RBI ची कारवाई: नियम मोडणाऱ्या दोन फायनान्स कंपन्यांना लाखो रुपयांचा दंड
नवी दिल्ली:आरबीआय (RBI) वित्तीय नियमांचे पालन न केल्याबद्दल दोन फायनान्स कंपन्यांवर मोठी कारवाई केली आहे. अमेरिकन एक्सप्रेस बँकिंग कॉर्पोरेशन आणि एचडीबी फायनान्शिअल सर्व्हिसेस या दोन कंपन्यांवर रुपयांचे लाखो दंड आकारण्यात आले आहेत. हे दंड मुख्यत्वे क्रेडिट कार्ड, डेबिट कार्ड आणि केवायसी (Know Your Customer) संबंधित नियमांचे उल्लंघन केल्याबद्दल आहेत.अमेरिकन एक्सप्रेस बँकिंग कॉर्पोरेशनवर ३१.८० लाख रुपये दंड आकारण्यात आला आहे, तर एचडीबी फायनान्शिअल सर्व्हिसेसला ४.२ लाख रुपये दंड लावण्यात आले.
RBI ने काय म्हटलं ?
आरबीआयनं शुक्रवारी यासंदर्भात एक अधिकृत प्रसिद्धीपत्रक जारी केले आहे. त्यानुसार, अमेरिकन एक्सप्रेस बँकिंग कॉर्पोरेशनची आर्थिक स्थिती ३१ मार्च २०२४ पर्यंत वैधानिकपणे तपासण्यात आली होती. तपासणीत रिझर्व्ह बँकेच्या निर्देशांचे पालन करण्यात काही त्रुटी आढळल्या, ज्यामुळे कंपनीला कारणे दाखवा नोटीस जारी करण्यात आली होती.सुनावणीच्या प्रक्रियेनंतर, RBI ने निष्कर्ष काढला की अमेरिकन एक्सप्रेस बँकिंग कॉर्पोरेशनने काही क्रेडिट कार्ड धारकांसाठी रिफंड किंवा चुकीचे व्यवहाराची परतफेड वेळेवर केली नाही. यामुळे ग्राहकांच्या आर्थिक हिताचे उल्लंघन झाले असल्याचे RBI ने सांगितले.एचडीबी फायनान्शिअल सर्व्हिसेसला देखील कारणे दाखवा नोटीस जारी करण्यात आली होती. नोटीस प्राप्त झाल्यानंतर कंपनीकडून मिळालेल्या उत्तराच्या आधारावर RBI ने ठरवले की, आरोप योग्य आहेत, त्यामुळे ४.२ लाख रुपये दंड आकारणे योग्य ठरेल.
एचडीबी फायनान्शिअलने आर्थिक वर्ष २०२३-२४ मध्ये काही कर्ज खात्यात PAN कार्ड किंवा समकक्ष ई-कागदपत्रे (Form 60) मिळवण्यात अडचणी निर्माण केल्या होत्या. हे नियमांचे उल्लंघन मानले गेले आणि त्यावर दंड लावण्यात आला.
Related News
ग्राहकांचा पैसे मिळवण्याचा अनुभव सुधारणार
एका सहकारी बँकेवरही कारवाई
आरबीआय ने ३० सप्टेंबरच्या आदेशानुसार द रानुज नागरिक सहकारी बँक लिमिटेड, पाटण जिल्हा, गुजरात या बँकेवरही ३ लाख रुपये दंड लावले आहेत. या बँकेने काही RBI चे निर्देश पाळले नाहीत. यामुळे बँकेवर कारवाई करण्याचा निर्णय घेण्यात आला.
RBI ची भूमिका
भारतातील बँकिंग आणि फायनान्स कंपन्यांवर नियंत्रण ठेवणे हा RBI चा मुख्य उद्देश आहे. देशातील बँका, नॉन-बँकिंग फायनान्स कंपन्या (NBFCs) आणि इतर आर्थिक संस्थांवर नियमांचे पालन होत आहे का, याची नियमित तपासणी RBI करतो.जर तपासणीत काही आर्थिक अनियमितता, नियमांचे उल्लंघन किंवा ग्राहक हिताचे नुकसान आढळले, तर RBI संबंधित कंपन्यांवर दंड लावतो. गंभीर उल्लंघन झाल्यास बँकेचे परवाने रद्द करण्याची कारवाई देखील केली जाऊ शकते.RBI च्या या कारवाईमुळे कंपन्यांना नियमांचे पालन करण्यास प्रेरणा मिळते आणि आर्थिक व्यवहार अधिक पारदर्शक होतात.
