सोने शुद्धता: दिवाळीत खरेदी करण्याआधी जाणून घ्या सर्व महत्वाचे तथ्य
दिवाळीत सोने खरेदी करताना सोने शुद्धता तपासणे अत्यंत आवश्यक आहे. हॉलमार्किंग, इलेक्ट्रॉनिक टेस्टर आणि ऍसिड चाचणी यांसह सर्व महत्वाचे मार्गदर्शन येथे वाचा.
या काळात घरांमध्ये नवे कपडे, दिवे, मिठाई आणि नक्कीच सोने खरेदी करण्याची परंपरा आहे. भारतात सोने केवळ दागिन्यांसाठी नव्हे तर आर्थिक गुंतवणूक आणि संपत्ती जतन करण्यासाठी देखील खूप महत्वाचे मानले जाते. दिवाळी हा आनंदाचा आणि उत्सवांचा सण आहे. मात्र, बाजारात उपलब्ध असलेल्या सोन्याचे खरे किंवा बनावट असल्याची शंका अनेकदा येते. त्यामुळे सोने शुद्धता ओळखणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे.या लेखात आपण जाणून घेणार आहोत की सोन्याची शुद्धता कशी तपासता येते, हॉलमार्किंगचे महत्त्व काय आहे, आणि 22 के व 24 के सोन्यातील फरक काय आहे.
सोने शुद्धता का महत्त्वाची आहे?
सोने हे सर्वात जास्त मौल्यवान धातूंपैकी एक आहे. त्याची शुद्धता थेट त्याच्या मूल्यावर परिणाम करते. सोन्याची शुद्धता कॅरेट (Carat) मध्ये मोजली जाते.
Related News
सोनाक्षी सिन्हा दिवाळी 2025: नवीन घरात पहिली आनंदमयी दिवाळी, सासरच्या मंडळींसोबत आणि मित्रांसोबत खास सेलिब्रेशन
बॉलीवुडला आणखी 1 मोठा धक्का: ऋषभ टंडन यांचे निधन
“दिवाळी 2025 : लक्ष्मीपूजनानंतर जुना झाडू – घरासाठी सर्वोत्तम आणि शुभ विल्हेवाट कशी करावी?
दानापुरात 12 महिन्यांपासून साखर टंचाई कायम; अंत्योदय कार्डधारकांचा संताप वाढला!
फटाकेमुक्त आनंदाची दिवाळी : मातोश्री वृद्धाश्रमात साकारला प्रेमाचा झगमगता दीपोत्सव
“सोने खरेदी करताना शुद्धता तपासणे – 5 सोप्या पद्धती धनत्रयोदशीसाठी सुरक्षित आणि विश्वासार्ह मार्ग
धनत्रयोदशी खरेदी 2025: घरात समृद्धी आणणारी १० शुभ वस्तू आणि टाळाव्यात अशा ७ गोष्टी – अत्यंत महत्वाचे मार्गदर्शन!
24 कॅरेट सोने – 99.9% शुद्ध
22 कॅरेट सोने – 91.6% शुद्ध
इतर प्रमाणांमध्ये 18 के, 14 के सोने देखील उपलब्ध असते, जे कमी शुद्ध असते.
शुद्धतेची माहिती नसल्यास आपण कमी शुद्धतेचे सोने जास्त किंमतीत खरेदी करू शकतो. त्यामुळे दिवाळीच्या खरेदीपूर्वी शुद्धता तपासणे आवश्यक आहे.
सोने शुद्धता तपासण्याच्या पद्धती
सोन्याची शुद्धता ओळखण्यासाठी अनेक पद्धती वापरल्या जातात. त्यामध्ये काही पारंपरिक तर काही आधुनिक तंत्रज्ञानावर आधारित आहेत.
1. ऍसिड चाचणी (Acid Test)
ही सर्वात जुनी पद्धत आहे.
सोने एका लहान भागात कापले जाते.
त्यावर वेगवेगळ्या प्रकारच्या नायट्रिक आम्लाची बूँद टाकली जाते.
शुद्ध सोने आम्लाशी प्रतिक्रिया करत नाही, तर मिश्र धातू असलेले सोने रंग बदलते.
2. इलेक्ट्रॉनिक टेस्टर (Electronic Tester)
आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करून सोने तपासता येते.
इलेक्ट्रॉनिक डिव्हाइस सोन्याची चालकता मोजते.
चालकता जितकी जास्त, सोने तितके शुद्ध.
3. फ्लोट टेस्ट (Float Test)
ही साधी पद्धत घरच्या घरी वापरता येते.
शुद्ध सोने पाण्यात टाकले तर ते तळाशी बुडते.
कमी शुद्धतेचे सोने पाण्यावर काही काळ उभे राहते किंवा झुकते.
4. हॉलमार्किंग (Hallmarking)
भारतामध्ये BIS (Bureau of Indian Standards) हॉलमार्किंग हा सर्वात विश्वासार्ह मार्ग आहे.
हॉलमार्किंगमध्ये सोन्याच्या शुद्धतेची माहिती दिलेली असते.
