बाळापूर तालुक्यातील वाडेगाव येथील स्मशानभूमीमधील वृक्षतोडीची घटना गावात मोठ्या चर्चेचा विषय बनली आहे. काही दिवसांपूर्वी एका स्थानिक नागरिकाने स्मशानभूमीतील झाडे तोडल्याचे आढळले, ज्यामुळे गावकऱ्यांमध्ये संताप व्यक्त झाला. ही घटना केवळ पर्यावरणीय समस्या नसून सामाजिक दृष्ट्याही चिंतेची बाब ठरली. वृक्षतोडीमुळे गावकऱ्यांना स्मशानभूमीतील पारंपरिक वातावरण बाधित झाल्याची भावना व्यक्त होत आहे.किशोर जयराम अवचार आणि आकाश बादल अवचार यांनी या वृक्षतोडीविरोधात ग्रामपंचायतमध्ये तक्रार नोंदवली. परंतु सुरुवातीला ही तक्रार दुर्लक्षित झाली आणि ठोस कारवाई झाली नाही. गावकऱ्यांच्या दबावाखाली वनविभागाकडे माहिती पोहचवली गेली.

घटनास्थळी वनविभागाची कारवाई

वनविभागाच्या अकोला परिषेत्राकडून भ्रमणधोनीच्या साह्याने अधिकारी घटनास्थळी पोहोचले. दिनांक 05 ऑक्टोबर 2025 रोजी दुपारी 1.30 वाजता अधिकारी संबंधित व्यक्तीच्या घरी गेले, परंतु आरोपी घरी अनुपस्थित होता. त्यामुळे वनविभागाने तोडलेल्या झाडाचे पंचनामे करून नोंद केली.

पंचनाम्यात सहभागी अधिकारी:

• गजानन गायकवाड, वनपरिषेत्र सहाय्यक अधिकारी, अकोला

• वनरक्षक काकडे, सावळे

• वनविभाग चालक तुषार आवारे

वनविभागाच्या या कारवाईनंतर गावकऱ्यांमध्ये चर्चा सुरू झाली की, पंचनामे फक्त कागदावर राहणार आहेत की प्रत्यक्ष आरोपीवर कारवाई केली जाईल. लोकांचा असा विश्वास आहे की वृक्षांचे संरक्षण किती गंभीरपणे केले जाते, आणि वृक्षतोड करणाऱ्यावर कधी कारवाई होईल, हा प्रश्न गंभीर चर्चेचा विषय आहे.

वनविभागाची भूमिका

गजानन गायकवाड, वनपरिषेत्र सहाय्यक अधिकारी, अकोला यांनी स्पष्ट केले की, “वाडेगाव स्मशानभूमीमध्ये वृक्षतोड ही घृणास्पद कृती आहे. चौकशीदरम्यान आरोपी आढळल्यास त्याच्यावर कठोर कारवाई केली जाईल.” त्यांनी गावकऱ्यांना आश्वासन दिले की वनविभाग वृक्षसंरक्षणासाठी तत्पर राहणार आहे आणि भविष्यात अशा प्रकारच्या घटनांवर कडक कारवाई केली जाईल.

गावकऱ्यांची प्रतिक्रिया आणि जनजागृतीची गरज

गावकऱ्यांनी वनविभागाला याबाबत तत्पर राहण्याचे आवाहन केले आहे. त्यांनी म्हटले की, वनविभागाने केवळ पंचनामे करून आपली जबाबदारी पूर्ण झाल्याचा दाखला देऊ नये, तर प्रत्यक्ष आरोपीवर कारवाई केली पाहिजे. तसेच समाजात वृक्षसंरक्षण आणि पर्यावरणजागृतीसाठी जनजागृती करणे आवश्यक आहे. वृक्षतोडीमुळे वातावरणासह जैवविविधतेवर होणारा परिणाम गंभीर आहे आणि त्याकडे स्थानिक समाजानेही लक्ष देणे गरजेचे आहे.

पर्यावरणीय आणि सामाजिक परिणाम

स्मशानभूमीतील वृक्ष केवळ नैसर्गिक सौंदर्य वाढवत नाहीत, तर ते पर्यावरणीय संतुलन राखण्यातही मदत करतात. वृक्षतोडीमुळे जमिनीची नमी कमी होते, मातीची गुणवत्ता खराब होते आणि स्थानिक पक्षी व प्राणी यांच्यावर परिणाम होतो. याशिवाय, स्मशानभूमीतील पारंपरिक वातावरणही बाधित होते. त्यामुळे या प्रकारच्या घटनांवर तत्पर आणि कडक कारवाई करणे अत्यंत गरजेचे आहे.

भविष्यातील प्रतिबंधात्मक उपाय

वनविभागाने सांगितले आहे की, भविष्यात अशी घटना टाळण्यासाठी:

1. नियमित निरीक्षण आणि पहाणी करण्याचे उपक्रम सुरू ठेवले जातील.

2. शाळा व ग्रामसभा स्तरावर वृक्षसंरक्षणाबाबत जनजागृती केली जाईल.

3. कोणत्याही व्यक्तीला वृक्षतोडीसाठी परवानगी न देता कडक कारवाई केली जाईल.

4. पंचनाम्याचे पालन प्रत्यक्ष कारवाईत रूपांतरित केले जाईल, जेणेकरून नागरिकांचा विश्वास मजबूत राहील.

वाडेगाव स्मशानभूमीतील वृक्षतोडीची घटना हे केवळ वनविभागाची जबाबदारी नाही, तर समाजाचीही जबाबदारी आहे की तो पर्यावरणाचे रक्षण करेल. वनविभागाच्या पंचनाम्यांद्वारे सुरुवात झाली आहे, परंतु प्रत्यक्ष आरोपीवर कारवाई करून या घटनेला ठोस मार्गावर आणणे आवश्यक आहे. गावकऱ्यांनीही वृक्षसंरक्षणासाठी सजग राहावे आणि अशा घटनांवर तत्परपणे लक्ष द्यावे. ही घटना लक्षात घेऊन, स्थानिक प्रशासन आणि वनविभागाने एकत्र येऊन पर्यावरण आणि सामाजिक जबाबदारी जपणे अत्यंत गरजेचे ठरते.

वाडेगाव स्मशानभूमीतील वृक्षतोड: कायदेशीर दृष्टीकोन