भारतीय रेल्वे वॉर रूम: प्रवाशांच्या गर्दीवर नियंत्रण ठेवण्यासाठी रेल्वेमंत्री अश्विनी वैष्णव यांची महत्त्वाची भूमिका
भारतीय रेल्वे ही फक्त भारतातील प्रवासाचा माध्यम नाही, तर देशाच्या अर्थव्यवस्थेचा एक अत्यंत महत्त्वाचा घटकही आहे. दररोज लाखो लोक रेल्वेद्वारे आपल्या कामावर, शाळा, महाविद्यालय, पर्यटनस्थळे आणि घरकुलाकडे प्रवास करतात. विशेषत: सणासुदीच्या काळात प्रवाशांच्या संख्येत दुप्पट वाढ होते. या गर्दीमुळे अनेक वेळा गाड्यांच्या उशीर, स्टेशनवर गर्दी, आणि प्रवाशांच्या सुविधेत अडचणी निर्माण होतात.
या पार्श्वभूमीवर, भारतीय रेल्वे प्रशासनाने “Indian Railways War Room” स्थापन केले, जे प्रवाशांच्या गर्दीवर नियंत्रण ठेवण्यास, गाड्यांच्या वेळापत्रकात सुधारणा करण्यास आणि आपत्कालीन परिस्थिती हाताळण्यास मदत करणार आहे. रेल्वेमंत्री अश्विनी वैष्णव यांनी या वॉर रूमची पाहणी केली आणि त्याबाबत सविस्तर माहिती दिली.
भारतीय रेल्वे वॉर रूमची स्थापना आणि उद्दिष्टे
भारतीय रेल्वेने रेल भवन, नवी दिल्ली येथे वॉर रूमची स्थापना केली आहे. या वॉर रूमचे मुख्य उद्दिष्ट प्रवाशांच्या गर्दीवर लक्ष ठेवणे, ट्रॅकवर गाड्यांची स्थिती मॉनिटर करणे आणि आवश्यक ते उपाययोजना करणे हे आहे.
Related News
भुसावळ विभागात दिवाळी-छठसाठी 1470 विशेष गाड्या: प्रवाशांसाठी सुरक्षित आणि सोयीस्कर प्रवासाची तयारी
Boeing 737 Windshield Crack: 10,000 फूट गडगडीत घसरण आणि पायलट जखमी
रेल्वेमंत्री अश्विनी वैष्णव यांनी सांगितले की, वॉर रूमची रचना तीन स्तरांवर करण्यात आली आहे:
डिव्हिजन स्तरावरील वॉर रूम:
प्रत्येक डिव्हिजनमध्ये स्थानिक पातळीवर परिस्थितीवर लक्ष ठेवणे, स्थानिक गाड्यांचे नियोजन, आपत्कालीन परिस्थिती हाताळणे यासाठी कार्यरत आहे.झोनल स्तरावरील वॉर रूम:
विविध डिव्हिजनच्या समन्वयासाठी व उच्चस्तरीय निर्णय घेण्यासाठी झोनल स्तरावर वॉर रूम कार्यरत आहे.रेल्वे बोर्ड स्तरावरील वॉर रूम:
हे वॉर रूम देशभरातील सर्व डिव्हिजन आणि झोनल स्तरावरील माहिती एकत्र करून निर्णय घेण्याचे कार्य करतात.
याशिवाय, मोठ्या स्टेशनवर मिनी कंट्रोल रूम्स देखील स्थापन केले आहेत. यामुळे स्थानिक स्तरावर त्वरित उपाययोजना करणे शक्य होते. या सर्व व्यवस्थेमुळे प्रवाशांच्या सुविधेत वाढ होणे, गर्दी नियंत्रणात ठेवणे आणि गाड्यांच्या वेळापत्रकात सुधारणा करणे शक्य झाले आहे.
