Gyan Bharatam Mission: पतंजली विद्यापीठाला क्लस्टर सेंटर म्हणून मान्यता; बाबा रामदेवांकडून ज्ञान भारतम मिशनचं महत्त्व स्पष्ट
भारतीय ज्ञानपरंपरेच्या जतनासाठी ऐतिहासिक पाऊल
भारतीय संस्कृती, परंपरा आणि प्राचीन ज्ञानसंपदेच्या जतनासाठी केंद्र सरकारकडून राबवण्यात येणाऱ्या ‘ज्ञान भारतम मिशन’ अंतर्गत योगगुरू बाबा रामदेव यांच्या पतंजली विद्यापीठाला क्लस्टर सेंटर म्हणून मान्यता मिळाल्याने देशभरात या निर्णयाचं स्वागत होत आहे. हरिद्वार येथे पार पडलेल्या एका विशेष समारंभात सांस्कृतिक मंत्रालयाच्या वतीने ही मान्यता देण्यात आली. भारतीय ज्ञानपरंपरेच्या संवर्धनासाठी हा निर्णय मैलाचा दगड ठरणार असल्याचं मत तज्ज्ञ व्यक्त करत आहेत.
हरिद्वारमध्ये ऐतिहासिक करारावर स्वाक्षरी
हरिद्वार येथे पार पडलेल्या समारंभात ज्ञान भारतम मिशन आणि पतंजली विद्यापीठ यांच्यात अधिकृत करारावर स्वाक्षरी करण्यात आली. या प्रसंगी योगगुरू बाबा रामदेव, पतंजली विद्यापीठाचे कुलगुरू डॉ. आचार्य बालकृष्ण, ज्ञान भारतम मिशनचे प्रकल्प संचालक डॉ. अनिर्वण दास, एनएमएमचे समन्वयक डॉ. श्रीधर बारिक आणि विश्वरंजन मलिक उपस्थित होते.
या करारानुसार, पतंजली विद्यापीठ आता ज्ञान भारतम मिशनअंतर्गत क्लस्टर सेंटर म्हणून कार्य करणार असून, भारतीय ज्ञानपरंपरेशी संबंधित हस्तलिखिते, ग्रंथ, संशोधन, डिजिटायझेशन आणि प्रशिक्षण यामध्ये अग्रगण्य भूमिका बजावणार आहे.
Related News
सायबर कॅफेतील चुकीमुळे प्रवेश हुकलेल्या गरीब विद्यार्थिनीला न्याय मिळणार का ?
वसुधैव कुटुंबकम ही भारताच्या संस्कृतीविषयक ज्ञानाची ओळख
जेवल्यावर लगेच सुस्ती का येते? मेंदू, पचनसंस्था आणि हार्मोन्समधील गुपित कनेक्शन उलगडलं!
भूमी आवळा : या छोट्या फळाचे 6 अप्रतिम आरोग्य लाभ
2025: मोदी–Putin भेटीनंतर पाकिस्तानची झोप उडाली
पातूरमध्ये ‘आयुर–पर्यवेक्षिका’ कार्यक्रम उत्साहात;
हिवाळी अधिवेशनाआधी मोदींचा विरोधकांना 1 स्पष्ट इशारा
रोज रात्री Ajwain Water पिण्याचे 7 जबरदस्त फायदे: एक महिन्यात दिसणारे चकित करणारे बदल!
राम मंदिर ध्वजारोहण: पाकिस्तानची बेताल टीका, भारताने दिले जबरदस्त उत्तर
जि.प. शाळा लोहारी खु. येथे संविधान दिन उत्साहात साजरा
हिंगाशिवाय डाळ अपूर्ण! 90% लोकांना माहीत नाही हे वैज्ञानिक कारण
अकोल्याचा 1 अभिमान: प्रभु श्रीराम मंदिरावर भगवा ध्वज आणि अभिषेक मानोरकर यांचे भव्य एनिमेशन
बाबा रामदेव यांचे पंतप्रधानांसह केंद्र सरकारचे आभार
या ऐतिहासिक क्षणावेळी बोलताना योगगुरू बाबा रामदेव यांनी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी, गृहमंत्री अमित शहा, सांस्कृतिक मंत्री गजेंद्र शेखावत आणि ज्ञान भारतम मिशनच्या संपूर्ण टीमचे आभार मानले.
ते म्हणाले, “ज्ञान भारतम मिशन ही केवळ एक योजना नसून भारतीय ज्ञानपरंपरेचं जतन करण्याची एक राष्ट्रीय चळवळ आहे. हजारो वर्षांची आपली सांस्कृतिक, आध्यात्मिक आणि शास्त्रीय परंपरा पुन्हा एकदा जगासमोर आणण्याचं हे एक प्रभावी माध्यम आहे.”
रामदेव बाबांनी स्पष्ट केलं की, आधुनिक शिक्षणपद्धतीसोबत भारतीय पारंपरिक ज्ञान जोडल्यास भारत पुन्हा एकदा ‘विश्वगुरू’ होऊ शकतो.
ज्ञान भारतम मिशन म्हणजे काय?
ज्ञान भारतम मिशन ही सांस्कृतिक मंत्रालयाची एक महत्त्वाकांक्षी योजना असून, भारतातील प्राचीन हस्तलिखिते, ग्रंथसंपदा, तत्त्वज्ञान, योग, आयुर्वेद, विज्ञान, गणित, खगोलशास्त्र यासारख्या क्षेत्रांतील ज्ञानस्रोतांचे जतन, डिजिटायझेशन आणि प्रसार करणे हा या मिशनचा मुख्य उद्देश आहे.
