H5N5 Bird Flu Human Case : अमेरिकेत पहिल्यांदाच दुर्मिळ H5N5 एव्हीयन फ्लूमुळे मानवाला लागण झाल्याची धक्कादायक घटना. वृद्ध व्यक्तीची प्रकृती चिंताजनक असून तज्ज्ञांनी मानवातील संभाव्य धोका आणि विषाणूतील बदलांविषयी इशारा दिला आहे.
H5N5 Bird Flu Human Case : मानवी जीवनावर मोठे संकट! कोंबडीला होणारा भीषण आजार पहिल्यांदाच मानवाला लागला
अमेरिकेतून एक गंभीर आणि धक्कादायक घटना समोर आली आहे. आजवर फक्त कोंबड्या, जंगली पक्षी किंवा काही प्राण्यांमध्ये आढळणारा H5N5 Bird Flu आता मानवामध्येही नोंदवला गेला आहे. H5N5 Bird Flu Human Case हा पहिलाच आणि अत्यंत धोकादायक प्रकार असल्याने जगभरातील आरोग्यतज्ज्ञांमध्ये खळबळ उडाली आहे. या विषाणूमुळे एका वृद्ध व्यक्तीची प्रकृती गंभीर असून त्याच्यावर रुग्णालयात उपचार सुरू आहेत.
या घटनेमुळे मानवजातीसमोर एक नवीन आरोग्य संकट उभे राहिले असून, तज्ज्ञांनी हा विषाणू मानवात कसा पोहोचला, त्यात कोणते अणुवांशिक बदल झाले, आणि पुढील काळात त्याचा प्रसार होऊ शकतो का याबाबत तपास सुरू केला आहे.
H5N5 Bird Flu Human Case म्हणजे नक्की काय घटना घडली?
ही घटना अमेरिकेच्या ग्रे हार्बर काउंटीमध्ये नोंदवली गेली आहे. ६० वर्षांपेक्षा अधिक वय असलेल्या एका व्यक्तीस अचानक ताप, खोकला, चिडचिडेपणा आणि श्वास घेण्यास त्रास होऊ लागला. सुरुवातीला ही लक्षणे साध्या व्हायरल इन्फेक्शनसारखी वाटत होती; मात्र काही दिवसांनी प्रकृती बिघडल्याने त्याची तपासणी करण्यात आली.
तपासणीत असे स्पष्ट झाले की त्या व्यक्तीस H5N5 Bird Flu ची लागण झाली आहे—ही अशी स्ट्रेन आहे जी आजवर कधीही कोणत्याही मानवात आढळली नव्हती.
हा आजार त्या व्यक्तीला लागला कसा? (H5N5 Bird Flu Human Case Analysis)
तपासात असे उघडकीस आले की त्या व्यक्तीच्या घराच्या अंगणात कोंबड्या आणि इतर पाळीव पक्षी होते. अलिकडेच या पक्ष्यांपैकी दोन पक्ष्यांचा मृत्यू झाला होता. तसेच या परिसरात जंगली पक्ष्यांची वर्दळही मोठ्या प्रमाणात आहे.
यावरून तज्ज्ञांचा प्राथमिक अंदाज असा:
मृत पक्ष्यांच्या संपर्कामुळे विषाणू त्या व्यक्तीपर्यंत पोहोचला असावा.
अंगणात जंगली पक्ष्यांचा संपर्क येत होता, ज्यामुळे संक्रमणाची शक्यता वाढली.
मृत पक्ष्यांचे योग्य विल्हेवाट न लावल्यास विषाणू मानवात शिरण्याची संधी निर्माण होते.
H5N5 Bird Flu मानवासाठी किती धोकादायक?
आजवर H5N5 Bird Flu Human Case म्हणून कोणतीही नोंद नव्हती. त्यामुळे हा विषाणू मानवाच्या शरीरात कसा वागतो, त्याची तीव्रता किती आहे, उपचार कसे होतील—या सर्व बाबींबाबत आरोग्य विभागाला मर्यादित माहिती आहे.
तज्ज्ञांनी याबाबत प्राथमिक निरीक्षण केले आहे:
हा विषाणू अत्यंत दुर्मिळ आहे
पक्ष्यांमध्येही H5N5 प्रकार अतिशय क्वचित आढळतो.
मानवात प्रवेश करण्यासाठी त्यात अणुवांशिक बदल (genetic mutation) झाले असावेत
एव्हीयन फ्लूचे अनेक प्रकार पक्ष्यांकडून मानवाकडे येताना छोटेमोठे बदल करतात.
सध्या मानव ते मानव संक्रमित होण्याचा धोका कमी
ही मोठी दिलासादायक बाब आहे.
