भारत-पाकिस्तान संघर्ष: ऑपरेशन सिंदूरच्या दृष्टीकोनातून
Pulagam येथे झालेल्या धक्कादायक हल्ल्यानंतर भारतीय लष्कराने त्वरित कारवाई करण्याचा निर्णय घेतला. या पार्श्वभूमीवर “ऑपरेशन सिंदूर” सुरू करण्यात आले. हा ऑपरेशन केवळ भारतीय सैन्याच्या सामरिक कौशल्याची परीक्षा नव्हे, तर या संघर्षाच्या पार्श्वभूमीवर राजकीय, धोरणात्मक आणि आंतरराष्ट्रीय परिणामांचीही तपासणी होती. ऑपरेशन सिंदूरची मुख्य उद्दिष्टे भारताच्या हवाई दलाला पुनरुज्जीवित करणे, शत्रूच्या महत्त्वाच्या ठिकाणांवर दडपण टाकणे, आणि भारतीय हवाई सीमा सुरक्षित ठेवणे होती.
मात्र, या ऑपरेशन दरम्यान सुरुवातीला भारताला मोठा पराभव सहन करावा लागला. हेच नाही तर पाकिस्तानने भारतीय लष्कराची काही विमानेही पाडल्याची माहिती महाराष्ट्राचे माजी मुख्यमंत्री आणि काँग्रेसचे ज्येष्ठ नेते पृथ्वीराज चव्हाण यांनी दिली. त्यांनी स्पष्ट केले की, ऑपरेशन सिंदूरच्या पहिल्या दिवशी भारतीय सैन्याला अपुर्या तयारीमुळे आणि शत्रूच्या मजबूत स्थितीमुळे नुकसान सहन करावे लागले. हवाई दलाचे विमान जमिनीवर अडकून राहिले, ज्यामुळे कोणतीही तातडीची कारवाई शक्य झाली नाही.
पृथ्वीराज चव्हाण यांनी सांगितले की, “जर बठिंडा, सिरसा किंवा ग्वाल्हेरमधून विमान उडाले असते, तर पाकिस्तान लष्कराकडून त्याचे पाडले जाण्याची 100% शक्यता होती.” ही माहिती सार्वजनिक झाल्यानंतर अनेक सुरक्षा तज्ज्ञ आणि मीडियाच्या विश्लेषकांनीही या परिस्थितीवर चर्चा केली. त्यांच्या मते, हवाई दलाच्या यशस्वी कामगिरीसाठी योग्य सामरिक योजना आणि योग्य साधने उपलब्ध नसल्याने सुरुवातीला भारताला अपुर्या साधनसंपत्तीमुळे नुकसान सहन करावे लागले.
Related News
अमेरिकेतील ‘एपस्टाईन फाइल्स’ आणि त्याचा भारतीय राजकारणावर परिणाम
पृथ्वीराज चव्हाण यांनी त्यांच्या विधानात अमेरिकेत येणाऱ्या ‘एपस्टाईन फाइल्स’ची चर्चा केली. 19 डिसेंबर रोजी अमेरिकन काँग्रेसमध्ये उघड होणाऱ्या या फाइल्समध्ये भारतातील काही व्यक्तींवर थेट परिणाम होण्याची शक्यता आहे. या फाइल्समध्ये जगभरातील अनेक प्रतिष्ठित व्यक्तींशी संबंधित घोटाळ्यांची माहिती आहे, ज्यात अल्पवयीन मुलींचा गैरवापर, मोठ्या व्यक्तींनी केलेले गैरकृत्य आणि आंतरराष्ट्रीय गुन्हे यांचा समावेश आहे.
पृथ्वीराज चव्हाण यांनी म्हटले की, “जर या फाइल्स सार्वजनिक झाल्या, तर भारतात मोठा खळबळ उडेल. याचा परिणाम फक्त संबंधित व्यक्तींवर नाही, तर भारताच्या राजकारणावर, समाजावर आणि आंतरराष्ट्रीय प्रतिष्ठेवरही होईल.” या विधानानंतर अनेक राजकीय विश्लेषक आणि पत्रकारांनी या विषयावर विस्तृत चर्चा केली.
विशेषत: भारताच्या संरक्षण धोरणांमध्ये बदल आणण्यासाठी आणि आंतरराष्ट्रीय संबंधांचे संतुलन राखण्यासाठी या माहितीचा वापर होऊ शकतो, असे तज्ज्ञांचे मत आहे. ऑपरेशन सिंदूरच्या पार्श्वभूमीवर हे फाइल्स आणखी गंभीर वाद निर्माण करू शकतात, कारण त्यामध्ये भारताच्या सुरक्षा धोरणाशी संबंधित संवेदनशील माहिती देखील आहे.
