जीवन विमा घेताना चांगली कंपनी कशी निवडावी?
जीवन विमा (Life Insurance) किंवा आरोग्य विमा (Health Insurance) ही आधुनिक काळातील आर्थिक सुरक्षिततेची गरज बनली आहे. वाढता महागाईचा खर्च, वैद्यकीय खर्चातील सतत वाढ आणि अनिश्चित परिस्थितींमुळे विमा घेणे अनिवार्य ठरले आहे. मात्र, केवळ विमा घेणे पुरेसे नाही; योग्य विमा कंपनीची निवड करणे हे देखील तितकेच महत्त्वाचे आहे. चुकीची निवड केल्यास, विम्याचा फायदा मिळण्याऐवजी तुमच्या पैशाचा नुकसान होऊ शकतो.
१. जीवन विमा घेण्याची गरज
आजच्या धकाधकीच्या जीवनशैलीत आरोग्याची काळजी घेणे आणि आर्थिक सुरक्षिततेसाठी पूर्वतयारी करणे अत्यंत आवश्यक आहे. अचानक उद्भवलेल्या आरोग्य समस्या, अपघात किंवा अन्य आपत्तींपासून कुटुंबाचे संरक्षण करण्यासाठी जीवन विमा हा एक महत्वाचा उपाय आहे. जीवन विमा फक्त मृत्यूच्या परिस्थितीतच मदत करत नाही, तर काही पॉलिसीमध्ये रिटर्न किंवा गुंतवणूक पर्यायही मिळतात.
२. योग्य कंपनीची निवड का महत्वाची आहे
सर्वोत्तम विमा कंपनी निवडल्यास विमा घेणाऱ्याला काही प्रमुख फायदे मिळतात:
Related News
New Insurance Bill 2025: सर्वांचा विमा, सर्वांची सुरक्षा – ग्राहकांसाठी मोठा फायदा
पारस औष्णिक विद्युत केंद्रातील कामगारांचा आनंदोलनाचा इशारा
सुरक्षितता: विमा कंपनी वित्तीय दृष्ट्या स्थिर असेल तर दावे वेळेवर मिळतात.
क्लेम सेटलमेंटमध्ये सहजता: उच्च क्लेम सेटलमेंट रेशो असलेल्या कंपनीकडून विमा घेतल्यास दावे सोपे आणि वेगाने भरले जातात.
ग्राहक सेवा: कंपनीची सेवा चांगली असेल तर पॉलिसीधारकाला विमा संदर्भातील प्रश्न, दावे आणि नूतनीकरण सहजतेने करता येतात.
३. पर्सिस्टन्स रेशो (Persistence Ratio)
पर्सिस्टन्स रेशो ही एक महत्त्वाची संकल्पना आहे. ही टक्केवारी दर्शवते की किती पॉलिसीधारक त्यांच्या पॉलिसीचे प्रीमियम नियमित भरतात आणि पॉलिसी सतत सुरू ठेवतात. उच्च पर्सिस्टन्स रेशो असलेली कंपनी दर्शवते की ग्राहक कंपनीवर समाधानी आहेत आणि कंपनी त्यांच्या गरजा पूर्ण करण्यात सक्षम आहे.
उदाहरणार्थ, जर एखाद्या कंपनीचे पर्सिस्टन्स रेशो 90% असेल, तर म्हणजे 100 ग्राहकांपैकी 90 नियमितपणे प्रीमियम भरत आहेत. हे कंपनीच्या विश्वासार्हतेचे महत्त्वाचे निर्देशक आहे.
४. क्लेम सेटलमेंट रेशो (Claim Settlement Ratio)
क्लेम सेटलमेंट रेशो ही कंपनीची विश्वासार्हता मोजण्याची मुख्य साधने आहे. हे प्रमाण दर्शवते की कंपनीला आलेल्या दाव्यांपैकी किती दावे कंपनीने वेळेवर पूर्ण केले.
