Delhi Red Fort Blast : श्रीनगरमधील पोस्टरने उघडला स्लीपर सेलचा भांडाफोड, फरीदाबादमध्ये 360 किलो स्फोटक जप्त

Delhi 

Delhi लाल किल्ला स्फोट — एक सखोल तपशीलवार रिपोर्ट

Delhi Red Fort Blast :  श्रीनगरमधील पोस्टरने उघडला स्लीपर सेलचा भांडाफोड; जम्मू–काश्मीर पोलिसांनी मोठ्या स्फोटाच्या कटाचा प्रयत्न फोडला — फरीदाबादमध्ये मोठ्या प्रमाणात स्फोटक जप्त

 प्राथमिक तपासानुसार Delhi तील लाल किल्ला (Red Fort) जवळील स्फोटाशी संबंधित गुन्ह्यात पाकिस्तान-आधारित जैश-ए-मोहम्मदचा संदर्भ समोर आला असून, या प्रकरणात श्रीनगरमधील एका पोस्टरने स्लीपर सेलशी जोड असलेल्या साखळीचा भांडाफोड केला आहे. जम्मू–काश्मीर पोलिसांनी सतर्कतेमुळे आणि तपासामुळे देशातील इतर अनर्थ टाळले असल्याचा दावा केला आहे.

प्रास्ताविक — घटनेचा आरंभ व प्राथमिक माहिती

30 ऑक्टोबरच्या Delhi  स्फोटानंतर सुरू झालेल्या चौकशीत अनेक धक्कादायक बाबी समोर आल्या. प्राथमिक तपासानुसार, या Delhi स्फोटाच्या मागे पाकिस्तानस्थित जैश-ए-मोहम्मद (Jaish-e-Mohammed) या दहशतवादी संघटनेचा हात असण्याचे अंदाज पोलीस व गुप्तहेर यंत्रणांनी वर्तवले. परंतु या कटाचा कडीदार शोधता शोधता तपास श्रीनगरमध्ये उघड झाला: नोगाम परिसरातील एका पोस्टरने स्थानिक दुकानदारांना केंद्रीय तपास यंत्रणेशी संपर्क करु नये अशा धमक्या केल्याचे संकेत दिले — आणि त्या पोस्टरमुळे स्लीपर सेलचा आणि नेटवर्कचा मागोवा लागला.

Related News

जम्मू–काश्मीर पोलिसांच्या सतर्कतेमुळे आणि तत्काळ केलेल्या सर्वेक्षणामुळे दिल्लीसह देशभरात मोठे अनर्थ घडण्यापासून वाचवण्यात यश आले, असा दावा अधिकाऱ्यांनी केला आहे. या तपासात डॉक्टर्सच्या एका विस्तृत नेटवर्कचा उलगडा झाल्याची प्राथमिक माहितीही समोर आली आहे.

पोस्टरमधून सुरुवात — संशयाची साखळी

श्रीनगरमधील नोगाम भागातील एका रस्त्यावर लावलेल्या पोस्टरने हा सर्व प्रकार सुरू केला. त्या पोस्टरवर स्थानिक दुकानधारकांना आणि रहिवाशांना “केंद्रीय तपास यंत्रणांशी संपर्क करू नका” असे स्पष्टपणे धमकावणारे संदेश होते. हे पोस्टर पाहून पोलिसांनी सीसीटीव्ही फुटेज तपासल्यानंतर एका व्यक्तीकडे लक्ष गेले — हाच तपास पुढे विस्तारित झाला आणि त्याच्या शोधात सहारनपूर येथे एक संदिग्ध व्यक्ती असल्याचे नोंदले गेले.

सदर व्यक्तीचे नाव तपासादरम्यान डॉ. अदील असे समोर आले. त्याला ताब्यात घेतल्यानंतर त्याने या नेटवर्कची आणि Delhi स्फोटाशी संबंधित इतर व्यक्तींची माहिती पोलिसांना दिली. त्याच्या तपासानंतर दिल्लीसाठी धोकादायक असलेले अनेक घटक उजेडात आले.