भारतीय रेल्वे वॉर रूमच्या माध्यमातून घेतलेल्या उपाययोजना
अतिरिक्त गाड्यांची योजना
सणासुदीच्या काळात प्रवाशांची संख्या सामान्यपेक्षा जास्त असते. अशा परिस्थितीत, प्रवाशांच्या प्रवासासाठी अतिरिक्त गाड्या चालवणे अनिवार्य असते. वॉर रूमच्या माध्यमातून, रेल्वे प्रशासनाने 10,700 अतिरिक्त गाड्या चालवण्याची योजना तयार केली होती. यापैकी काही गाड्यांची माहिती IRCTC च्या वेबसाईटवर देण्यात आली होती, तर काही गाड्या त्वरित सज्ज ठेवण्यात आल्या होत्या.
उदाहरणार्थ, उधना स्टेशनवर अपेक्षेपेक्षा जास्त प्रवासी आले होते. वॉर रूममुळे, आजूबाजूच्या स्टेशनवर पार्क असलेल्या गाड्या उधना स्टेशनकडे पाठवण्यात आल्या. या उपाययोजनेमुळे काही तासांमध्येच प्रवाशांच्या प्रवासाची व्यवस्था सुलभ झाली. इतर काही स्टेशनवरही अतिरिक्त गाड्या पाठवण्यात आल्या.
वेटिंग रूम्समध्ये जागेची वाढ
वॉर रूमच्या माध्यमातून, कुठल्या स्टेशनच्या वेटिंग एरियामध्ये किती प्रवासी आहेत हे तपासले जाते. ज्या ठिकाणी प्रवाशांची संख्या अपेक्षेपेक्षा जास्त असते, तिथे तातडीने वेटिंग रूममध्ये जागा वाढवली जाते.
उदाहरणार्थ, काही ठिकाणी प्रवाशांची गर्दी इतकी जास्त होती की, वेटिंग रूममध्ये जागा अपुरी पडत होती. वॉर रूमच्या सहाय्याने काही तासांत अतिरिक्त बसवणी केली गेली आणि प्रवाशांना आरामदायी वाटणारी व्यवस्था तयार केली गेली.
त्वरित आपत्कालीन निर्णय
वॉर रूमच्या मदतीने, कोणत्याही आपत्कालीन परिस्थितीत त्वरित निर्णय घेणे शक्य झाले आहे. उदाहरणार्थ, प्रवाशांची अचानक गर्दी झाल्यास, अतिरिक्त गाड्या पाठवणे, ट्रॅकवर गाड्यांचे मार्ग बदलणे, स्टेशनवर सुरक्षा आणि तांत्रिक उपाययोजना करणे, या सर्व गोष्टी वॉर रूमच्या माध्यमातून तातडीने करता येतात.
वॉर रूमची तांत्रिक वैशिष्ट्ये
1. डेटा केंद्रीकरण
रेल्वे बोर्ड स्तरावरील वॉर रूममध्ये सर्व डिव्हिजन आणि झोनल स्तरावरील माहिती केंद्रीकृत केली जाते. यामध्ये प्रवाशांची संख्या, गाड्यांचे वेळापत्रक, गाड्यांची उपलब्धता, ट्रॅकवर गाड्यांची स्थिती या सर्व गोष्टींचा समावेश आहे.
2. वास्तविक वेळेतील निरीक्षण
वॉर रूममध्ये रिअल-टाइम मॉनिटरिंग सिस्टम आहे, ज्याद्वारे प्रवाशांची संख्या, गाड्यांची स्थिती, प्लॅटफॉर्मवर गर्दी, आणि सुरक्षा धोके यावर लक्ष ठेवले जाते.
3. प्रवाशांसाठी सुविधा
वॉर रूमच्या माध्यमातून प्रवाशांना विविध सुविधा मिळतात:
प्रवासाच्या स्थितीबाबत तत्काळ माहिती
अतिरिक्त गाड्यांची उपलब्धता
प्लेटफॉर्मवर सुरक्षितता आणि प्रवासी मार्गदर्शन
भारतीय रेल्वे वॉर रूममुळे सुधारलेली रेल्वे सेवा प्रवाशांच्या अनुभवात सुधारणा
वॉर रूममुळे प्रवाशांचा अनुभव अधिक सुगम आणि सुरक्षित झाला आहे. प्रवाशांना त्यांच्या प्रवासाची स्थिती, गाड्यांची उपलब्धता, आणि गर्दीची माहिती त्वरित मिळते. त्यामुळे प्रवाशांचा ताण कमी होतो आणि प्रवास आरामदायी होतो.
