पालकांच्या काही सवयी मुलांना आवडत नाहीत. या लेखात आम्ही ‘पालकांच्या सवयी’ या फोकस कीवर्डसह मुलांना त्रास देणाऱ्या 5 मुख्य सवयी आणि त्यावर सुधारणा कशी करावी, हे सांगितले आहे.
मुले पालकांच्या ‘या’ 5 सवयींचा तिरस्कार करतात – जाणून घ्या
पालक आपल्या मुलांसाठी नेहमीच चांगले करण्याचा प्रयत्न करतात, त्यांना उत्तम सुविधा देतात, आणि त्यांच्या जीवनात सुधारणा घडवून आणण्याचा विचार करतात. मात्र, काही वेळा पालक नकळत काही चुका करतात, ज्यामुळे मुलांना त्रास होतो. किशोरवयीन मुलांमध्ये या चुका विशेषतः संवेदनशील असतात. त्यांना असं वाटतं की पालकांच्या काही सवयी त्यांना तिरस्कारासारख्या वाटतात, पण ते आपल्याला हे स्पष्टपणे सांगू शकत नाहीत.
आज आम्ही तुम्हाला पालकांच्या अशा 5 सवयींबद्दल सांगणार आहोत ज्या मुलांना खूप त्रास देतात आणि ज्या सुधारण्याची गरज आहे.
Related News
2025: CJI भूषण गवई: बौद्ध धर्माचे पालन, पण धर्मनिरपेक्षतेवर ठाम विश्वास
A, B, C नाही! मुलांना लिहायला शिकवण्याची वैज्ञानिक पद्धत
1. छोट्या गोष्टींवर जास्त प्रतिक्रिया देणे
आई-वडिलांना ही सवय असते की ते मुलांच्या लहान चुका किंवा लहान गोष्टींवरही जास्त प्रतिक्रिया देतात. उदाहरणार्थ, मुलाने पुस्तक व्यवस्थित ठेवले नाही, अभ्यासात थोडा त्रुटी केला, किंवा घरातील एखाद्या लहान गोष्टीची चूक झाली.
पालक या प्रत्येक छोट्या गोष्टीवर सतत लक्ष देतात आणि जोरात किंवा सतत सांगत राहतात. किशोरवयीन मुलांना ही सवय अजिबात आवडत नाही. त्यांना वाटते की त्यांच्या सर्व चुका लक्षात ठेवल्या जात आहेत, आणि त्यामुळे मुलांमध्ये आत्मविश्वास कमी होतो.
सल्ला:
मुलांच्या छोट्या चुका दुर्लक्षित करणे किंवा सौम्य मार्गाने सांगणे.
त्यांना स्वतः सुधारण्याची संधी देणे.
प्रोत्साहन द्या, टीका कमी करा.
2. लांबलचक व्याख्याने देणे
किशोरवयीन मुले पालकांकडून मार्गदर्शन हवे असताना, पालक कधी कधी अतिशय लांबलचक व्याख्यान देतात. उदाहरणार्थ, मुलाने घरी वेळेवर न आले, अभ्यासात लक्ष न दिले, किंवा चांगले वागण्यास सांगितले.
पालकांच्या लांबलचक व्याख्यानामुळे मुलांना असं वाटतं की आई-वडीलांशी बोलणं व्यर्थ आहे. त्यामुळे ते पालकांचे ऐकण्यास उत्सुक नसतात आणि संवाद कमी होतो.
सल्ला:
मुद्देसूद आणि थोडक्यात मार्गदर्शन करा.
प्रश्न विचारून संवाद साधा, व्याख्यान देऊ नका.
किशोरवयीन मुलांना ऐकण्याची संधी द्या, त्यांचे मत समजून घ्या.
3. प्रायव्हसी न देणे
किशोरावस्थेत पोहोचताच पालक मुलांबाबत अधिक सतर्क होतात. त्यांनी मुलांचे कोणत्या मित्रांसोबत संबंध आहेत, कोणाशी फोनवर बोलत आहेत, सोशल मीडियावर काय करत आहेत, हे जाणून घ्यायची इच्छा ठेवतात.