डॉक्टर्सचा समांतर नेटवर्क — कसे उभे राहिले करार?

Delhi पोलिस तपासानुसार, हा दहशतवादी नेटवर्क सुमारे 2021–22 पासून अस्तित्वात असल्याचे प्राथमिक माहितीपत्रकात म्हटले आहे. सुरुवातीला ‘हाशिम’ नावाचा एक डॉक्टर या मोहिमेत सक्रिय होता. नंतर नेतृत्व काश्मीरमधील एका नेत्याकडे — डॉ. उमर — गेले. या संघटनेमध्ये नंतर आणि अधिक डॉक्टर्स जोडले गेले आणि देशभरात त्यांच्या वाहिनीचा विस्तार झाला.

या नेटवर्कमध्ये सामील डॉक्टर विविध ठिकाणी काम करत असल्याने त्यांची हालचाल व संशयाची पद्धती लक्षात घेणारा तपास सुरू आहे. डॉ. अदीलच्या निश्‍चयीने आणि त्याच्या दिलेल्या माहितीनुसार पोलिसांनी फरीदाबादमध्ये स्फोटकांच्या साठ्याचे स्थान शोधून काढले. त्यानुसार Delhi संबंधी गुन्ह्यात आणखी आरोपितांची नावे आणि त्यांच्या भूमिकांचे विस्तृत स्वरूप समोर आले.

फरीदाबादचा धौज गाव ऑपरेशन — आढळलेले स्फोटक

फरिदाबादच्या धौज गावात केलेल्या छाप्यात पोलिसांना मोठ्या प्रमाणात स्फोटक आढळले. तपासाच्या अहवालात म्हटले आहे की त्या ठिकाणी सुमारे 360 किलो अमोनियम नायट्रेट आढळले — हा एक अत्यंत ज्वलनशील घटक असून अनुप्रयोगानुसार तो IED तयार करण्यासाठी वापरता येतो. पोलिसांनी स्पष्ट केले आहे की हा घटक RDX नाही, परंतु तोही घातक आहे आणि मोठ्या प्रमाणात वापरल्यास भयानक परिणाम घडवू शकतो.

याशिवाय, पोलिसांनी सुमारे 5 किलो धातूची सामग्री, 20 टाइमर, बॅटरी, 24 रिमोट, इलेक्ट्रिक वायरिंग आणि अनेक इलेक्ट्रॉनिक सर्किट जप्त केले आहेत. या तंत्रज्ञानाचा उपयोग IED च्या घातक क्षमतेत वाढ करण्यासाठी केला जातो — असा पोलिसांचा अंदाज आहे. या सर्व वस्तूंच्या आधारे असा निष्कर्ष काढला जातो की या नेटवर्ककडून देशातील तीन प्रमुख शहरांमध्ये एकाच वेळी धक्कादायक विखुरलेले स्फोट घडविण्याची योजना आखण्यात आली होती.

पोलीस कारवाई — अटक व चौकशी

या प्रकरणात जम्मू–काश्मीर पोलिसांनी सर्वप्रथम डॉ. अदील याला ताब्यात घेतले. त्याच्या निदर्शनात आलेल्या माहितीच्या आधारावर दिल्ली स्फोटाशी संबंधित डॉ. मुज्जमिल यालाही अटक करण्यात आली. डॉ. मुज्जमिलच्या फरीदाबादमधील क्लिनिकवर छापा टाकल्यानंतर मोठ्या प्रमाणात स्फोटक सापडल्याचे रिपोर्ट करण्यात आले.

