हिवाळ्यात पालेभाज्या ३–४ आठवडे राहतील फ्रेश! करा या खास टिप्स – संपूर्ण मार्गदर्शक
हिवाळ्याचा मोसम सुरू झाल्यावर बाजारपेठ हिरवीगार पालेभाज्यां नी गजबजलेली दिसते. पालक, मेथी, मोहरी, चवळीची भाजी, कोथिंबीर, पुदिना यांचा हंगाम असल्याने त्या ताज्या, स्वस्त आणि सर्वत्र सहज उपलब्ध असतात. मात्र एक मोठा प्रश्न कायम समोर येतो—या पालेभाज्या जास्त दिवस फ्रेश कशा ठेवायच्या?
घरगुती स्वयंपाकात पालेभाज्या मोठ्या प्रमाणावर वापरल्या जातात. पण समस्या हीच की या भाज्या लवकर खराब होतात. दोन–तीन दिवसांनी त्यांचा रंग बदलतो, पानं शिथिल होतात आणि बुरशीही येऊ शकते. अशा वेळी या भाज्या फेकाव्या लागतात आणि पैसा वाया जातो.
म्हणूनच आजच्या लेखात आपण जाणून घेणार आहोत हिवाळ्यात पालेभाज्या १०–१५ दिवस नव्हे तर ३–४ आठवडेपर्यंत ताज्या कशा ठेवू शकतो? यासाठी खास टिप्स, घरगुती उपाय, स्टोरेज तंत्र आणि तज्ञांनी सुचवलेले मार्ग.
Related News
7 सोप्या पद्धतीने लसूण पावडर बनवा – ताजेतवाने आणि शुद्ध स्वादासाठी
सावधान! मायक्रोवेव्ह(Microwave)मध्ये कधीही ठेवू नयेत हे 7 धोकादायक पदार्थ
Star Anise (चक्रफूल) : घरच्या जेवणाचा स्वाद वाढवणारा आणि आरोग्यासाठी लाभदायक मसाला
पालेभाज्या विकत आणताच लगेच धुवू नका – सर्वात मोठी चूक!
घरात भाज्या आल्यावर त्या लगेच धुवून ठेवण्याची अनेकांची सवय असते. पण हा सर्वात मोठा गैरसमज आहे.
का धुवू नये?
धुतल्यानंतर पानांत पाणी शोषले जाते
ओलावा वाढल्याने बुरशी येते
पालेभाज्या लवकर सडतात
२ दिवसांतच पिवळ्या पडतात
त्याऐवजी भाज्या प्रथम वर्तमानपत्रावर किंवा सुती कापडावर पसरून १५–२० मिनिटे नैसर्गिकरित्या सुकू द्या. यामुळे बाहेरील माती, ओल आणि चिखल स्वाभाविकपणे सुटतो.
पेपर टॉवेल किंवा सुती कपड्यात गुंडाळणे – सर्वात प्रभावी उपाय
भाज्या हलक्या सुकल्या की त्यांना धुवायचे नाही, तर थेट पेपर टॉवेल, बटर पेपर किंवा स्वच्छ सुती कपड्यात गुंडाळायचे.
हा उपाय प्रभावी का?
पेपर अतिरिक्त आर्द्रता शोषून घेतो
पालेभाज्या कोरड्या व ताज्या राहतात
पानं सुकत नाहीत
बुरशी येण्याची शक्यता कमी होते
ही पद्धत कोथिंबीर, पुदिना, मेथी, चवळी यांच्यासाठी सर्वाधिक उपयुक्त आहे.
पालेभाज्या नेहमी हवाबंद कंटेनरमध्येच साठवा
प्लास्टिकच्या पिशवीत भाज्या ठेवणे अत्यंत नुकसानकारक ठरते.
का?