पालकांचा हा विचार योग्य असला तरीही, काही पालक मुलांना काहीही जागा देत नाहीत आणि ओव्हरकंट्रोलिंग होतात. मुलांना त्यांच्या स्वतःच्या गोष्टींची स्वातंत्र्य हवे असते, पण पालक हे समजत नाहीत.
सल्ला:
मुलांना व्यक्तिगत जागा द्या.
त्यांच्या गोष्टींवर पूर्ण विश्वास ठेवा, छोटे निर्णय त्यांच्या हातात सोडा.
ओव्हरकंट्रोलिंग टाळा.
4. इतर मुलांशी तुलना करणे
पालक मुलांची तुलना इतर मुलांशी करतात, जरी तज्ञांनी याची स्पष्ट सूचना केली असली, तरीही नकळत तुलना होत राहते.
उदाहरणार्थ, मुलाला असे वाटते की आई-वडील नेहमी इतर मुलांचे कौशल्य पाहतात आणि त्यांचे कौतुक करत नाहीत. यामुळे मुलांमध्ये आत्मविश्वास कमी होतो, आणि आई-वडीलांबद्दल तिरस्कार निर्माण होतो.
सल्ला:
मुलांची तुलना इतर मुलांशी करू नका.
त्यांच्या स्वतःच्या प्रगतीवर लक्ष द्या.
प्रोत्साहनात्मक शब्द वापरा, प्रशंसा करा.
5. प्रत्येक निर्णयावर नियंत्रण ठेवणे
किशोरवयीन मुलांना स्वातंत्र्य हवे असते आणि ते स्वतः निर्णय घेण्यास उत्सुक असतात. पण काही पालक मुलांच्या प्रत्येक निर्णयावर नियंत्रण ठेवतात.
उदाहरणार्थ, कोणत्या मित्रांशी मैत्री करावी, अभ्यासाची वेळ, बाहेर जाण्याचे ठिकाण, सर्व निर्णय पालक घेतात. यामुळे मुलांना असं वाटतं की त्यांचं स्वतःचं जीवन नाही.
सल्ला:
मुलांना छोटे निर्णय स्वतः घेण्याची संधी द्या.
चुका झाल्यास मार्गदर्शन करा, शिक्षा नका.
स्वातंत्र्य आणि जबाबदारी दोन्ही दिल्यास मुलांचा विकास अधिक चांगला होतो.
पालकांसाठी टिप्स
सकारात्मक संवाद साधा: मुलांशी बोलताना नेहमी सकारात्मक आणि समजूतदार भाषा वापरा.
प्रत्येक गोष्टीवर त्वरित प्रतिक्रिया न देणे: मुलांना विचार करून स्वतः निर्णय घेण्याची संधी द्या.
स्वतंत्रता द्या: किशोरवयीन मुलांना प्रायव्हसी आणि स्वतंत्र निर्णय घेण्याची संधी द्या.
सकारात्मक प्रोत्साहन: मुलांच्या छोट्या यशाचे कौतुक करा, तुलना टाळा.
संवादावर लक्ष केंद्रित करा: व्याख्यानाऐवजी संवाद साधा, त्यांचे विचार ऐका.
पालक आपल्या मुलांसाठी सर्वोत्तम इच्छितात, पण “पालकांच्या सवयी” मुलांना त्रास देत असल्यास त्यावर सुधारणा करणे आवश्यक आहे. हे लक्षात घेऊन पालक संवाद सुधारू शकतात, मुलांशी विश्वास निर्माण करू शकतात आणि किशोरवयीन मुलांचा आत्मविश्वास वाढवू शकतात.
म्हणूनच, पालकांनी या 5 सवयींवर लक्ष ठेवणे गरजेचे आहे, जेणेकरून मुलांच्या मनावर नकारात्मक परिणाम होणार नाही, तर सकारात्मक संबंध आणि संवाद निर्माण होईल.
