi लाल किल्ल्यावर झालेला स्फोट ही केवळ एक ठोस दहशतवादी घटना नव्हे; चौकशीतून समोर येणारे धक्कादायक खुलासे हे दर्शवतात की हा एक विस्तृत, नियोजित व संभाव्यतः आणखीन गंभीर हल्ल्यांचा एक भाग होता. अयोध्या व वाराणसीसारख्या संवेदनशील धार्मिक स्थळांवरील लक्ष ठेवून केलेली ही रणनीती जर यशस्वी झाली असती, तर परिणाम अतिशय भयानक असू शकले असते. त्यामुळे सुरक्षा यंत्रणांची त्वरित व संयोजित कारवाई आवश्यक आहे.

पोलिस व NIA पुढील तपासात जे जे पुरावे व नेटवर्क उघड करतील त्‍या आधारे या प्रकरणाचे पूर्ण स्वरूप समोर येईल. तेव्हाच या कटामागील संपूर्ण कंथपूर्ण (masterminds) आणि त्यांच्या कनेक्शन्सचा उलगडा होणार आहे. सध्या देशाला आवश्यक आहे — संयम, समन्वय, आणि सुरक्षा व्यवस्था अधिक कडक करणे.

read also:https://ajinkyabharat.com/pm-kisan-scheme-21st-week/

Related News