परंतु लक्षणे अत्यंत गंभीर
त्या वृद्ध व्यक्तीकडे खालील लक्षणे दिसून आली:
104°F पर्यंत ताप
श्वास घेण्यास त्रास
फुफ्फुसात दाह
चिडचिडेपणा
तीव्र अशक्तपणा
या सर्व गोष्टी दर्शवतात की हा विषाणू गंभीर स्वरूपाचा आहे.
H5N1 आणि H5N5 यात काय फरक?
दोन्ही विषाणू एकाच कुटुंबातील आहेत – Highly Pathogenic Avian Influenza (HPAI).
| घटक | H5N1 | H5N5 |
|---|---|---|
| मानवातील नोंदी | अनेक देशांमध्ये रुग्ण | पहिला रुग्ण (सद्य केस) |
| प्राण्यांमधील प्रसार | जंगली पक्षी, कोंबड्या, गायी | मुख्यत्वे पक्षी |
| प्राणघातकता | खूप जास्त | अंदाज मर्यादित |
| विषाणूवरील प्रथिने | वेगळी संरचना | वेगळी संरचना |
H5N1 चे मानवी रुग्ण आजवर अनेक ठिकाणी आढळले आहेत. 2024 पासून अमेरिकेतच 51 रुग्ण या विषाणूमुळे आढळले होते. त्यापैकी बहुतेकांना सौम्य त्रास झाला, पण 2024च्या जानेवारीत लुईझियानात एका व्यक्तीचा मृत्यू झाला होता.परंतु H5N5 हा प्रकार मानवाला पहिल्यांदाच लागला आहे, म्हणूनच त्याच्या तीव्रतेबद्दल अधिक तपास अपेक्षित आहे.
जागतिक पातळीवरील धोका काय?
तज्ज्ञांचे मत खालीलप्रमाणे:
व्हायरस म्युटेशनमुळे भविष्यात मानवात सहज पसरू शकतो
सध्या धोका कमी असला तरी, लहान आनुवंशिक बदलसंक्रमण वाढवू शकतात.
पक्ष्यांसोबत राहणाऱ्या किंवा कुक्कुटपालन करणाऱ्यांसाठी धोका जास्त
ज्यांचा पक्ष्यांशी थेट संपर्क आहे त्यांनी खबरदारी घ्यावी.
योग्य देखरेख, तपासणी आणि रिपोर्टिंग अत्यंत आवश्यक
WHO आणि CDC दोन्ही संस्थांनी सतर्कता वाढवली आहे.
लोकांनी कोणती काळजी घ्यावी? (सोप्या सूचना)
मृत पक्ष्यांना हात लावू नये
पाळीव कोंबड्यांची स्वच्छता काटेकोरपणे राखावी
मांस किंवा अंडी पूर्ण शिजवूनच खावे
पक्ष्यांच्या विष्ठेपासून दूर राहावे
शेतकरी, पोल्ट्री कामगारांनी मास्क व ग्लोव्हज वापरावेत
ताप/खोकला/श्वास त्रास असल्यास लगेच चाचणी करावी
अमेरिकेतील आरोग्य विभागाचे मत
अमेरिकेचे CDC (Centers for Disease Control) यांनी सांगितले की:
ही घटना अत्यंत दुर्मिळ आहे
मानवातील संसर्गाची शक्यता कमी
परंतु पूर्ण तपासणी होईपर्यंत निष्कर्ष काढणे धोकादायक आहे
त्या व्यक्तीच्या घराजवळील सर्व पक्ष्यांची तपासणी सुरू आहे
H5N5 Bird Flu Human Case: पुढील पाऊल काय?
जागतिक आरोग्य संघटना (WHO) खालील गोष्टींचा अभ्यास करत आहे:
विषाणूचा जीनोम सिक्वेन्स
तो मानवाच्या शरीरात कसा वागतो
H5N1सारखी मोठी महामारी होण्याची शक्यता
या व्यक्तीच्या संपर्कात आलेल्या सर्व लोकांची चाचणी
तज्ज्ञांचे मत असेही आहे की:
“मानवातील पहिला केस ही चेतावणी आहे. हे व्हायरस म्युटेशनचे संकेत आहेत. त्यामुळे पुढील काही महिने अत्यंत महत्त्वाचे आहेत.”
मानवजातीसाठी नवीन इशारा
H5N5 Bird Flu Human Case हा मानवजातीला दिलेला एक मोठा इशारा आहे. कोंबड्यांमध्ये आणि पक्ष्यांमध्ये आढळणाऱ्या विषाणूंना मानवात प्रवेश करण्याची क्षमता वाढत आहे. पर्यावरण बदल, जैवविविधतेतील घट आणि मानवी हस्तक्षेप यामुळे अशा घटना वाढू शकतात.
सध्या मात्र परिस्थिती नियंत्रणात आहे.
त्या वृद्ध व्यक्तीवर उपचार सुरू आहेत आणि जागतिक आरोग्य यंत्रणा सतर्क आहे.