भारतीय रेल्वे सणासुदीच्या काळातील तयारी
सणासुदीच्या काळात प्रवाशांची संख्या अचानक वाढते. यासाठी वॉर रूम तयार असल्यामुळे:
अतिरिक्त गाड्यांचे नियोजन तत्काळ करता येते
गाड्यांचे मार्ग बदलता येतात
स्टेशनवर तातडीने सुरक्षा व सुविधा वाढवता येतात
भारतीय रेल्वे भविष्यकालीन धोरण
रेल्वे प्रशासनाचे उद्दिष्ट आहे की Indian Railways War Room अधिक प्रभावी बनेल. त्यासाठी पुढील उपाययोजना केल्या जात आहेत:
आर्टिफिशियल इंटेलिजन्सचा वापर – प्रवाशांची संख्या अंदाज बांधणे, गाड्यांचे वेळापत्रक सुधारणा करणे.
स्मार्ट स्टेशन – मोठ्या स्टेशनवर मिनी कंट्रोल रूम्सची स्थापना, ज्यामुळे स्थानिक स्तरावर त्वरित उपाययोजना करता येतील.
IRCTC आणि डिजिटल प्लॅटफॉर्मसह समन्वय – प्रवाशांना गाड्यांची उपलब्धता, आरक्षण आणि गर्दीची माहिती त्वरित पोहोचवणे.
रेल्वेमंत्री अश्विनी वैष्णव यांचे भाष्य
रेल्वेमंत्री अश्विनी वैष्णव म्हणाले:
“Indian Railways War Room ही संपूर्ण रेल्वे व्यवस्थेसाठी एक महत्त्वाची पायाभरणी आहे. यातून प्रवाशांच्या प्रवासाची सुधारणा होईल, गर्दीवर नियंत्रण राहील आणि रेल्वे प्रशासन त्वरित उपाययोजना करू शकेल. हे संपूर्ण देशासाठी फायदेशीर आहे.”
मंत्री वैष्णव यांनी देशातील विविध स्टेशनवरील सद्यस्थितीही पाहिली आणि ज्या ठिकाणी समस्या निर्माण होण्याची शक्यता आहे तिथे त्वरित उपाययोजना केल्या जातात, असेही त्यांनी सांगितले.
भारतीय रेल्वेच्या इतिहासात Indian Railways War Room ही पहिलीच संकल्पना आहे, ज्यामुळे रेल्वे प्रशासनाला प्रवाशांच्या गर्दीवर नियंत्रण ठेवणे, अतिरिक्त गाड्यांची व्यवस्था करणे, आणि आपत्कालीन परिस्थिती हाताळणे शक्य झाले आहे. वॉर रूमच्या माध्यमातून प्रवाशांच्या सोयीसाठी उपाययोजना तत्काळ करता येतात, स्थानिक आणि राष्ट्रीय स्तरावर माहिती केंद्रीकृत केली जाते, आणि रेल्वे सेवा अधिक सुरक्षित व प्रभावी बनते.
रेल्वेमंत्री अश्विनी वैष्णव यांच्या नेतृत्वाखाली हा उपक्रम भविष्यकाळात अधिक प्रभावी होईल, याची अपेक्षा आहे. वॉर रूममुळे भारतीय रेल्वे प्रवाशांसाठी अधिक सुरक्षित, सुविधा संपन्न आणि आधुनिक सेवा प्रदान करेल, अशी अपेक्षा आहे.
read also : https://ajinkyabharat.com/8-cows-died-in-lampi-azarane-poor-environment-among-cattle-farmers/