उच्च क्लेम सेटलमेंट रेशो म्हणजे कंपनी गंभीर आणि विश्वासार्ह आहे. उदाहरणार्थ, जर कंपनीचे क्लेम सेटलमेंट रेशो 95% असेल, तर कंपनीकडे आलेल्या 100 दाव्यांपैकी 95 दावे पूर्ण केले जातात.
५. सॉल्व्हन्सी रेशो (Solvency Ratio)
सॉल्व्हन्सी रेशो ही कंपनीच्या आर्थिक स्थैर्याचे मुख्य प्रमाण आहे. हे प्रमाण सांगते की विमा कंपनीकडे त्यांच्या सर्व दावे वेळेवर भरण्याची क्षमता आहे की नाही. उच्च सॉल्व्हन्सी रेशो असलेली कंपनी आर्थिक दृष्ट्या सक्षम आणि दीर्घकालीन स्थिरतेसाठी विश्वासार्ह ठरते.
उच्च सॉल्व्हन्सी रेशो: 1.5 किंवा त्याहून अधिक प्रमाणात असलेली कंपनी अधिक सुरक्षित मानली जाते.
कमी सॉल्व्हन्सी रेशो: अशा कंपनीमध्ये आर्थिक अडचणी असल्यास दावे वेळेवर न मिळण्याची शक्यता असते.
६. ग्राहकांची प्रतिक्रिया आणि पुनरावलोकने
कंपनी निवडताना इतर ग्राहकांचे अनुभव, रिव्ह्यूज आणि तक्रारी पाहणे अत्यंत आवश्यक आहे. ग्राहकांनी कंपनीकडे किती विश्वास ठेवला आहे, किती ग्राहक नियमितपणे पॉलिसी नूतनीकरण करतात, हे बघणे उपयुक्त ठरते.
कमी तक्रारी असलेली कंपनी विश्वासार्ह ठरते.
ग्राहकांच्या समस्या सोडवण्यात कंपनी किती तत्पर आहे, हे देखील मोजण्याजोगे आहे.
७. विमा पॉलिसीचे प्रकार
जीवन विमा किंवा आरोग्य विमा घेताना पॉलिसी प्रकार समजून घेणे आवश्यक आहे. काही सामान्य प्रकारः
Term Life Insurance (अवधीत विमा): कमी प्रीमियम, मृत्यूच्या परिस्थितीत लाभ.
Whole Life Insurance (संपूर्ण आयुष्य विमा): आयुष्यभर संरक्षण, काही गुंतवणूक पर्याय.
ULIP (Unit Linked Insurance Plan): विमा आणि गुंतवणूक एकत्र, दीर्घकालीन फायदा.
Health Insurance: रुग्णालयीन खर्च, ऑपरेशन, मेडिसिन कव्हर.
८. प्रीमियम आणि कव्हरेजचा संतुलन
कमी प्रीमियमची कंपनी निवडणे ही योग्य रणनीती नाही. प्रीमियम जास्त असला तरी कंपनीची सेवा, क्लेम सेटलमेंट रेशो आणि सॉल्व्हन्सी उच्च असल्यास तो फायदा दीर्घकालीन दृष्ट्या जास्त होतो.
कमी प्रीमियम + कमी सेवा: कमी क्लेम सेटलमेंट रेशो + कमी आर्थिक स्थैर्य = जोखीम.
थोडा जास्त प्रीमियम + उत्कृष्ट सेवा: सुरक्षितता, क्लेम सहजता आणि विश्वासार्हता.
९. डिजिटल सुविधा आणि ई-पॉलिसी
आजच्या डिजिटल युगात ऑनलाइन पॉलिसी खरेदी, प्रीमियम पेमेंट, क्लेम फाइलिंग हे सोपे झाले आहे. कंपनीकडे ई-पॉलिसी, मोबाइल अॅप किंवा वेबसाईट सुविधा असल्यास विम्याचे व्यवस्थापन सहज होते.