पिशवीमध्ये हवा फिरत नाही
कोंडलेल्या आर्द्रतेमुळे बुरशी तयार होते
भाज्या तपकिरी होतात
त्याऐवजी वापरा
हवाबंद कंटेनर
होल्स असलेले व्हेंटिलेशन बॉक्स
भाज्यांसाठी खास फ्रेश बॉक्स
या बॉक्समध्ये ठेवलेल्या पालेभाज्या साधारण ७–१० दिवस ताज्या राहतात.
प्रत्येक पालेभाजी वेगळी ठेवणे आवश्यक
अनेक लोक सर्व पालेभाज्या एकत्र ठेवतात. ही पद्धत खूप चुकीची आहे.
उदाहरण:
पालकात पाणी जास्त असते
मेथी लवकर सुगंध गमावते
मोहरी पानं पटकन काळवंडते
म्हणूनच
पालक – एक बॉक्स
मेथी – एक बॉक्स
कोथिंबीर – स्वतंत्र कव्हर
पुदिना – पाण्यात किंवा वेगळ्या कंटेनरमध्ये
हे खूप महत्त्वाचे आहे. एकत्र ठेवल्यास भाज्या एकमेकींना खराब करतात.
फ्रिजमधील क्रिस्पर बॉक्स – पालेभाज्यांसाठी सर्वोत्तम जागा
फ्रिजच्या तळाशी असलेला क्रिस्पर बॉक्स विशेषतः भाज्या साठवण्यासाठी डिझाइन करण्यात आला आहे.
क्रिस्पर का उत्तम?
तापमान स्थिर राहते
ओलाव्याचे प्रमाण नियंत्रित होते
पानं दीर्घकाळ फ्रेश राहतात
क्रिस्परमध्ये ठेवल्यास भाज्या १० ते १४ दिवस ताज्या राहू शकतात.
कोथिंबीर आणि पुदिना पाण्यात ठेवा – २ ते ३ आठवडे ताजे राहते
ही पद्धत अत्यंत लोकप्रिय आणि सर्वात जास्त काळ टिकणारी आहे.
कसं करावं?
कोथिंबीर किंवा पुदिन्याची खालची देठ कापू नका
एका ग्लास किंवा जारमध्ये स्वच्छ पाणी भरा
पानं त्यामध्ये सोडा
वरून प्लास्टिक शीट किंवा झाकण लावा
फ्रिजमध्ये ठेवा
अशी ठेवलेली कोथिंबीर १५–२० दिवस ताजी राहते. पुदिना तर २ ते ३ आठवडे सहज टिकतो.
पालेभाज्या एअरटाइट बॅगमध्ये हवा काढून ठेवा (व्हॅक्यूम स्टोरेज पद्धत)
ही पद्धत जास्त दिवस साठवण्यासाठी आदर्श आहे.
काय करायचं?
भाज्या कोरड्या करा
झिप लॉक बॅग घ्या
हवा पूर्णपणे काढून टाका
फ्रिजमधील क्रिस्परमध्ये ठेवा
यामुळे भाज्या ३ ते ४ आठवडे ताज्या राहू शकतात.
अतिरिक्त पालेभाज्या ब्लांच करून फ्रीझ करा – ६ महिने टिकतात
कधीकधी मोठ्या प्रमाणात पालक, मेथी, चवळी मिळते. ती खराब होऊ नये म्हणून ब्लांचिंग सर्वोत्तम उपाय आहे.
कसं करायचं?
पानं स्वच्छ धुवा
एका भांड्यात पाणी उकळवा
पालेभाजी १ मिनिट उकळत्या पाण्यात टाका
तात्काळ काढून बर्फाच्या पाण्यात ठेवा
पाणी काढून पूर्ण सुकवा
झिप लॉक बॅग/एअरटाइट बॉक्समध्ये भरा
फ्रीझरमध्ये ठेवा
अशी भाजी ४ ते ६ महिने निम्म्याहून जास्त पोषक तत्त्वांसह टिकून राहते.
