“भारताचा पीनट बटर उद्योग 2024 मध्ये 6 लाख कोटी रुपयांपर्यंत पोहोचला; क्रंची आणि क्रीमी पीनट बटरची वाढती मागणी, ई-कॉमर्सचा झपाट्याने विस्तार आणि आरोग्यदायी चकना हे यामागील प्रमुख कारण.”
पीनट बटर उद्योग: भारतात दारूच्या चकनापासून 6 लाख कोटी रुपयांचा ब्रँडेड व्यवसाय
शहरीकरण आणि पाश्चात्य जीवनशैलीचा प्रभाव भारतात एका साध्या पदार्थाचे रूपांतर प्रचंड उद्योगात कसे झाले आहे हे पाहण्यासाठी पुरेसा आहे – होय, आपण बोलत आहोत पीनट बटर उद्योग बद्दल. पूर्वी बारमध्ये दारू सोबत दिलेला साधा शेंगदाण्याचा चकना आता तब्बल 6 लाख कोटी रुपयांचा ब्रँडेड व्यवसाय बनला आहे.
वाढत्या मागणीमागील कारणे
पीनट बटर उद्योगाच्या या झपाट्याने वाढीमागे अनेक कारणे आहेत. तरुण पिढी आता प्रोटीनयुक्त, कमी फॅट असलेल्या आणि नैसर्गिक पदार्थांना प्राधान्य देते. जिम-फिटनेस कल्चर आणि पाश्चिमात्य जीवनशैलीचा प्रभाव देखील या वाढीमध्ये मोठा घटक आहे.
Related News
3 अद्भुत कारणे की Beans तुमच्या आरोग्यासाठी असतात अविश्वसनीय
ट्रम्पचे टॅरिफ वाया! भारताचा ‘नवा रूट’ जबरदस्त हिट; 8 देशांनी दिला जबरदस्त हात
भारत-इस्रायल मुक्त व्यापार कराराने आर्थिक संबंधांना नवी गती
8th Pay Commission : 69 लाख पेन्शनर्सना धक्का! नवे वेतन आयोग त्यांना लाभ देणार नाही का? जाणून घ्या मोठे कारण
Desi Onion vs Red Onion : 5 जबरदस्त आरोग्य फायदेआरोग्य सुधारण्यासाठी कोणता कांदा अधिक फायदेशीर ?
दररोज डाळिंब (Pomegranate)खाल्ल्यावर मिळणारे 9 शक्तिशाली फायदे – आरोग्यासाठी सुपरफूड
Inauguration of 4 Vande Bharat Express Trains, देशभरात ‘वेग आणि गौरवाचा नवा अध्याय’
Adani Cement Profit Growth: अदानी समूहाची मोठी झेप! अंबुजा सिमेंटचा नफा 4 पटीने वाढून 1,766 कोटींवर
ट्रम्पच्या टॅरिफचा भारतावर किरकोळ परिणाम; निर्यातीत उलट वाढ, अमेरिका झाले हैराण
Liquor Multibagger Stocks : या दारू कंपन्यांनी गुंतवणूकदारांना मालामाल केले; 3 वर्षांत दिला 7 पट परतावा
तसेच ई-कॉमर्सच्या माध्यमातून पीनट बटर आता अगदी लहान गावांपर्यंत सहज पोहोचला आहे. अमेझॉन, फ्लिपकार्ट, बिगबास्केट, ब्लिंकिट आणि झेप्टो यांसारख्या प्लॅटफॉर्मवरून ग्राहकांना घरबसल्या विविध प्रकारचे पीनट बटर जार मिळतात.
पीनट बटर प्रकार आणि आरोग्यदायी वैशिष्ट्ये
बाजारात सध्या “क्रंची पीनट बटर” अर्थात कुरकुरा पीनट बटर सर्वाधिक लोकप्रिय आहे. 2021 मध्येच क्रंची व्हर्जनने बाजाराच्या 45% पेक्षा जास्त महसूल मिळवला होता. क्रीमी पीनट बटरच्या तुलनेत क्रंचीमध्ये जास्त फायबर आणि कमी सॅच्युरेटेड फॅट असल्याने आरोग्याच्या दृष्टीने देखील त्याला पसंती मिळते.
पीनट बटर फक्त स्नॅक म्हणूनच नाही तर ब्रेकफास्ट, स्मूदी, सॅलड आणि अनेक पदार्थांमध्ये देखील वापरला जातो. यामुळे बाजारातील मागणी सतत वाढत आहे.