अमेरिकन एक्सप्रेस बँकिंग कॉर्पोरेशनवरील तपासणी
आरबीआय ने अमेरिकन एक्सप्रेस बँकिंग कॉर्पोरेशनवरील तपासणी करीत त्याचे क्रेडिट कार्ड व डेबिट कार्ड व्यवहार तपासले. काही ग्राहकांचे पैसे वेळेवर रिफंड न होणे, चुकीच्या व्यवहारांचे निराकरण न होणे हे निषेधार्ह ठरले.यामुळे आरबीआय ने ठरवले की, ३१.८० लाख रुपये दंड आकारणे आवश्यक आहे. ही कारवाई ग्राहकांच्या हिताची सुरक्षा आणि नियमांचे पालन सुनिश्चित करण्यासाठी केली गेली.
एचडीबी फायनान्शिअलवरील दंडाचे कारण
एचडीबी फायनान्शिअल सर्व्हिसेसवर दंड आकारण्यामागचे मुख्य कारण म्हणजे २०१६ च्या KYC (Know Your Customer) निर्देशांचे उल्लंघन.काही कर्ज खात्यात PAN कार्ड किंवा Form 60 मिळवण्यात अडचणी आल्या.नियमांचे पालन न केल्यामुळे ग्राहकांचे आर्थिक हित धोक्यात आले.या कारणास्तव RBI ने ४.२ लाख रुपये दंड आकारला.
RBI ची प्रक्रिया
आरबीआयने यापूर्वीच कंपन्यांना कारणे दाखवा नोटीस जारी केली. नोटीस मिळाल्यानंतर संबंधित कंपन्यांनी आपली बाजू मांडली, त्यानंतर सुनावणी झाली.
सुनावणीच्या निष्कर्षानुसार दंड ठोठावण्यात आला.
ही प्रक्रिया नियमांची पारदर्शकता आणि न्यायसंगत निर्णय सुनिश्चित करण्यासाठी राबवली जाते.
RBI ने आपल्या प्रसिद्धीपत्रकाद्वारे सर्व माहिती सार्वजनिक केली, ज्यामुळे बँकिंग क्षेत्रातील पारदर्शकता वाढली.
देशातील बँकिंग नियंत्रकाची महत्त्वपूर्ण भूमिका
आरबीआयही देशातील सर्व बँका, फायनान्स कंपन्या आणि NBFCs वर कायम निरीक्षण ठेवणारी संस्था आहे.
बँकांची आर्थिक स्थिती आणि व्यवहारांचे नियमपालन तपासणे
ग्राहकांचे हित सुरक्षित ठेवणे
आर्थिक अनियमितता आढळल्यास दंड किंवा अन्य कारवाई करणे
यामुळे बँकिंग क्षेत्रात विश्वास टिकून राहतो आणि ग्राहक सुरक्षित राहतात.
सहकारी बँकांवरील दंड
द रानुज नागरिक सहकारी बँक लिमिटेडवर ३ लाख रुपये दंड लावला गेला.
सहकारी बँकांनीही RBI चे निर्देश पाळणे आवश्यक आहे.
नियमांचे पालन न केल्यास दंडासह इतर कारवाई देखील केली जाते.
RBI चे आणखी अपडेट
RBI ने १ ऑक्टोबरला रेपो रेट जाहीर केला, ज्यात कोणताही बदल झाला नाही.
देशातील बँकिंग आणि फायनान्स कंपन्यांवर नियमांचे पालन सुनिश्चित करण्यासाठी नियमित तपासणी सुरू आहे.
निष्कर्ष
RBI ने अमेरिकन एक्सप्रेस बँकिंग कॉर्पोरेशन आणि एचडीबी फायनान्शिअल सर्व्हिसेसवर लाखो रुपयांचा दंड लावून स्पष्ट केले की, कायमचे नियमांचे पालन आणि ग्राहक हित सर्वोच्च प्राधान्य आहे.
अमेरिकन एक्सप्रेसवर ३१.८० लाख रुपये दंड
एचडीबी फायनान्शिअलवर ४.२ लाख रुपये दंड
रानुज नागरिक सहकारी बँकेवर ३ लाख रुपये दंड
ही कारवाई बँकिंग क्षेत्रातील नियमपालन, आर्थिक पारदर्शकता आणि ग्राहक सुरक्षेसाठी महत्त्वाची आहे.RBI च्या या उपाययोजनांमुळे देशातील बँका आणि फायनान्स कंपन्या नियमांचे पालन करण्यास सजग राहतील, आर्थिक व्यवहार सुरक्षित होतील, आणि ग्राहकांना विश्वासार्ह सेवा मिळेल.
READ ALSO : https://ajinkyabharat.com/fastag-nasalyas-toll-kasa-bharal-1-25-pat-rakkam/