या मोहिमेअंतर्गत देशभरातील विद्यापीठे, संशोधन संस्था, मठ, गुरुकुल आणि सांस्कृतिक केंद्रांना जोडून क्लस्टर सेंटर तयार केली जात आहेत.
पतंजली विद्यापीठाची उल्लेखनीय कामगिरी
पतंजली विद्यापीठाने आतापर्यंत भारतीय ज्ञानपरंपरेच्या जतनासाठी केलेल्या कामगिरीमुळेच या संस्थेला क्लस्टर सेंटरचा दर्जा मिळाल्याचं सांगितलं जात आहे.
डॉ. आचार्य बालकृष्ण यांनी यावेळी माहिती देताना सांगितलं की,
आतापर्यंत 50 हजारांहून अधिक प्राचीन ग्रंथांचे जतन
4.2 दशलक्ष पृष्ठांचे डिजिटायझेशन
40 हून अधिक हस्तलिखितांचे परिष्करण व पुनर्प्रकाशन
योग आणि आयुर्वेदावर आधारित संशोधनासाठी स्वतंत्र विभाग
ही कामगिरी देशातील कोणत्याही विद्यापीठासाठी अभिमानास्पद आहे.
पहिलं योग-केंद्रित क्लस्टर सेंटर
ज्ञान भारतम मिशनअंतर्गत पतंजली विद्यापीठ हे योग शिक्षणासाठी समर्पित असलेलं देशातील पहिलं क्लस्टर सेंटर ठरणार आहे. यामुळे योग, आयुर्वेद, निसर्गोपचार आणि भारतीय तत्त्वज्ञान यांचं शास्त्रीय दस्तऐवजीकरण होणार आहे.
डॉ. आचार्य बालकृष्ण म्हणाले, “या मोहिमेअंतर्गत आतापर्यंत 33 सामंजस्य करार झाले आहेत. मात्र योग शिक्षणासाठी समर्पित असलेलं पतंजली विद्यापीठ हे पहिलेच क्लस्टर सेंटर आहे.”
20 केंद्रांना प्रशिक्षण देणार पतंजली
क्लस्टर सेंटरचा दर्जा मिळाल्यानंतर पतंजली विद्यापीठाची जबाबदारी आणखी वाढली आहे. आता पतंजली 20 वेगवेगळ्या केंद्रांना प्रशिक्षण देणार असून, त्यांना भारतीय संस्कृती जतन मोहिमेशी जोडणार आहे.
यामुळे –
हस्तलिखितांचे वैज्ञानिक पद्धतीने जतन
डिजिटल आर्काइव्ह तयार करणे
संशोधकांना प्रशिक्षण
विद्यार्थ्यांना प्राचीन ज्ञानाशी जोडणे
अशा अनेक पातळ्यांवर या कार्याची व्याप्ती वाढणार आहे.
ज्ञान भारतम मिशन शिक्षण क्रांतीशी जोडणार – डॉ. अनिर्वण दास
ज्ञान भारतम मिशनचे प्रकल्प संचालक डॉ. अनिर्वण दास यांनी या उपक्रमाचं महत्त्व अधोरेखित करताना सांगितलं, “पतंजली विद्यापीठ केवळ योग आणि आयुर्वेदावरील हस्तलिखितांवर संशोधन करणार नाही, तर या ज्ञानाला शिक्षण क्रांतीशी जोडून समाजाच्या शेवटच्या घटकापर्यंत पोहोचवण्याचं काम करेल.”
त्यांनी स्पष्ट केलं की, आधुनिक शिक्षण आणि पारंपरिक ज्ञान यांचा संगम हाच भारताचा भविष्यकालीन मार्ग आहे.
विद्यापीठातील तज्ज्ञांची उपस्थिती
या समारंभाला पतंजली विद्यापीठाच्या मानव्यविद्या आणि प्राचीन अभ्यास विद्याशाखेच्या डीन डॉ. साध्वी देवप्रिया, तसेच
डॉ. अनुराग वार्ष्णेय
डॉ. सतपाल
डॉ. करुणा
डॉ. स्वाती
डॉ. राजेश मिश्रा
पतंजली संशोधन संस्थेच्या डॉ. रश्मी मित्तल
यांच्यासह मोठ्या संख्येने विद्यार्थी, संशोधक आणि शास्त्रज्ञ उपस्थित होते.
भारतीय संस्कृतीच्या जतनासाठी नवा अध्याय
पतंजली विद्यापीठाला मिळालेली ही मान्यता म्हणजे भारतीय संस्कृती, परंपरा आणि ज्ञानसंपदेच्या जतनासाठी सुरू झालेल्या एका नव्या अध्यायाची सुरुवात आहे. आधुनिक काळात वेगाने बदलणाऱ्या जीवनशैलीत आपली ओळख टिकवून ठेवण्यासाठी अशा उपक्रमांची नितांत गरज असल्याचं मत जाणकार व्यक्त करत आहेत.
ज्ञान भारतम मिशनअंतर्गत पतंजली विद्यापीठाला क्लस्टर सेंटर म्हणून मिळालेली मान्यता ही केवळ एका संस्थेची उपलब्धी नसून, ती भारतीय ज्ञानपरंपरेच्या पुनरुज्जीवनाची सुरुवात आहे. योग, आयुर्वेद आणि प्राचीन शास्त्रांचं शास्त्रीय जतन करून ते नव्या पिढीपर्यंत पोहोचवण्याचं महत्त्वाचं काम पतंजली विद्यापीठाच्या माध्यमातून होणार आहे. यामुळे भारत पुन्हा एकदा आपल्या प्राचीन वैभवाकडे वाटचाल करेल, असा विश्वास व्यक्त केला जात आहे.
read also:https://ajinkyabharat.com/agra-chhatrapati-shivaji-maharaj/