30 ऑक्टोबरच्या दरम्यान पोलिसांनी या नेटवर्कमधील आणखी एक सदस्य, डॉ. शकील, याला अटक केली. दीर्घ चौकशी दरम्यान त्याने फरिदाबादमधील धौज गावात मोठ्या प्रमाणात स्फोटक व शस्त्र लपवले असल्याचे कबुल केले. या ऑपरेशनात आणखी एका आरोपीला — डॉ. मुজम्मिल — याला सुस्पष्टपणे अटक करण्यात आली असून तो अल-फलाह या विद्यापीठातील शिक्षक म्हणून नोंदला आहे. पोलिसांनी सांगितले की तो आणि आणखी एक व्यक्ती या स्फोटामागील ‘ब्रेन’ म्हणून ओळखले जात आहेत.

पोलिसांनी तपासातील ताब्यात घेतलेल्या पदार्थांची सखोल वैज्ञानिक पडताळणी, फॉरेंसिक चाचण्या आणि डिजिटल साक्ष्यांचे विश्लेषण सुरू केले आहे. या आयटी व सायबर तपासादरम्यान ईमेल, फोन कॉल, सोशल मिडिया व्यवहार व स्थानिक व्यवहारांचे मागोवा घेण्यात येत आहे.

प्रशासन व केंद्र सरकारची प्रतिक्रिया

घडलेल्या घटनेवर केंद्र सरकार व राज्य प्रशासनाने तत्काळ दहशतवाद विरोधी पटीवर काम सुरू केले. गृह मंत्रालय, राष्ट्रीय सुरक्षा यंत्रणा व इतर संबंधित विभागांनी संयुक्तपणे या प्रकरणाचा आढावा घेण्यास सुरुवात केली आहे. दिल्ली पोलिस, हरियाणा पोलीस व जम्मू–काश्मीर पोलिस यांच्यातील समन्वयाचाही अभिमान या तपासात दिसून आला आहे — अनेक ठिकाणांचे फील्ड कार्य आणि सहयोगी तक्ते एकत्र आले.

सरकारने लोकांना शांत राहण्याचे आवाहन केले आहे, तसेच संशयी व्यक्ती व संशयास्पद हालचाली पहिली गेल्यास त्वरित पोलिसांना माहिती देण्याचे आवाहन केले आहे. केंद्रीय तपास यंत्रणाही या प्रकरणात सामील झाली असून आंतरराज्यीय व आंतरराष्ट्रीय दृष्टीने तपास वाढवण्यात येत आहे.

कायदेशीर कारवाई व पुढील पावले

सध्या पोलिसांनी अटक केलेल्या आरोपींवर आपत्तिजनक वस्तू, स्फोटक जप्त करण्याचा गुन्हा व दहशतवादी कारवायांसाठी मदत/संलग्नता अशा कलमांअंतर्गत गुन्हे नोंदवले आहेत. पुढील चौकशीत आरोपींच्या संपर्काची चौकशी, आर्थिक व्यवहारांची तपासणी, आणि आंतरराष्ट्रीय दुव्यांची पडताळणी केली जात आहे.

कायदेशीर प्रक्रियेप्रमाणे आरोपींना न्यायालयीन समोर सादर केले जाईल आणि न्यायालयीन सुनावणीदरम्यान पुढील दावे व पुरावे मांडले जातील. Delhi पोलिसांचा दावा आहे की ह्या कारवाईने देशातील मोठ्या प्रमाणात स्फोट होण्यापासून लोकांचे जीव व माल सुरक्षित राहिले, हे त्यांनी कोर्टसमोरही मांडावे.

समाज व आरोग्य सेवा क्षेत्रातील चर्चेचा विषय — डॉक्टर्सचा सहभाग

या प्रकरणात डॉक्टर्सचा सहभाग समोर आल्याने समाजात मोठी धास्ती पसरली आहे. वैद्यकीय व्यावसायिक समाजावर याचा नैतिक व कायदेशीर दोन्ही दृष्टिकोनातून प्रश्न उपस्थित झाला आहे. डॉक्टर हे समाजातील विश्वासार्ह व्यावसायिक मानले जातात; त्यांचा दहशतवादी कृतीत किंवा नेटवर्कमध्ये सहभाग हा भवतालात मोठा धक्का आहे.

