Kidney Transplant म्हणजे नेमकं काय?
Kidney Transplant नंतर जुन्या किडनीचे काय होते? डॉक्टर सांगतात धक्कादायक सत्य! बहुतांश वेळा जुन्या किडनीला शरीरातच ठेवले जाते. कारण जाणून घ्या आणि Kidney Transplant नंतरची काळजी कशी घ्यावी ते वाचा.
Kidney Transplant म्हणजे एका निरोगी किडनीचे अशा रुग्णाला प्रत्यारोपण करणे ज्याची दोन्ही किडनी नीट काम करत नाही. ही शस्त्रक्रिया अत्यंत नाजूक, गुंतागुंतीची आणि जोखमीची असली तरी लाखो लोकांचे प्राण वाचवते.
जेव्हा एखाद्या व्यक्तीची किडनी फिल्टर करण्याची क्षमता पूर्णपणे कमी होते, तेव्हा रक्तातील विषारी पदार्थ वाढू लागतात. सुरुवातीला डायलिसिस हा पर्याय वापरला जातो, पण दीर्घकाळ डायलिसिसवर राहणे कठीण असते. म्हणूनच डॉक्टर शेवटी Kidney Transplant करण्याचा सल्ला देतात.
लोकांना पडणारा प्रश्न — जुन्या किडनीचे काय होते?
रुग्ण आणि त्यांच्या कुटुंबियांना सर्वात जास्त कुतूहल असते ते म्हणजे — “जेव्हा नवीन किडनी शरीरात बसवली जाते, तेव्हा जुन्या, खराब झालेल्या किडनीचे काय करतात?”हे खरंच महत्त्वाचं आणि अनेकांना बुचकळ्यात टाकणारं प्रश्न आहे.
Related News
High Blood Pressure वर नियंत्रण ठेवायचंय? या 10 पदार्थांचं सेवन लगेच बंद करा, डॉक्टरांचं स्पष्ट इशारा
The serious health effects of eating sprouted potatoes! 5 धोकादायक कारणं
आतड्याचा कर्करोग (Colon Cancer): कारणं, लक्षणं आणि प्रतिबंधक उपाय
Toor Dal Dangerous Effects ‘धोकादायक’ प्रभाव: 5 प्रकारच्या लोकांसाठी ठरू शकते आरोग्यविषयक संकट | Toor Dal Dangerous Effects
फ्रिजमधला शिळा भात पुन्हा गरम करून खाताय? सावधान!
Cancer : शरीरात कर्करोग आहे की नाही — 5 महत्त्वाच्या चाचण्या जोखमी कमी करतील
मायक्रो मेडिटेशनचा ‘जादुई’ प्रभाव फक्त 5 मिनिटांत तणावाला करा रामराम!
सत्य उघड — डॉक्टर जुन्या किडनीला बहुतेक वेळा काढतच नाहीत!
Nyulangone Health च्या अहवालानुसार, बहुतांश प्रकरणात डॉक्टर जुन्या किडनीला शरीरात तशीच सोडून देतात. कारण ही non-functional kidney जरी काम करत नसली तरी ती शरीराला नुकसान पोहोचवत नाही.ती हळूहळू आकुंचन पावते, आकाराने लहान होते आणि शरीरात कोणतीही अडचण निर्माण करत नाही.
नवीन किडनी कुठे बसवली जाते?
लोकांना वाटतं की डॉक्टर जुनी किडनी काढून त्याच जागी नवीन लावतात — पण हे पूर्णपणे चुकीचं आहे.खरं म्हणजे Kidney Transplant दरम्यान नवीन किडनीला पोटाच्या खालच्या भागात (lower abdomen) बसवतात.येथे रक्तपुरवठा आणि मूत्राशयाशी (bladder) जोडणी करणे सोपे जाते.
त्यामुळे ट्रान्सप्लांटनंतर बहुतांश रुग्णांच्या शरीरात तीन किडनी असतात —दोन जुनी (निष्क्रिय) आणि एक नवीन (सक्रिय).
जुन्या किडनीला कधी काढले जाते?
काही विशिष्ट परिस्थितीत मात्र जुन्या किडनीला शरीरातून काढावे लागते. उदाहरणार्थ:
वारंवार होणारे इन्फेक्शन – सतत ताप, मूत्रमार्गातील संसर्ग, किंवा पू जमा होणे.
किडनीचा आकार खूप मोठा होणे – पोटात दाब निर्माण होतो.
किडनी कॅन्सर किंवा ट्युमर – अशावेळी जुन्या किडनीला पूर्णपणे काढून टाकणे आवश्यक असते.
