स्टीलच्या भांड्यात चुकूनही हे 5 पदार्थ ठेवू नका, आरोग्यास होऊ शकतो गंभीर धोका
आजच्या धकाधकीच्या जीवनात प्रत्येकजण सुरक्षित, टिकाऊ आणि सोयीस्कर भांड्यांचा वापर करतो. यामध्ये स्टीलची भांडी आणि डबे सर्वाधिक वापरले जातात. घरातील स्वयंपाकघर असो, ऑफिसचा डबा असो किंवा मुलांच्या टिफीनसाठी वापर असो—स्टीलचे कंटेनर सर्वत्र आढळतात. स्टील मजबूत, टिकाऊ, सहज स्वच्छ करता येणारे आणि तुलनेने स्वस्त असल्यामुळे ते प्रत्येक घरात असते.
मात्र, स्टीलची भांडी प्रत्येक अन्नपदार्थासाठी सुरक्षित असतीलच असे नाही. काही विशिष्ट पदार्थ स्टीलमध्ये ठेवले तर त्यामधील आम्ल, मीठ किंवा रासायनिक घटक स्टीलशी प्रतिक्रिया देतात. यामुळे अन्नाची चव, रंग, पोषणमूल्य बदलतेच; पण दीर्घकाळ असे अन्न खाल्ल्यास आरोग्यावरही विपरीत परिणाम होऊ शकतो.
अनेक लोकांना ही बाब माहीत नसते आणि ते रोज नकळत चुकीच्या सवयींमुळे आपल्या आरोग्याशी खेळत असतात. म्हणूनच आज आपण जाणून घेणार आहोत असे ५ पदार्थ जे चुकूनही स्टीलच्या भांड्यात ठेवू नयेत, तसेच त्यामागील शास्त्रीय कारणे आणि सुरक्षित पर्याय.
Related News
1) दही – स्टीलमध्ये ठेवणे आरोग्यासाठी नुकसानकारक
दही हा आपल्या आहारातील अत्यंत महत्त्वाचा घटक आहे. पचनक्रिया सुधारण्यासाठी, शरीर थंड ठेवण्यासाठी आणि प्रोबायोटिक घटकांसाठी दही खाल्ले जाते. मात्र दही हे पूर्णपणे आम्लयुक्त (Acidic) असते.
जर दही जास्त वेळ स्टीलच्या डब्यात ठेवले, तर:
दह्यातील आम्ल स्टीलशी प्रतिक्रिया देते
दह्याची चव आंबूस व कडू होऊ शकते
काही वेळा दही पातळ होऊन खराब झाल्यासारखे लागते
दीर्घकाळ असे दही खाल्ल्यास पोटाचे विकार, अॅसिडिटी, उलटी, जुलाब होऊ शकतात
सुरक्षित पर्याय:
दही नेहमी काचेच्या, मातीच्या किंवा अन्नसुरक्षित प्लास्टिकच्या भांड्यात साठवावे.
2) कापलेली फळे – स्टीलमध्ये ठेवल्यास पोषणमूल्य नष्ट होते
सफरचंद, संत्री, डाळिंब, टरबूज, पपई यांसारखी फळे कापून स्टीलच्या डब्यात ठेवण्याची सवय अनेकांना असते. पण ही सवय आरोग्यास अपायकारक ठरू शकते.
कापलेली फळे स्टीलमध्ये ठेवली तर:
फळांमधील नैसर्गिक आम्ले स्टीलशी प्रतिक्रिया करतात
फळांचा रंग बदलतो
चव आंबट-कडू होते
व्हिटॅमिन C आणि इतर पोषकतत्त्वे नष्ट होतात
दीर्घकाळ असे फळे खाल्ल्यास पचनसंस्थेवर विपरीत परिणाम होतो
सुरक्षित पर्याय:
फळे नेहमी काचेच्या, मातीच्या किंवा BPA-free प्लास्टिकच्या डब्यात ठेवा.
3) टोमॅटोपासून बनवलेले पदार्थ – आम्लयुक्त आणि धोकादायक
टोमॅटोचा सॉस, भाजी, सूप, कोशिंबीर, पास्ता सॉस हे पदार्थ रोजच्या आहारात असतात. मात्र टोमॅटो अत्यंत आम्लयुक्त (Highly acidic) असल्याने स्टीलसोबत पटकन प्रतिक्रिया देतो.