ही घटना वैद्यकीय शिक्षण संस्था, रुग्णालये व आरोग्य संघटनांमध्ये आतुर चिंतन सुरू करेल — डॉक्टरांची कथित किंवा प्रायोजित कटकारस्थानासाठी वापर केलेली माहिती, त्यांचे अंतरराष्ट्रीय संपर्क, व कामाच्या ठिकाणी कोणतेही कायदेशीर व नैतिक उल्लंघन झाले आहेत का याची चौकशी अपरिहार्य आहे. सरकारी आणि व्यावसायिक आरोग्य संघटना आता डॉक्टरांच्या प्रमाणपत्रांची, नोकरीच्या इतिहासाची, आणि दैनंदिन व्यवहारांची नोंद तपासण्याचे सुत्र अधिक कडक करण्याचा विचार करीत आहेत.

आंतरराष्ट्रीय संदर्भ — जैश-ए-मोहम्मदचा काय इतिहास?

प्राथमिक तपासात Delhi  स्फोटाशी ‘जैश-ए-मोहम्मद’ या संघटनेचा संदर्भ आला असला तरी, याबाबत ठोस आंतरराष्ट्रीय पुरावे व निर्णय हाती घेणे आणि अधिक जाणकार दावे करणे आवश्यक आहे. ऐतिहासिकदृष्ट्या जैश-ए-मोहम्मद ही पाकिस्तान-आधारित अशी संघटना मानली जाते आणि भारतात व इतर ठिकाणी अनेक दहशतवादी कारवायांसाठी नाव जोडले गेले आहे. परंतु कोणत्याही घटनेशी एखाद्या आंतरराष्ट्रीय संघटनेचा बेतबाब विचाराधीन ठरतो तेव्हा योग्य आंतरराष्ट्रीय चौकशी, पुराव्यांची देवाणघेवाण, व सरकारी नोकरी आवश्यक असते.

या प्रकरणातही आंतरराष्ट्रीय तपास व सहकार्य चालू आहे का, कोणत्या पुराव्यांवर हा दावा आधारित आहे — हे सर्व पुढील तपासात स्पष्ट होईल. आतापर्यंत पोलिसांनी जे काही जप्त केले आहे ते स्थानिक भौतिक पुरावे आहेत; परंतु संघटित आंतरराष्ट्रीय कनेक्शन असल्यास तो हा तपास अधिक खोलात जाईल.

सुरक्षा व्यवस्थेतील दोष व सुधारणा गरजा

Delhi  सारख्या संवेदनशील ऐतिहासिक व सार्वजनिक स्थळी सुरक्षा व्यवस्था कशी असावी याचा प्रश्न पुन्हा उठला आहे. Delhi लाल किल्ला, सार्वजनिक रॅली मार्ग, धार्मिक स्थळे व इतर गर्दीच्या ठिकाणांवर सुरक्षा व्यवस्थेची पुनर्रचना आणि तिला चालना देणारी तंत्रज्ञान आधारित, मानवसंश्लेषणात्मक उपाय योजना करणे महत्त्वाचे झाले आहे.

या प्रकरणात सीसीटीव्ही, स्थानिक गुन्हेगारी अहवाल, आणि नागरिकांच्या माहितीने तपासास दिशा दिली; परंतु भविष्यात अशाच घटनांसाठी:

  • सार्वजनिक ठिकाणी प्रवेश-नियंत्रण व बॅग-चेकिंगचे अधिक कठोर नियमन,

  • स्थानिक नागरिकांनी संशयी हालचाली तात्काळ नोंदवण्याचे प्रचार,

  • सार्वजनिक जागांवर रोबोटिक व तांत्रिक स्कॅनिंगची वेळोवेळी तपासणी,

  • संस्थात्मक अधिकारी आणि Delhi स्थानिक पोलीस यांच्यात समन्वयाचे जलद प्रणाली असे उपाय आवश्‍यक ठरू शकतात.