पोटात सूज किंवा वेदना वाढणे – जुन्या किडनीमुळे पोटातील अवयवांवर दाब येतो.
अशा वेळी डॉक्टर Kidney Transplant करण्यापूर्वी किंवा त्याचवेळी जुन्या किडनीला काढतात.
ट्रान्सप्लांटनंतर शरीरात तीन किडनी असण्याचे फायदे आणि जोखमी
फायदे:
जुन्या किडनीला काढण्याची शस्त्रक्रिया न केल्याने ऑपरेशनचा कालावधी आणि जोखीम कमी होते.
शरीरात मोठे बदल टाळले जातात.
संक्रमणाचा धोका कमी होतो.
जोखमी:
क्वचित प्रसंगी जुनी किडनी सुजते किंवा इन्फेक्शन होते.
काही लोकांना पोटात जडपणा किंवा अस्वस्थता जाणवते.
अशावेळी डॉक्टर वेळेवर उपचार करून परिस्थिती नियंत्रित करतात.
नवीन किडनीचे कार्य
ट्रान्सप्लांटनंतर नवीन किडनी काही दिवसांतच रक्त फिल्टर करणे, टॉक्सिन्स बाहेर टाकणे आणि मूत्रनिर्मिती करणे सुरू करते.
ती रुग्णाच्या शरीरातील urea, creatinine सारखे विषारी पदार्थ बाहेर टाकून शरीराला निरोगी ठेवते.
डॉक्टर नियमितपणे रक्त तपासण्या करून किडनीचे कार्य तपासतात.
ट्रान्सप्लांटनंतर घ्यावयाची काळजी
इम्युनो-सप्रेसंट औषधे नियमित घ्यावीत, जेणेकरून शरीर नवीन किडनीला नाकारू नये.
दररोज पुरेसे पाणी पिणे आवश्यक आहे.
मीठाचे प्रमाण कमी ठेवावे.
संसर्गजन्य रोगांपासून स्वतःचा बचाव करावा.
डॉक्टरांच्या सल्ल्याशिवाय कोणतेही औषध घेऊ नये.
रक्तदाब आणि साखर नियंत्रणात ठेवणे अत्यंत गरजेचे आहे.
मिथक व वास्तव (Kidney Transplant Myths vs Facts)
| मिथक | वास्तव |
|---|---|
| ट्रान्सप्लांटनंतर जुनी किडनी काढतात | बहुतांश प्रकरणात ती शरीरातच राहते |
| नवीन किडनी पूर्वीच्या जागी बसवतात | नवीन किडनी पोटाच्या खालच्या भागात बसवली जाते |
| रुग्ण फक्त एकच किडनी घेऊन जगतो | बहुतांश रुग्णांकडे 3 किडनी असतात (2 जुनी, 1 नवीन) |
| ट्रान्सप्लांटनंतर आयुष्य कमी होते | योग्य काळजी घेतल्यास आयुष्य अधिक निरोगी आणि लांब असते |
Kidney Transplant नंतर जीवनात होणारे बदल
रुग्ण पुन्हा नॉर्मल जीवन जगू शकतो.
काम, प्रवास, आहार सर्व काही संतुलित ठेवता येते.
काही महिन्यांनी व्यायाम सुरू करता येतो.
मानसिक आणि शारीरिक आत्मविश्वास वाढतो.
अनेक रुग्ण 20 ते 25 वर्षे निरोगी आयुष्य जगतात.
डॉक्टरांचे मत
मुंबईतील नेफ्रोलॉजिस्ट डॉ. अमित चौधरी यांच्या मते,
“Kidney Transplant नंतर जुन्या किडनीला काढणे ही गरज नाही. ती शरीरात राहून कोणतीही हानी करत नाही. केवळ गंभीर आजार, कॅन्सर किंवा संक्रमण असल्यासच ती काढावी लागते. बहुतेक रुग्णांच्या शरीरात तीन किडनी असतात आणि ते पूर्णपणे निरोगी राहतात.”
Kidney Transplant ही आधुनिक वैद्यकशास्त्रातील एक मोठी देणगी आहे.या शस्त्रक्रियेमुळे हजारो लोक नवजीवन प्राप्त करतात.सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे जुन्या किडनीला नेहमी काढावे लागते असा गैरसमज चुकीचा आहे.ती शरीरात तशीच राहून कोणतेही नुकसान करत नाही, आणि नवीन किडनी संपूर्ण काम सांभाळते.रुग्णांनी योग्य वेळी डॉक्टरांचा सल्ला घेऊन औषधोपचार सुरू ठेवले, तर Kidney Transplant नंतरचे आयुष्य अधिक निरोगी, ऊर्जावान आणि सुरक्षित असते.