ऑपरेशन सिंदूर: भारतीय लष्कराची तयारी आणि आव्हाने
ऑपरेशन सिंदूर दरम्यान भारतीय सैन्याने केवळ सामरिक आव्हाने नव्हे तर मनोबल आणि रणनीतीचीही परीक्षा दिली. सुरुवातीला झालेल्या पराभवानंतर लष्कराने वेगवेगळ्या रणनिती वापरून पाकिस्तानच्या हवाई दलाला तोंड दिले. भारतीय हवाई दलाने जमिनीवर अडकलेल्या विमानांची सुरक्षा सुनिश्चित केली, तसेच शत्रूच्या मुख्य ठिकाणांवर प्रभावी हल्ला केला.
सुरुवातीच्या दिवशी पराभवाचा सामना करावा लागला, तरी भारतीय लष्कराने आपल्या सामरिक कौशल्याचा वापर करून परिस्थिती नियंत्रणात आणली. ऑपरेशन सिंदूरमुळे भारताला अनेक महत्वाचे धडे मिळाले:
सामरिक नियोजनाची आवश्यकता: लष्कराने प्रत्येक ऑपरेशनपूर्वी पूर्ण माहिती, रणनीती आणि संसाधने सुनिश्चित करणे आवश्यक आहे.
हवाई दलाची क्षमता वाढवणे: सुरुवातीच्या दिवशी पाडलेल्या विमानांमुळे हवाई दलाची क्षमता सुधारण्याची गरज स्पष्ट झाली.
शत्रूच्या धोरणात्मक हालचालींचे निरीक्षण: पाकिस्तानच्या हालचालींवर लक्ष ठेवणे आणि त्वरित प्रतिसाद देणे महत्त्वाचे ठरले.
पृथ्वीराज चव्हाण यांचे वादग्रस्त विधान
माजी मुख्यमंत्री पृथ्वीराज चव्हाण यांनी ऑपरेशन सिंदूरवर केलेल्या विधानामुळे राजकीय वाद निर्माण झाला आहे. त्यांनी स्पष्ट केले की, भारताच्या सुरक्षेसाठी घेतलेल्या या ऑपरेशनमध्ये सुरुवातीला अपयशाची स्थिती होती. लोकांनी याचा स्वीकार केला किंवा नाही, ही वस्तुस्थिती आहे.
या विधानामुळे भारतातील सुरक्षा धोरणावर प्रश्न उपस्थित झाले, तसेच मीडिया आणि सोशल मीडियावर या विषयावर चर्चा रंगली. अनेक सुरक्षा तज्ज्ञ आणि माजी अधिकारी या विधानाला समर्थन देत आहेत, तर काहींनी हा दावा अतिशयोक्तीपूर्ण असल्याचे म्हटले.
भारत-पाकिस्तान हवाई संघर्षाचा आंतरराष्ट्रीय दृष्टिकोन
ऑपरेशन सिंदूर आणि त्यासंबंधी घटनांनी आंतरराष्ट्रीय स्तरावरही लक्ष वेधले आहे. पाकिस्तान आणि भारताच्या सीमावर्ती भागातील हवाई संघर्षाची माहिती जागतिक माध्यमांनी प्रसारित केली. आंतरराष्ट्रीय सुरक्षा तज्ज्ञांनी म्हटले की, अशा प्रकारचे संघर्ष केवळ दोन देशांमधील संबंधांवर परिणाम करत नाही, तर संपूर्ण दक्षिण आशियाई भूभागावर अस्थिरता निर्माण करू शकतात.
यासोबतच, अमेरिकेत उघड होणाऱ्या ‘एपस्टाईन फाइल्स’मुळे भारताच्या आंतरराष्ट्रीय प्रतिमेवरही प्रश्नचिन्ह निर्माण होऊ शकते. त्यामुळे भारताला केवळ सामरिकच नव्हे, तर राजकीय आणि सामाजिक दृष्टिकोनातूनही सजग राहणे आवश्यक आहे.
ऑपरेशन सिंदूरचा इतिहास, सुरुवातीचा पराभव, पाकिस्तानच्या विमानांवरील यश आणि पृथ्वीराज चव्हाण यांचे धक्कादायक विधान हे सर्व घटक भारतीय संरक्षण धोरण, आंतरराष्ट्रीय संबंध आणि देशाच्या राजकारणावर मोठा प्रभाव टाकू शकतात. सुरुवातीच्या दिवशी पराभवाचा सामना करावा लागला तरी भारतीय लष्कराने आपल्या सामरिक कौशल्याने परिस्थिती सुधारली.
‘एपस्टाईन फाइल्स’च्या सार्वजनिक होण्यामुळे भारतातील राजकारणात आणि समाजात मोठे वाद निर्माण होण्याची शक्यता आहे. यामुळे भारताला आपल्या सुरक्षा, राजकीय स्थिरता आणि आंतरराष्ट्रीय प्रतिष्ठेची काळजी घेणे अत्यंत आवश्यक आहे.
read also:https://ajinkyabharat.com/vasudhaiva-kutumbkam-is-the-identity-of-the-cultural-knowledge-of-india/
