हिवाळ्यातील आरोग्यदायी आरामदायी पदार्थ – कांजी ( Kanji): स्वाद, पोषण आणि परंपरेचा संगम
हिवाळ्यातील आरोग्यदायी आरामदायी पदार्थ( Kanji):थंडीच्या दिवसात शरीराला उबदारपणा देणारे, पोटाला आराम देणारे आणि आरोग्यासाठी अत्यंत फायदेशीर असे अनेक पदार्थ भारतीय परंपरेत प्रसिद्ध आहेत. त्यापैकीच एक म्हणजे ‘कांजी’( Kanji) — साधी, पौष्टिक आणि औषधी गुणांनी भरलेली ही डिश आजही अनेक घरांत आवडीने बनवली जाते. हिवाळ्यात शरीराला आवश्यक उर्जा, पचनशक्ती आणि रोगप्रतिकारशक्ती वाढवण्यासाठी कांजीसारखा उत्तम पर्याय दुसरा नाही.
कांजी( Kanji) हा पदार्थ दिसायला साधा, पण आरोग्यदायी आणि बहुगुणी आहे. भात, डाळ आणि काही पारंपरिक मसाल्यांनी तयार होणारी ही हलकी, चविष्ट आणि सहज पचणारी डिश सर्दी-खोकला, ताप किंवा अपचन झाल्यावर हमखास खाल्ली जाते. विशेष म्हणजे कांजी पूर्णपणे ग्लूटन-फ्री आहे आणि पोटासाठी अत्यंत हलकी असते.
कांजी ( Kanji) तयार करण्याची सोपी पद्धत
कांजी ( Kanji)बनवणे अतिशय सोपे आहे आणि यासाठी फारसे साहित्यही लागत नाही.
Related News
Harsh Limbachiyaa Gifts Bharti Singh a Stunning Bvlgari Watch, 20 लाखांचे अविश्वसनीय गिफ्ट
Bigg Boss 19 चा भव्य एपिसोड: सलमान खानसोबत झूलन गोस्वामी आणि अंजुम चोप्राचा गौरवशाली क्षण!
Khand vs Jaggery: 7 आश्चर्यकारक कारणे कोणते आहे जास्त फायदेशीर!
PPF Interest Rate 2025: छोटी गुंतवणूक, मोठा फायदा – कोटींचा हमी परतावा!
Japan Murder Mystery -26 वर्षांनंतर उघडकीस आली बायकोच्या क्रूर हत्येची थरारक कहाणी! 1.20 कोटी रुपये खर्च करून पतीने केला ‘सत्य’ शोध
Honey Singh Dubai Villa Tour ! यो यो हनी सिंगचा 80 कोटींचा आलिशान व्हिला पाहिलात का? दुबईतील या घरात लक्झरीचा राजेशाही अनुभव!
मोठा राजकीय भूकंप ! अखेर शरद पवार आणि अजित पवार गटांची ‘दिलजमाई’, महाराष्ट्रात नव्या राजकीय समीकरणाची घोषणा | NCP Ajit Pawar Sharad Pawar Alliance News
रेबीजचा थरार! कुत्र्याने म्हशीला चावले , रेबीजमुळे मृत्यू , 35 लोकांनी घेतली लस – गुजरातमध्ये घडली धक्कादायक घटना
5 धक्कादायक तथ्ये: SEBIने दिला डिजिटल गोल्डवरील गंभीर इशारा! गुंतवणूकदार सावधान
Trade Window 2026: एकाच्या बदल्यात दोन! चेन्नई सुपर किंग्सचा ‘शॉकिंग’ प्लॅन संजू सॅमसनसाठी
SDM Oshin Sharma Viral Photo: 1 धक्कादायक एआय स्कँडल! महिला अधिकाऱ्याचे आक्षेपार्ह फोटो व्हायरल, सोशल मीडियावर खळबळ
Desi Onion vs Red Onion : 5 जबरदस्त आरोग्य फायदेआरोग्य सुधारण्यासाठी कोणता कांदा अधिक फायदेशीर ?
साहित्य:
तांदूळ – ½ कप
मूगडाळ – ¼ कप
पाणी – अंदाजे ४ कप
मोहरी, जिरे – प्रत्येकी ½ टीस्पून
आले – थोडेसे किसलेले
हिंग – चिमूटभर
तेल – १ टीस्पून
लिंबाचा रस – १ टीस्पून
मीठ – चवीनुसार
कोथिंबीर – सजावटीसाठी
कृती:
१. प्रथम तांदूळ आणि डाळ वेगवेगळी २-३ तास पाण्यात भिजत ठेवा.
२. नंतर दोन्ही एकत्र करून पातेल्यात पाणी घालून मंद आचेवर शिजवा.
३. मिश्रण मऊ झाल्यावर त्यात मीठ घाला आणि घट्ट किंवा पातळपणा आपल्या आवडीनुसार ठेवा.
४. एका छोट्या पॅनमध्ये थोडेसे तेल गरम करा. त्यात मोहरी, जिरे, आले आणि हिंग टाका. मसाले तडतडले की ही फोडणी कांजीवर ओतून घ्या.
५. शेवटी लिंबाचा रस घालून गॅस बंद करा आणि वरून कोथिंबीर टाकून सर्व्ह करा.
असं केल्यावर सुगंधी, पौष्टिक आणि हलकी कांजी तयार होते.