स्टीलमध्ये टोमॅटोचे पदार्थ ठेवल्यास:
भाजी किंवा सॉसची चव बदलते
रंग फिकट, तपकिरी होतो
काही वेळा धातूचा वास येतो
शरीरात गेल्यावर अॅसिड रिफ्लक्स, छातीत जळजळ, पोटदुखी वाढते
सुरक्षित पर्याय:
टोमॅटोचे पदार्थ काचेच्या, सिरेमिक किंवा नॉन-रिअॅक्टिव्ह भांड्यात ठेवा.
4) लोणचे – मीठ आणि व्हिनेगरमुळे स्टील खराब होते
लोणचं हा अनेक घरांमध्ये न चुकता असणारा पदार्थ आहे. लिंबू, कैरी, मिरची, लसूण अशी विविध प्रकारची लोणची घराघरात केली जातात. मात्र लोणच्यात प्रचंड प्रमाणात मीठ, तेल आणि व्हिनेगर असतो.
जर लोणचं स्टीलमध्ये ठेवले तर:
मीठ आणि आम्ल स्टीलशी प्रतिक्रिया करतात
लोणच्याला धातूचा स्वाद येतो
लोणच्याचा रंग काळपट होतो
लोणच्यामध्ये हानिकारक घटक मिसळू शकतात
पोटदुखी, आमांश, अन्नविषबाधा होऊ शकते
सुरक्षित पर्याय:
लोणचं नेहमी काचेच्या, सिरेमिक किंवा मातीच्या बरणीत ठेवा.
5) लिंबू, आवळा व इतर आम्लयुक्त पदार्थ – स्टीलसाठी घातक
लिंबू, आवळा, डाळिंब, चिंच, कोकम हे सर्व पदार्थ खूप आम्लयुक्त असतात. हे पदार्थ स्टीलमध्ये दीर्घकाळ ठेवल्यास स्टीलला आतून गंज लागू शकतो.
यामुळे:
अन्नामध्ये लोहाचे अति प्रमाण मिसळू शकते
अन्नाची चव खराब होते
लिव्हर, पचनसंस्था आणि मूत्रपिंडावर ताण पडतो
काही वेळा अॅनिमिया, उलटी, चक्कर येणे यांसारखे त्रास होतात
सुरक्षित पर्याय:
हे सर्व पदार्थ काचेच्या किंवा सिरेमिक भांड्यातच ठेवा.
स्टीलच्या भांड्यांचा योग्य वापर कसा करावा?
कमी आम्ल आणि कमी मीठ असलेले पदार्थच स्टीलमध्ये ठेवा
कोरडी भाजी, पोळी, भात, उसळ, डाळ हे पदार्थ सुरक्षित
स्टीलचे डबे स्क्रॅच असतील तर वापरू नका
जुने गंजलेले डबे त्वरित बदलून टाका
स्टील भांडी धुतल्यानंतर कोरडी करा
कोणती भांडी कोणत्या पदार्थांसाठी वापरावीत?
| पदार्थ | योग्य भांडे |
|---|---|
| दही, ताक | माती, काच |
| फळे | काच, प्लास्टिक |
| लोणचं | काच, सिरेमिक |
| टोमॅटो पदार्थ | सिरेमिक, काच |
| भात, पोळी | स्टील सुरक्षित |
स्टीलची भांडी ही जरी टिकाऊ आणि वापरण्यास सोयीस्कर असली, तरी प्रत्येक अन्नपदार्थासाठी ती सुरक्षित नाहीत. दही, फळे, टोमॅटो पदार्थ, लोणचं आणि लिंबू यांसारखे आम्लयुक्त पदार्थ स्टीलमध्ये ठेवणे म्हणजे स्वतःच्या आरोग्याला धोका निर्माण करण्यासारखे आहे.
यासाठी आपण फक्त योग्य भांडे वापरण्याची सवय लावली, तर:
अन्नाची चव टिकून राहते
पोषणमूल्य सुरक्षित राहते
पचनक्रिया सुधारते
दीर्घकालीन आजारांपासून बचाव होतो
छोट्या सवयींमधून मोठा आरोग्य लाभ मिळतो, हे नेहमी लक्षात ठेवा.
READ ALSO:https://ajinkyabharat.com/16-year-old-mullin-ghadwalas-economic-miracle/
