PNS Ghazi : 1971 च्या युद्धात भारताने बुडवलेली, 54 वर्षांनंतर पाकिस्तानाला पुन्हा मिळाली पीएनएस गाजी पाणबुडी
1971 च्या भारत-पाकिस्तान युद्धात अनेक ऐतिहासिक घटना घडल्या. त्यात भारताने केलेल्या सैन्य कारवायांमध्ये पीएनएस गाजी पाणबुडीची धूम एका महत्त्वाच्या क्षणांमध्ये होती. विशाखापट्टणमजवळ पाकिस्तानच्या नौदलाची ही पाणबुडी बुडवण्यात आली, ज्यामुळे पाकिस्तानच्या नौदलाच्या मनोबलावर मोठा फटका बसला. ही पाणबुडी बुडवण्याचे नंतर पाकिस्तानने कधीच औपचारिकपणे मान्य केले नाही.
54 वर्षांनी पाकिस्तानाच्या नौदलाने पुन्हा एकदा पीएनएस गाजी नावाची पाणबुडी आपल्या ताफ्यात समाविष्ट केली आहे. नवीन पीएनएस गाजी चीनकडून मिळालेली Type 039A/039B पाणबुडी आहे, जी चीनमध्ये तयार केली गेली आहे. पाकिस्तानने या पाणबुडीला “मेड इन पाकिस्तान” ठरवले आहे आणि तिचे जलवाहन 2026 मध्ये सोपवले जाईल.
1971 मधील पीएनएस गाजीचा इतिहास
1971 च्या भारत-पाकिस्तान युद्धात, विशेषतः बांग्लादेश मुक्ती संग्रामाच्या काळात, पीएनएस गाजी पाणबुडीची भूमिका फार महत्त्वाची होती. बंगालच्या खाडीत आयएनएस विक्रांतवर हल्ला करण्यासाठी पाकिस्तानने ही पाणबुडी पाठवली होती.
Related News
पाकिस्तान सीमेवर राफेल–सुखोईची थेट धडक
Pakistan and Afghanistan War: 5 गंभीर आरोप ख्वाजा आसिफ यांनी भारतावर लावले,अफगाणिस्तानविरोधातील कठोर भूमिका”
Google Investment in India: विशाखापट्टणममध्ये 88,730 कोटींची ऐतिहासिक गुंतवणूक, 1.88 लाख नोकऱ्या निर्माण होतील – भारताचे डिजिटल भविष्य सशक्त!
त्यानंतर विशाखापट्टणमजवळ भारतीय सैन्याने पाकिस्तानला दिशाभूल करण्यासाठी विक्रांत विशाखापट्टणममध्ये असल्याची खोटी माहिती दिली. या दिशाभूलामुळे गाजी पाणबुडी निर्दिष्ट ठिकाणी पोहोचली आणि त्यात इंधन गळती सुरु झाली. भारतीय नौदलाच्या आयएनएस राजपूतने सुमद्रात हल्ला करून गाजी पाणबुडीवर मोठा स्फोट केला.
या स्फोटामुळे पीएनएस गाजी ढिगाऱ्यात रूपांतरित झाली आणि पाकिस्तानच्या नौदलाचा आत्मविश्वास बुडला. त्या वेळी पाकिस्तानने शरणागतीची घोषणा केली. ही घटना पाकिस्तानच्या नौदलासाठी मोठा मानसिक फटका होती आणि त्याचे परिणाम 54 वर्षांनीही लक्षात ठेवले जातात.
नवीन पीएनएस गाजी : वैशिष्ट्ये आणि क्षमताः
पाकिस्तानी नौदलाने 2026 मध्ये Type 039A/039B पाणबुडी आपल्या ताफ्यात समाविष्ट केली आहे. ही पाणबुडी चीनमध्ये तयार करण्यात आली आहे आणि पाकिस्तानाला 2026 मध्ये हस्तांतरित केली जाईल.
वजन: अंदाजे 2800 टन
लांबी: 77 मीटर
चालक दल: 35 ते 40 जण
सामुद्रिक वेग: 20 नॉट्स
सैन्य क्षमता: सबसर्फेस लॉन्च क्रूझ मिसाइल तैनात करता येऊ शकतात
विशेष वैशिष्ट्य: समुद्रात हालचाल करताना ओळख न पटणे
या पाणबुडीमुळे पाकिस्तानच्या नौदलाला सामरिक दृष्टिकोनातून बळकटी मिळेल. ही पाणबुडी ऑपरेशन्ससाठी वापरली जाऊ शकते आणि ती समुद्रात गुप्तपणे हालचाल करू शकते.
पाकिस्तानाच्या नौदलासाठी महत्त्व
नवीन पीएनएस गाजी पाणबुडी पाकिस्तानच्या नौदलासाठी सामरिक सामर्थ्य वाढवण्यास मदत करेल. सबसर्फेस लॉन्च क्रूझ मिसाइल तैनात करण्याची क्षमता, वेगवान हालचाल आणि गुप्त संचालन हे याचे मुख्य वैशिष्ट्य आहे. यामुळे पाकिस्तानला सामरिक धोरण राबवण्यात मदत होईल.
