मानवी जीवनाला नवीन धोका! कोंबडीला होणाऱ्या H5N5 बर्ड फ्लूची पहिल्यांदाच मानवाला लागण; प्रकृती गंभीर
पहिलाच धक्का! कोंबडीला होणारा H5N5 बर्ड फ्लू मानवाला; अमेरिकेत वृद्धाची प्रकृती गंभीर जगभरात कोविड, निपाह, H3N2, स्वाईन फ्लू यांसारख्या विषाणूंनी आरोग्य यंत्रणा हादरवून सोडल्यानंतर, आता पुन्हा एक नवीन संकट मानवाच्या दारात येऊन ठेपलं आहे. प्राण्यांमध्ये – विशेषत: पक्ष्यांमध्ये आढळणारा अत्यंत दुर्मिळ H5N5 बर्ड फ्लू विषाणू पहिल्यांदाच मानवाच्या शरीरात प्रवेश केल्याची धक्कादायक माहिती अमेरिकेतून समोर आली आहे.
ग्रे हार्बर काउंटी (वॉशिंग्टन राज्य) येथे राहणाऱ्या एका वृद्ध व्यक्तीला ही लागण झाली असून त्यांची प्रकृती अत्यंत चिंताजनक असल्याचे अधिकृतरीत्या सांगण्यात आले आहे.
नेमकं घडलं काय?
या व्यक्तीला काही दिवसांपूर्वी
Related News
अचानक ताप,
थकवा,
चिडचिड,
श्वास घेण्यास त्रास ही लक्षणे जाणवू लागली.
साधा फ्लू समजून सुरुवातीचे उपचार सुरु झाले. मात्र लक्षणे बिघडत गेल्यानंतर चाचण्या करण्यात आल्या आणि त्यामध्ये उघड झालं
H5N5 एव्हीयन इन्फ्लूएंझाचा मानवातील पहिला केस!
ज्या विषाणूचा उगम पक्ष्यांमध्ये आहे, सतत म्युटेशन होत असतानाही जो माणसांपासून खूप दूर होता – त्याने अखेर मानवाला गाठलं.
हा विषाणू मनुष्यापर्यंत पोहोचला कसा?
तपासात काही महत्त्वाचे पॉइंट्स समोर आले :
या वृद्धाच्या अंगणात कोंबड्या आणि इतर पाळीव पक्षी होते.
अलीकडेच दोन पक्ष्यांचा अचानक मृत्यू झाला होता.
त्याच्या घराजवळील परिसरात जंगली पक्ष्यांची हालचाल मोठ्या प्रमाणात होती.
मृत किंवा आजारी पक्ष्यांच्या प्रत्यक्ष संपर्कातून विषाणू शरीरात शिरल्याची शक्यता.
आरोग्य विभागाच्या मते “माणसाला H5N5 ची लागण हा एक दुर्मिळ पण गंभीर प्रकार’ असून अचूक स्रोत म्हणजे पाळीव/जंगली पक्ष्यांशी संपर्क हेच.”
H5N5 विषाणू किती धोकादायक?
H5N5 हा बर्ड फ्लूच्या अत्यंत दुर्मिळ प्रकारांपैकी एक.
तो सामान्यतः पक्ष्यांमध्येच सर्क्युलेट होत असतो.
मानवांसाठी रिस्क कमी — असे पूर्वी मानले जात होते.
मात्र या घटनेनंतर “विषाणू बदलत आहे का?” यावर प्रश्नचिन्ह उभे झाले आहे.
काही शास्त्रज्ञांच्या मते
या विषाणूमध्ये काही अणुवांशिक बदल (genetic mutation) झाले असावेत.
हा म्युटेशनच मानवाला लागण होण्यामागे मुख्य कारण असू शकतं.
या विषाणूची लक्षणे मानवात कशी दिसतात?
आरोग्य तज्ज्ञांनी जाहीर केलेली प्राथमिक लक्षणे :
अचानक ताप
श्वास घेण्यास अडचण
डोकेदुखी
थकवा
स्नायू दुखणे
चिडचिड किंवा गोंधळ
धोकादायक अवस्था :
● गंभीर न्यूमोनिया
● फुफ्फुसांत सूज
● ऑक्सिजन कमी होणे
सध्या या व्यक्तीवर रुग्णालयात उपचार सुरू असून स्थिती गंभीर पण स्थिर असल्याचे सांगितले आहे.
