सिद्धबेट – वारकऱ्यांची अस्मिता आणि महाराष्ट्र शासनाच्या संदिग्ध भूमिकेवर असंतोष
आकोट : महाराष्ट्रातील वारकरी संप्रदाय हा एक प्राचीन धार्मिक, सांस्कृतिक आणि सामाजिक परंपरेचा भाग आहे. वारकरी संप्रदायाचे हृदय म्हणजे श्रीक्षेत्र आळंदी, जिथे विश्वमाऊली श्री संत ज्ञानेश्वर महाराजांची जन्मभूमी, लीला, कर्मभूमी आणि वास्तव्यभूमी मानली जाते. या क्षेत्रातील सिद्धबेट हे वारकऱ्यांसाठी केवळ एक धार्मिक स्थळ नाही, तर ही त्यांची अस्मिता, श्रद्धा आणि आध्यात्मिक ओळख आहे. वारकऱ्यांसाठी सिद्धबेट म्हणजे श्रद्धा आणि परंपरेचे प्रतीक असून, इथल्या ग्रंथराज ज्ञानेश्वरीचा अभ्यास, परंपरागत अभंगस्मरण, आणि वारकरी संप्रदायातील साधना यांचा केंद्रबिंदू आहे.
वारकऱ्यांच्या इतिहासात सिद्धबेटला विशेष स्थान आहे. सनदशीर मार्गाने प्रदीर्घ संघर्ष करून तपोवन संस्थेकडून या क्षेत्राचे संरक्षण केले गेले. श्री संत वासुदेव महाराज यांनी महाराष्ट्र शासनाकडे पाठपुरावा करून २५ कोटी रुपयांचा निधी सिद्धबेटच्या विकासासाठी मंजूर करून घेतला. शासनाच्या सहकार्याने तसेच आपल्या प्रयत्नांमुळे सिद्धबेट येथे जागेवर विकास कार्य सुरू झाले असून सध्या त्याचे ५०% काम पूर्णत्वास आले आहे. ही कामगिरी वारकऱ्यांसाठी एक प्रेरणा आहे, कारण हे क्षेत्र त्यांच्या धार्मिक आणि सांस्कृतिक ओळखीशी घनिष्ठपणे जोडलेले आहे.
सध्याच्या घडीला, महाराष्ट्र शासनाच्या संदिग्ध आणि दुहेरी भूमिकेमुळे वारकऱ्यांमध्ये तीव्र असंतोष निर्माण झाला आहे. गत महिन्यात राज्याचे मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांनी सिद्धबेट माऊली संस्थानकडे देखभाल व दुरुस्तीसाठी वर्ग केल्याची घोषणा केली. ही घोषणा वारकऱ्यांसाठी आनंददायक ठरली. मात्र, काही दिवसांपूर्वी महसूल मंत्री चंद्रशेखर बावनकुळे यांनी फेसबुकवर या बाबत चर्चा सुरू असल्याचे जाहीर केले. या दोन विरोधाभासी संदेशांमुळे वारकरी समाजात अस्वस्थता पसरली असून शासनाची दुहेरी भूमिका अमान्य ठरत असल्याचे वारकऱ्यांचे मत आहे.
Related News
अकोल्यात ग्रामसेविकेचा आत्महत्येचा प्रयत्न!
वारकरी संप्रदायातील नेते, ज्येष्ठ स्वयंसेवक आणि साधक यांचे मत आहे की, सिद्धबेट हे फक्त धार्मिक स्थळ नाही, तर वारकऱ्यांची अस्मिता आणि ओळख आहे. या स्थळाचे सांस्कृतिक, आध्यात्मिक आणि सामाजिक महत्व वारकऱ्यांच्या जीवनाशी खूप घट्टपणे जोडलेले आहे. वारकऱ्यांच्या वतीने २४ ऑक्टोबर रोजी आकोट येथे इशारा मोर्चा आणि वारकरी मेळावा आयोजित करण्यात आला आहे. या मेळाव्यात सर्वजण उपस्थित राहून आपल्या भावना व्यक्त करतील आणि शासनाच्या दुहेरी भूमिकेबाबत आपले मत मांडतील.