पानांवर लिंबाचा रस किंवा व्हिनेगर स्प्रे — जंतू नष्ट, ताजेपणा टिकतो
हे नैसर्गिक प्रिझर्वेटिव्ह आहेत.
स्प्रे तयार करण्याची पद्धत:
१ कप पाण्यात
२ चमचे व्हिनेगर किंवा लिंबाचा रस
मिश्रण स्प्रे बाटलीत भरा
हलका स्प्रे केल्यास
पानं काळी पडत नाहीत
बुरशी वाढत नाही
ताजेपणा दुपटीने वाढतो
भाज्यांमध्ये फळे ठेवू नका – ईथिलीन गॅसमुळे भाज्या खराब होतात
फळे (सफरचंद, केळी इ.) ईथिलीन नावाची गॅस तयार करतात जी पालेभाज्या पटकन खराब करते. म्हणूनच भाज्या फळांपासून दूरच ठेवा.
फ्रिजचे तापमान योग्य ठेवा
पालेभाज्यांसाठी आदर्श तापमान:
२°C ते ६°C
यापेक्षा जास्त तापमानात भाज्या लवकर खराब होतात.
बाजारात निवड करताना लक्षात ठेवण्याच्या गोष्टी
योग्य निवड केल्यास भाज्या जास्त काळ टिकतात.
पालेभाजी निवडताना पाहा:
पानं ताजी, हिरवी असावीत
पिवळे डाग नसावेत
पानं ओलसर नसावीत
देठ कडक आणि तुटायला सोपे असावेत
न वापरलेल्या पानांवर हलका तेलाचा थर – ४–५ दिवस अधिक ताजेपणा
स्वयंपाकात वापरताना उरलेली भाजी जास्त सुकू नये म्हणून
बोटांवर थोडं तेल लावून
पानांवर हलका थर फिरवून ठेवा
हे नैसर्गिक संरक्षण कवच तयार करते.
रेफ्रिजरेटरमध्ये जागा कमी असल्यास – कापडाची पिशवी सर्वोत्तम उपाय
ज्यांच्या फ्रिजमध्ये क्रिस्पर नसतो किंवा जागा कमी असते, त्यांनी भाज्या
सुती पिशवीत
पर्यायाने जाळीदार बॅगमध्ये
ठेवाव्यात. यामुळे हवा खेळती राहते आणि पालेभाज्या जास्त काळ फ्रेश राहतात.
न वापरलेल्या पालेभाज्या दर २ दिवसांनी तपासा
फक्त एकच नियम: काळवंडलेली एकही पानं आत ठेवू नका. एक पानं खराब झालं की पूर्ण बंडल खराब होतं.
सारांश: हिवाळ्यात पालेभाज्या जास्त दिवस ताज्या ठेवण्यासाठी १२ सुवर्ण नियम
भाज्या विकत आणताच धुवू नका
पेपर टॉवेलमध्ये गुंडाळा
हवाबंद कंटेनर वापरा
प्रत्येक भाजी स्वतंत्र ठेवा
क्रिस्पर बॉक्सचा वापर करा
कोथिंबीर-पुदिना पाण्यात ठेवा
व्हॅक्यूम स्टोरेज करा
ब्लांच करून फ्रीझ करा
व्हिनेगर/लिंबू स्प्रे वापरा
फळांपासून भाज्या दूर ठेवा
फ्रिजचे तापमान योग्य ठेवा
नियमित तपासणी करा
हिवाळ्यात पालेभाज्या ताज्या ठेवणे आता अजिबात कठीण नाही. योग्य साठवणूक तंत्र वापरल्यास या भाज्या दोन ते तीन आठवडे अगदी ताज्या आणि चवदार राहू शकतात. वर दिलेल्या टिप्सचा अवलंब करून तुम्हीही हिवाळ्यातली ताजी पालेभाजी दीर्घकाळ फ्रेश ठेवू शकता आणि होणारा वाया जाणारा खर्चही वाचवू शकता.