पर्याय:
तुम्ही हवी असल्यास कांजी( Kanji)त गाजर, पालक, शेंग, मटार यांसारख्या भाज्याही घालू शकता. यामुळे चव आणि पोषण दोन्ही वाढतात. काहीजण कांजीत थोडंसं तूप किंवा दहीही घालतात, ज्यामुळे ती अजूनही श्रीमंत आणि स्वादिष्ट होते.
कांजी( Kanji)चे आरोग्यदायी फायदे
कांजी ( Kanji)ही केवळ एक डिश नाही तर एक नैसर्गिक औषध आहे असं म्हटलं तरी वावगं ठरणार नाही. चला पाहूया या पदार्थाचे काही महत्त्वाचे फायदे:
१. सहज पचणारी डिश
कांजी( Kanji)त वापरलेले भात आणि डाळ हे दोन्ही घटक सहज पचणारे आहेत. त्यामुळे पोट बिघडल्यास, जुलाब, ताप किंवा सर्दी झाल्यावर कांजी हा सर्वोत्तम आहार ठरतो.
२. प्रथिनांचा उत्तम स्त्रोत
भात आणि डाळ एकत्र शिजवल्यामुळे कांजी( Kanji)त पूर्ण प्रथिनसंयोजन तयार होते. हे प्रथिन शरीरातील स्नायूंच्या दुरुस्तीसाठी आणि ऊर्जेसाठी आवश्यक असतात.
३. रोगप्रतिकारशक्ती वाढवते
कांजी( Kanji)तील मोहरी, जिरे आणि आले हे मसाले केवळ चवीसाठी नव्हे तर त्यांच्या औषधी गुणधर्मांसाठी प्रसिद्ध आहेत. हे घटक शरीरातील सूज कमी करतात आणि रोगप्रतिकारशक्ती वाढवतात.
४. हायड्रेटिंग आणि शांत करणारी
थंडीत किंवा आजारपणात शरीरातील द्रवपदार्थांची कमतरता जाणवते. कांजी( Kanji)चे द्रव स्वरूप शरीराला आवश्यक पाणी पुरवते, तसेच घसा दुखत असल्यास आराम देते.
५. आतड्यांसाठी लाभदायक
कांजी ( Kanji) जर थोडी वेळ ठेवली तर तिच्यात थोडं नैसर्गिक आंबवण (fermentation) होतं, ज्यामुळे ती प्रोबायोटिक गुणधर्म प्राप्त करते. यामुळे पचन सुधारते आणि आतड्यांतील चांगल्या जिवाणूंची संख्या वाढते.
६. कमी चरबी आणि कॅलरी
कांजी( Kanji) ही तेल आणि तुपाचा वापर अगदी कमी करणारी डिश आहे. त्यामुळे ती कमी कॅलरी व कमी फॅटयुक्त आहाराचा भाग म्हणून खाऊ शकतो.
७. वजन नियंत्रित ठेवण्यात मदत
कांजीत ( Kanji)भरपूर प्रमाणात फायबर आणि प्रथिने असतात, जे पोट दीर्घकाळ भरलेले ठेवतात. त्यामुळे वारंवार भूक लागत नाही आणि वजन नियंत्रणात राहते.
पारंपरिक चवीत आधुनिक आरोग्याचा संगम
आजच्या जलद जीवनशैलीत लोक फास्ट फूडकडे वळले असले तरी पारंपरिक पदार्थांचे महत्त्व कायम आहे. कांजीसारखे पदार्थ केवळ घरगुती नसून आयुर्वेदिक दृष्ट्याही आरोग्यदायी आहेत. आयुर्वेदात कांजीला वात-पित्त-कफ संतुलन साधणारा, शरीर शुद्ध करणारा आणि मन शांत ठेवणारा आहार मानला आहे.
थंडीत शरीराची नैसर्गिक उर्जा कमी होते. अशावेळी कांजीसारखा उबदार, हलका पण पौष्टिक पदार्थ शरीराला आवश्यक उष्णता देतो. विशेष म्हणजे हा पदार्थ सर्व वयोगटांसाठी योग्य आहे — लहान मुलांपासून वृद्धांपर्यंत सर्वांसाठी पचनास सोपा आणि सुरक्षित.
कांजी ( Kanji) खाण्याचे काही सोपे उपाय
सकाळच्या नाश्त्यासाठी किंवा रात्रीच्या हलक्या जेवणासाठी कांजी आदर्श आहे.
सर्दी, खोकला किंवा ताप आल्यास कांजी खाल्ल्याने शरीराला उर्जा मिळते आणि पोटही हलके राहते.
कांजीसोबत दही किंवा लोणचे खाल्ल्यास तिची चव वाढते.
हवे असल्यास कांजीला भाज्यांचा सूप किंवा खिचडीसारखा प्रकार बनवून खाऊ शकता.
कांजी म्हणजे आरोग्य आणि स्वाद यांचा सुंदर संगम. पचन सुधारते, शरीराला ऊर्जा मिळते, रोगप्रतिकारशक्ती वाढते आणि मनालाही समाधान देते. हिवाळ्यात शरीराला उबदार ठेवण्यासाठी आणि हलके, पोषणयुक्त जेवण मिळवण्यासाठी कांजीसारखी डिश खूपच फायदेशीर आहे.
म्हणूनच या थंडीत आपल्या स्वयंपाकघरात कांजीला नक्की स्थान द्या. पारंपरिक पद्धतीने बनवलेली ही डिश तुम्हाला केवळ चवदार अनुभवच नाही, तर उत्तम आरोग्याचं वरदानही देईल.
“आरोग्याचा खजिना, एका वाटीतला स्वाद — कांजी!”