१०. विमा एजंट आणि सल्लागार निवड
विमा एजंट किंवा सल्लागाराची निवड ही कंपनीइतकीच महत्त्वाची आहे. योग्य सल्लागार तुम्हाला पॉलिसीच्या सर्व अटी समजावतो, आवश्यक कागदपत्रे तयार करतो आणि क्लेम प्रक्रियेत मदत करतो.
११. विम्याचे नियम आणि अटी वाचा
कंपनी निवडताना पॉलिसीच्या नियम आणि अटी नीट वाचणे गरजेचे आहे. काही महत्वाचे मुद्दे:
क्लेम प्रोसेसिंग वेळ: दावे किती वेळेत भरले जातात?
Exclusions: कोणत्या परिस्थितीत दावे मिळणार नाहीत?
मॅच्युरिटी बेनिफिट: पॉलिसी कालावधी संपल्यानंतर मिळणारे लाभ.
१२. कंपनीच्या आर्थिक अहवालांचे विश्लेषण
कंपनीच्या वार्षिक अहवालांवर लक्ष ठेवणे फायदेशीर ठरते. आर्थिक स्थैर्य, प्रॉफिट मार्जिन, गुंतवणूक धोरणे आणि दावे यावर अहवाल तपासल्यास कंपनीची विश्वासार्हता स्पष्ट होते.
१३. विमा कंपनीची प्रतिष्ठा
प्रतिष्ठित कंपनी = अधिक सुरक्षितता, विश्वासार्ह सेवा.
नवीन किंवा अल्प अनुभव असलेल्या कंपनीमध्ये जोखीम अधिक असते.
१४. ग्राहक शिक्षण
कंपनीने ग्राहक शिक्षणावर भर दिला पाहिजे. पॉलिसीचे फायदे, दावे कसे करायचे, नूतनीकरण कसे करायचे, ही माहिती स्पष्ट दिली पाहिजे.
१५. विमा कंपनी निवडण्यासाठी चेकलिस्ट
क्लेम सेटलमेंट रेशो तपासा.
पर्सिस्टन्स रेशो पाहा.
सॉल्व्हन्सी रेशो तपासा.
ग्राहक प्रतिक्रिया वाचा.
डिजिटल सुविधा पाहा.
पॉलिसीच्या अटी नीट वाचा.
विमा एजंटाची गुणवत्ता तपासा.
वार्षिक अहवालांचा अभ्यास करा.
१६. विमा खरेदीपूर्वीचा तयारी
विमा खरेदीपूर्वी तुमच्या कुटुंबाची आर्थिक गरज, भविष्यातील योजना, कर्ज, मुलांचे शिक्षण आणि निवृत्तीचा विचार करणे आवश्यक आहे. योग्य विमा कंपनी निवडल्यास ही सर्व गरजा पूर्ण करता येतात.
१७. विमा खरेदीसाठी तज्ज्ञांचा सल्ला
विमा कंपनी आणि पॉलिसी निवडताना स्वतंत्र वित्तीय सल्लागारांचा सल्ला घेणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. ऑनलाइन माहिती उपयोगी असली तरी तज्ज्ञांचा मार्गदर्शन विमा खरेदी प्रक्रियेत सुरक्षितता वाढवते.
जीवन विमा किंवा आरोग्य विमा घेताना फक्त प्रीमियम नाही, तर कंपनीची स्थिरता, क्लेम सेटलमेंट रेशो, पर्सिस्टन्स रेशो, सॉल्व्हन्सी, ग्राहक सेवा आणि डिजिटल सुविधा पाहणे आवश्यक आहे. योग्य कंपनी निवडल्यास विम्याचे फायदे मिळवणे सोपे होते आणि आर्थिक सुरक्षितता सुनिश्चित होते.
टिप: या लेखातील माहिती सामान्य ज्ञानावर आधारित आहे. विमा खरेदी करण्यापूर्वी तज्ज्ञांचा सल्ला घेणे अत्यंत आवश्यक आहे.