उदाहरणार्थ:
375 हॉलमार्क – 37.5% शुद्ध
585 हॉलमार्क – 58.5% शुद्ध
750 हॉलमार्क – 75.0% शुद्ध
916 हॉलमार्क – 91.6% शुद्ध (22 कॅरेट)
990 हॉलमार्क – 99.0% शुद्ध
999 हॉलमार्क – 99.9% शुद्ध (24 कॅरेट)
BIS च्या हॉलमार्कमध्ये भारतीय मानक ब्युरोचे त्रिकोण चिन्ह आणि शुद्धतेची संख्या असते. हे तपासणे अत्यंत महत्वाचे आहे, कारण बाजारात बनावट हॉलमार्कसुद्धा दिसून येतात.
22 के व 24 के सोने: फरक काय आहे?
सोन्याची शुद्धता केवळ त्याचे मूल्य ठरवत नाही, तर त्याचा उपयोग आणि टिकाऊपणा देखील ठरवतो.
24 कॅरेट सोने
शुद्धता: 99.9%
रंग: गडद, चमकदार सोने
वैशिष्ट्ये: अतिशय मऊ, दैनंदिन दागिन्यांसाठी कमी योग्य
उपयोग: गुंतवणूक (गोल्ड बार, नाणी), विशेष प्रसंगासाठी दागिने
22 कॅरेट सोने
शुद्धता: 91.6%
रंग: थोडे फिकट सोने, मिश्र धातूंच्या मुळे टिकाऊ
वैशिष्ट्ये: दैनंदिन दागिन्यांसाठी योग्य, वाकायला किंवा तुटायला कमी धोका
उपयोग: अंगठ्या, हार, बांगडी यांसाठी आदर्श
दिवाळीच्या सणासुदीमध्ये दैनंदिन दागिन्यांसाठी 22 के सोने जास्त प्राधान्य मिळते, तर गुंतवणुकीसाठी 24 के सोने.
सोने खरेदी करण्यासाठी टिप्स
विश्वसनीय दुकानदार निवडा: BIS हॉलमार्क असलेल्या दुकानातूनच खरेदी करा.
शुद्धता तपासा: हॉलमार्क, इलेक्ट्रॉनिक टेस्टर, किंवा ऍसिड चाचणी वापरा.
सिल्व्हर किंवा मिश्र धातूची माहिती घ्या: 22 के सोने मिश्र धातूने बनलेले असते, त्यामुळे टिकाऊपणाची खात्री करा.
किंमत तुलना करा: दिवाळीच्या काळात बाजारात किंमतीत बदल होतो, म्हणून पूर्वीपासून किंमत तपासा.
सर्टिफिकेट मागा: सोन्यासोबत प्रमाणपत्र असणे महत्वाचे आहे.
दिवाळी आणि सोने खरेदी
धनत्रयोदशी दिवशी सोने खरेदी करण्याची प्रथा खूप जुनी आहे. भारतीय संस्कृतीत असा विश्वास आहे की सोने संपत्ती व समृद्धी वाढवते.
दिवाळीच्या दिवशी खरेदी: दिवाळीच्या आधी बाजारात सोन्याची मागणी वाढते.
साठवणूक व गुंतवणूक: 24 कॅरेट सोने गुंतवणुकीसाठी आदर्श आहे.
दैनिक दागिने: 22 कॅरेट सोने टिकाऊ असल्याने रोजच्या वापरासाठी योग्य.
सोने शुद्धता तपासण्याचे फायदे
धोके टाळणे: बनावट सोने किंवा कमी शुद्धतेचे सोने खरेदी होण्याचा धोका कमी होतो.
खरेदीवर आत्मविश्वास: ग्राहक खात्रीने खरेदी करू शकतो.
संपत्ती जपणे: शुद्ध सोने अधिक काळ टिकते आणि आर्थिक मूल्य राखते.
उत्कृष्ट दागिन्यांची निवड: शुद्ध सोने दागिन्यांचे सौंदर्य आणि टिकाऊपणा सुनिश्चित करते.
दिवाळीच्या सणात सोने खरेदी करताना सोने शुद्धता सर्वात महत्त्वाचा घटक आहे. BIS हॉलमार्किंग तपासणे, इलेक्ट्रॉनिक टेस्टर किंवा ऍसिड चाचणीचा वापर करून शुद्धतेची खात्री करणे आवश्यक आहे.22 कॅरेट सोने दैनंदिन वापरासाठी योग्य आहे, तर 24 कॅरेट सोने गुंतवणुकीसाठी आदर्श आहे. दिवाळीच्या आनंदात सोन्याची खरेदी करताना या टिप्स लक्षात ठेवण्याने आपण बनावट किंवा कमी शुद्धतेचे सोने खरेदी होण्यापासून वाचू शकतो आणि आर्थिक मूल्य सुरक्षित ठेवू शकतो.सोन्याची शुद्धता लक्षात घेतल्यास तुमची दिवाळी आनंददायी, सुरक्षित आणि समृद्ध होईल.