सदर मेळाव्याला उपस्थित राहणारे ज्येष्ठ वारकरी, समाजसेवक आणि धार्मिक नेते यांचा सहभाग अत्यंत महत्त्वाचा आहे. ज्ञानेश्वर महाराज पाटील यांनी सिद्धबेटची महती सांगितली, तर श्री संत वासुदेव महाराज ज्ञानपीठ संस्थेचे अध्यक्ष श्री.ह.भ.प. वासुदेवराव महाराज महल्ले यांनी समस्त वारकऱ्यांना एकजुटीने उपस्थित राहण्याचे आवाहन केले.
या मेळाव्यात उपस्थित नेत्यांमध्ये सर्वश्री.ह.भ.प.अंबादास महाराज मानकर, अशोक महाराज जायले, प्रल्हाद महाराज भांडे, रामकृष्ण महाराज ढोले, नागोराव महाराज चौखंडे, आत्माराम महाराज वाकोडे, मोहन महाराज रेळे, विष्णु महाराज गावंडे, ज्ञानेश्वर माऊली डांगरे, उमेश महाराज मोहोकार, सोपान महाराज काळुसे, पुरुषोत्तम महाराज तळोकार, अनंता महाराज आवारे, सुरेश महाराज मानकर शास्त्री, पार्थ महाराज डोसे, देविदास महाराज इंगळे, पांडुरंग महाराज कुलट, हरिदास महाराज वसु, मोहन महाराज वसु, देविदास महाराज काळे, केशवराव महाराज आवारे, किशनराव महाराज वसु, रवी महाराज इंगळे, गोपाल महाराज वसु, संतोष महाराज वसु, ऋषी महाराज सोनोणे, केशवराव महाराज अवारे, राजेंद्र महाराज वसू, महादेवराव ठाकरे, अशोकराव पाचडे, नंदकिशोर हिंगणकर, अनिल कोरपे, गजाननराव दुधाट यांसह हजारो भाविक उपस्थित होते.
सिद्धबेट ही वारकऱ्यांच्या धार्मिक, सामाजिक आणि सांस्कृतिक ओळखीची खरीखुरी नांदी आहे. या स्थळाचे विकास कार्य पूर्ण करण्यासाठी राज्य शासनाने एकसूत्री भूमिका बजावणे अत्यंत आवश्यक आहे. शासनाच्या द्विधा भूमिकेमुळे वारकऱ्यांमध्ये असंतोष निर्माण झाला असून, हे असंतोष शांततेपूर्वक आणि न्याय्य मार्गाने समजावून घ्यावे लागेल. वारकऱ्यांचे इशारा मोर्चे आणि मेळावे हे त्यांच्या अस्मितेचे प्रतीक आहेत आणि त्याद्वारे त्यांनी आपल्या धार्मिक, सांस्कृतिक हक्कांसाठी आवाज उठवला आहे.
सिद्धबेटच्या विकासासाठी महाराष्ट्र शासनाने नितांत आवश्यक त्या उपाययोजना कराव्यात, तसेच वारकऱ्यांच्या भावना मान्य कराव्यात. या प्रकरणामुळे धार्मिक स्थळे आणि त्यांची सांस्कृतिक वारसा जतन करणे समाजाच्या दृष्टीने अत्यंत महत्वाचे आहे. वारकऱ्यांचे अस्मितेचे प्रतीक असलेले सिद्धबेट सुरक्षित राहावे, या उद्देशाने राज्य प्रशासनाने एकात्मिक धोरण आखणे आवश्यक आहे.
वारकऱ्यांच्या भावना, श्रद्धा आणि अस्मितेची ही जाणीव समाजाच्या विकासासाठी अत्यंत आवश्यक आहे. शासनाच्या धोरणांमध्ये स्पष्टता, पारदर्शकता आणि न्याय्यतेची भावना असावी, जेणेकरून भविष्यकाळी अशा असंतोष टाळता येईल. सिद्धबेट हे वारकऱ्यांसाठी फक्त एक स्थळ नाही, तर त्यांची ओळख, श्रद्धा आणि जीवनशैली यांचे प्रतिक आहे.