6 लाख कोटींचा उद्योग – आकडेवारी
मार्केट अँड डेटा रिसर्चच्या अहवालानुसार, 2024 पर्यंत भारतातील पीनट मार्केटचा आकार तब्बल 7.45 बिलियन अमेरिकन डॉलर म्हणजे जवळपास 6 लाख कोटी रुपयांवर पोहोचला आहे. हे आकडे फक्त कच्च्या शेंगदाण्यापुरते मर्यादित नाहीत, तर पीनट बटर, पीनट चिक्की, प्रोसेस्ड स्नॅक्स यांचा देखील समावेश आहे.
विशेष म्हणजे पीनट बटर मार्केट 2025 ते 2032 दरम्यान 11.21% सीएजीआरने वाढणार आहे. याचा अर्थ पुढील काही वर्षांत हा उद्योग दुप्पट किंवा तिप्पट होण्याची शक्यता आहे.
पीनट बटर उद्योगाचा व्यवसाय मॉडेल
या उद्योगाचे यश केवळ उत्पादनावर नाही, तर वितरण आणि ब्रँडिंगवरही आधारित आहे. लोकांच्या पसंतीनुसार, ब्रँडेड पीनट बटर जसे की क्रंची, क्रीमी, जाडसर, लो फॅट, प्रोटीन एनरिच्ड अशा प्रकारचे जार तयार केले जातात.
चाकण्याचे रूप: बारमधील पाच-दहा रुपयांचे चकना आता ब्रँडेड आणि आरोग्यदायी बनले आहे.
पीनट बटरचे जार: ऑनलाइन विक्रीमुळे ग्राहकांना घरबसल्या विविध प्रकारचे जार मिळतात.
आंतरराष्ट्रीय दर्जा: काही ब्रँड्स आता भारताबाहेरही निर्यात सुरू करतात.
पीनट बटर उद्योग आणि आर्थिक परिणाम
या उद्योगामुळे अनेक लहान उद्योजक, चहा-दुकानदार आणि किरकोळ विक्रेते आर्थिकदृष्ट्या स्थिर झाले आहेत. याशिवाय, रोजगारनिर्मिती देखील मोठ्या प्रमाणात झाली आहे. शेंगदाण्याचे उत्पादन, प्रोसेसिंग, पॅकिंग, वितरण आणि मार्केटिंग या सर्व स्तरांवर हजारो लोकांचा रोजगार या उद्योगाशी निगडित आहे.
तरुण वर्गाची आवड
जिम-फिटनेस कल्चर, आरोग्यसंबंधी जागरूकता आणि शेंगदाण्याच्या नैसर्गिक गुणधर्मामुळे तरुण वर्ग पीनट बटरच्या विविध प्रकारांकडे आकर्षित होत आहे. विशेषतः क्रंची पीनट बटर ही सर्वाधिक लोकप्रिय आहे कारण ती जास्त फायबर आणि कमी सॅच्युरेटेड फॅटसह आरोग्यदृष्ट्या फायदेशीर आहे.
ई-कॉमर्सचा प्रभाव
ई-कॉमर्सच्या वाढीमुळे पीनट बटर उद्योगाला मोठा तारणारा मिळाला आहे. ग्राहकांना घरबसल्या जार मिळतात, सवलतींचा लाभ होतो, विविध ब्रँड्सची तुलना करता येते आणि नवीन फ्लेवर्सचा अनुभव घेता येतो.
भविष्यातील दृष्टीकोन
तज्ज्ञांचा असा अंदाज आहे की पुढील काही वर्षांत पीनट बटर उद्योगाचा आकार दुप्पट किंवा तिप्पट होईल. यामुळे भारतीय अर्थव्यवस्थेत या उद्योगाचा वाटा वाढेल आणि रोजगारनिर्मिती देखील अधिक होईल.पूर्वी बारमधील साधा शेंगदाण्याचा चकना आज भारतातील 6 लाख कोटी रुपयांचा ब्रँडेड उद्योग बनला आहे. पीनट बटर उद्योगाची ही झपाट्याने वाढ अनेक घटकांमुळे संभव झाली आहे – तरुणांची आवड, आरोग्याची काळजी, जिम-फिटनेस कल्चर, पाश्चात्य जीवनशैली, ई-कॉमर्सचा विस्तार आणि विविध प्रकारच्या ब्रँडिंग धोरणे. पुढील काही वर्षांत हा उद्योग आणखी प्रचंड प्रमाणात वाढेल, असा अंदाज तज्ज्ञ व्यक्त करतात.