हा आजार इतरांना पसरण्याचा धोका किती?
अमेरिकेच्या CDC (Centers for Disease Control) ने स्पष्ट केले आहे
“हा विषाणू मनुष्य-ते-मनुष्य पसरत नाही.”
त्यामुळे महामारीसारखी स्थिती लगेच निर्माण होण्याची शक्यता अत्यंत कमी.
परंतु…
“विषाणू म्युटेट होत गेला तर परिस्थिती बदलू शकते.” म्हणूनच जागतिक आरोग्य संघटना (WHO) या प्रकरणावर क्लोज मॉनिटरिंग करत आहे.
जगासाठी हा इशारा आहे का?
नक्कीच हो.
पक्ष्यांपासून माणसात येणारे विषाणू हे नेहमीच धोकादायक.
याआधी –
H5N1
H7N9
H3N2
स्वाईन फ्लू
अशांनी मोठ्या प्रमाणात संकटं निर्माण केली आहेत.
H5N5 मानवात आलं हे सूचित करतं की,
विषाणूच्या उत्क्रांतीचा वेग वाढला आहे.
भारताला याचा काय धोका?
भारत हा :
कुक्कुटपालनात मोठा देश
स्थलांतरित पक्ष्यांच्या मार्गावर
पक्ष्यांच्या आजारांचा इतिहास (H5N1 Outbreak)
म्हणूनच भारतातील आरोग्य यंत्रणा सतर्क झाली आहे.
तज्ज्ञ म्हणतात
“सध्या धोका कमी आहे, पण सतर्क राहणं अनिवार्य आहे.”
H5N5 विरुद्ध कोणतीही लस किंवा उपचार उपलब्ध आहेत का?
● विशिष्ट लस नाही
● अँटीव्हायरल औषधे (Oseltamivir) काही प्रमाणात प्रभावी
● उपचार म्हणजे
ऑक्सिजन
श्वसन व्यवस्थापन
दाह कमी करणारी औषधे
व्यक्तीने कोणती काळजी घ्यावी? (तज्ज्ञांचे मार्गदर्शन)
आजारी पक्ष्यांच्या संपर्कात येऊ नका
मृत पक्षी आढळल्यास तत्काळ स्थानिक प्रशासनाला कळवा
कुक्कुटपालनात हायजीनचे नियम काटेकोर पाळा
फक्त शिजवलेल्या मांस/अंड्यांचे सेवन
सतत हात धुणे
ग्रामीण भागात मुखपट्टीचा वापर
अचानक ताप-खोकला झाला तर तात्काळ चाचणी
आरोग्य विभागाने काय पावले उचलली?
अमेरिकेत :
● रुग्णाच्या घराच्या परिसरात तपास
● पाळीव पक्ष्यांची तपासणी
● जंगली पक्ष्यांचे नमुने गोळा
● संपर्कात आलेल्या सर्व लोकांची स्क्रिनिंग
WHO व CDC यांनी ग्लोबल अलर्ट जारी केली आहे.
“मानवाला बर्ड फ्लूची लागण म्हणजे मोठा इशारा” — तज्ज्ञ
काही व्हायरॉलॉजी तज्ज्ञांचे मत : “हा केस म्हणजे फक्त एक रुग्ण नाही, तर व्हायरसच्या वेगाने बदलणाऱ्या स्वरूपाचा इशारा आहे.” “नवीन विषाणू उद्रेक टाळण्यासाठी जागतिक आरोग्य यंत्रणा अधिक सतर्क व्हायला हवी.”
जगाला पुन्हा एकदा सर्तकतेचा इशारा
H5N5 हा मानवालाच पहिल्यांदा लागला
हा मानव-मानव संसर्ग नाही (सध्या तरी)
रुग्णाची प्रकृती चिंताजनक
भविष्यातील धोका – विषाणू म्युटेशनवर अवलंबून
आरोग्य तज्ज्ञांच्या मते
“हा केस म्हणजे महामारीची सुरुवात नाही, पण संकटाची सावली मात्र नक्की आहे.”
read also:https://ajinkyabharat.com/the-only-cricketer-in-the-world-whose-photo-is-famous/