ही पाणबुडी विशेषतः ऑपरेशन्ससाठी डिझाइन करण्यात आली आहे. समुद्रात हालचाल करताना याची ओळख पटत नाही, ज्यामुळे नौदलासाठी अचानक हल्ला किंवा संरक्षणात्मक कारवाई करण्यास सुलभता मिळेल.
चीनसोबतचा संबंध
पाकिस्तानाने या पाणबुडीसाठी चीनसोबत करार केला होता. Type 039A/039B पाणबुडी चीनमध्ये तयार करण्यात आली. 2015 मध्ये हा करार करण्यात आला आणि 2026 मध्ये पाकिस्तानाला पाणबुडी हस्तांतरित केली जाईल.
चीनकडून मिळालेल्या पाणबुडीने पाकिस्तानच्या नौदलात सामरिक क्षमता वाढवली आहे. यामुळे पाकिस्तानाला बंगालच्या खाडीतील आणि इतर सामरिक जलमार्गांवर आपले प्रभुत्व राखता येईल.
पीएनएस गाजीच्या आधीच्या इतिहासाचे स्मरण
पीएनएस गाजीचा इतिहास फार महत्त्वाचा आहे. 1971 मध्ये भारताने ही पाणबुडी बुडवल्यानंतर पाकिस्तानचे नौदल मानसिकदृष्ट्या कमजोर झाले. बुडवलेली गाजी पाणबुडी पाकिस्तानी नौदलाच्या मनोबलावर फार मोठा फटका होता.
ही घटना भारतीय नौदलाच्या सामरिक कुशलतेचे दर्शन घडवते. दिशाभूल, हल्ला आणि नियोजन या सर्वांचा यामध्ये सहभाग होता. यामुळे भारत-पाकिस्तान युद्धातील एक ऐतिहासिक क्षण म्हणून ही घटना लक्षात ठेवली जाते.
बांग्लादेश मुक्ती संग्रामातील भूमिका
बांग्लादेश मुक्ती संग्रामात पीएनएस गाजी पाणबुडी बंगालच्या खाडीत पाठवली गेली होती. पाकिस्तानच्या नौदलाचे युध्दात्मक प्रयत्न निष्फळ झाले. भारताच्या आयएनएस विक्रांत आणि आयएनएस राजपूतच्या रणनीतीमुळे गाजी पाणबुडी ध्वस्त झाली.
या युद्धातील घटना आजही ऐतिहासिक दस्तऐवजांमध्ये समाविष्ट आहेत. पाकिस्तानच्या नौदलावर झालेला मानसिक फटका आणि पाणबुडीचे बुडवले जाणे ही घटना 1971 च्या युद्धाची स्मरणीय घटना बनली.
पीएनएस गाजीची वैशिष्ट्यपूर्ण क्षमता
नवीन पीएनएस गाजी पाणबुडीची क्षमता अत्याधुनिक आहे. सबसर्फेस लॉन्च क्रूझ मिसाइल, गुप्त हालचाल आणि सामरिक ऑपरेशन्ससाठी वापराची सुविधा यामुळे पाकिस्तानच्या नौदलाला सामरिक बळकटी मिळाली आहे.
चालक दलासाठी सुविधा: 35 ते 40 जण रहायला सक्षम
सैनिक क्षमता: मिसाइल तैनातीसाठी योग्य
सामरिक फायदा: समुद्रात गुप्त हालचाल
यामुळे पाकिस्तानच्या नौदलाला भविष्यातील सामरिक ऑपरेशन्समध्ये फायदा होईल.
1971 च्या गाजी पाणबुडीच्या स्मरणीय घटना
1971 मध्ये भारताने गाजी पाणबुडी बुडवली आणि पाकिस्तान शरणागतीस तयार झाला. बंगालच्या खाडीतील ऑपरेशन आणि दिशाभूल यामुळे पाकिस्तानी नौदलाचे मनोबल खूपच कमी झाले. ही घटना 54 वर्षांनंतरही आठवणीत आहे.
नवीन पीएनएस गाजी पाणबुडी मिळाल्याने पाकिस्तानाला 1971 च्या स्मृतींना सामोरे जाऊन सामरिक ताकद वाढवता येणार आहे.
पीएनएस गाजीची ही घटना इतिहासातील एक महत्त्वाची घटना आहे. 1971 मध्ये बुडवलेली गाजी पाणबुडी, 54 वर्षांनी नवीन रूपात पाकिस्तानाच्या नौदलात सामील झाली आहे. चीनकडून मिळालेली Type 039A/039B पाणबुडी सामरिक दृष्टिकोनातून पाकिस्तानच्या नौदलाला बल प्रदान करेल.
ही पाणबुडी सामरिक ऑपरेशन्समध्ये वापरली जाऊ शकते, गुप्त हालचाल करता येते आणि सबसर्फेस लॉन्च क्रूझ मिसाइल तैनात करता येतात. 1971 च्या युद्धाची स्मृती आणि 2026 मध्ये सामरिक क्षमता मिळाल्याचे हे मिश्रण इतिहास आणि वर्तमानातील एक अद्वितीय उदाहरण आहे.
read also:https://ajinkyabharat.com/ashes-test-ben-stokes-joffra-archer-face-off-on-field-tension/