असे उपाय सुरक्षितता वाढवतील, परंतु नागरी स्वातंत्र्य व सुविधा राखण्यासाठी त्यांच्यात योग्य संतुलन राखणे आवश्यक आहे.

नागरिकांसाठी सूचना — काय करावे आणि काय टाळावे

घटनेनंतर प्रशासनाने नागरिकांना खालील सूचना दिल्या आहेत (सामान्यतः घडामोडींवर आधारित):

  1. संशयी व्यक्ती किंवा पॅकेज आढळल्यास ताबडतोब स्थानिक पोलीस किंवा 112/100 यास सूचित करा.

  2. होणाऱ्या अफवांवर विश्वास ठेवू नका; फक्त अधिकृत स्रोतांच्या (पोलिस/सरकार) घोषणांवर अवलंबून रहा.

  3. सार्वजनिक ठिकाणी गर्दीच्या वेळी अधिक सावध रहा — संशयी वर्तन लगेच नोंदवा.

  4. घरात किंवा सार्वजनिक ठिकाणी स्फोटक/अनोळखी उपकरणे दिसल्यास त्यांना हात लावू नका; सुरक्षित अंतर ठेवा.

  5. भावनिक प्रतिसाद न देता पोलिसांना मदत करण्यास पुढे या — फोटो/व्हिडिओ जमा करणे किंवा जागेची माहिती देणे यामुळे तपासास मदत होईल.

महत्त्वाचे: या लेखात ज्या स्फोटक वस्तूंचे उल्लेख आहेत, त्यांचा उपयोग कसा करायचा याचे तपशील देऊ नका — हे करणे धोकादायक व बेकायदा आहे.

स्थानिक परिणाम व मनोभाव — प्रभावितांची प्रतिक्रिया

या कारवायामुळे धौज गाव, फरीदाबाद परिसर आणि श्रीनगरच्या नोगाम परिसरातील स्थानिक लोकांमध्ये भीती व असमाधान आहे. अनेक दुकानधारक, रुग्णालय कर्मचारी व शाळा प्रशासन यांना वाटते की परिसरातील सुरक्षा व्यवस्था अधिक तार्किक व संवेदनशील ठेवली जावी. काही लोकांनी पोलिसांची कार्यवाही स्वागतार्ह असल्याचे सांगितले, तर काहींना प्रशासनाच्या अधिक वेळी अधिक जागरूकतेची अपेक्षा आहे.

आरोग्य सेवा क्षेत्रातील सहकारी संघटनांची भूमिका, डॉक्टरांच्या नावे उगम पावताच समाजात निर्माण झालेला अविश्वास — हे सगळे मुद्दे पुढील काळात संघटनात्मक स्वरूपात चर्चेचे ठरतील.

काय उरले आणि पुढे काय अपेक्षा?

Delhi लाल किल्ला स्फोटाशी संबंधित स्लीपर सेलचा उलगडा हे एक मोठे प्रकरण आहे. श्रीनगरमधील एका पोस्टरने सुरुवात करण्यापासून ते फरीदाबादमध्ये 360 किलो स्फोटक जप्त होईपर्यंतचा तपास दर्शवितो की राष्ट्रीय सुरक्षा किती नाजूक व जटिल आहे. पोलिसांच्या सतर्कतेमुळे आणि आरोपितांच्या चौकशीतून मिळालेल्या माहितीमुळे देशाला भयंकर अनर्थापासून वाचवण्यात आले — हा सकारात्मक भाग आहे. परंतु या प्रकरणाने वैद्यकीय व्यावसायिकांच्या काही घटकांनी दहशतवादी हालचालींमध्ये सहभाग केल्याचे निदर्शनास आल्याने व्यापक नैतिक, कायदेशीर व सुरक्षात्मक प्रश्न समोर आले आहेत.

पुढील काळात तपास अधिक खोलात जाईल — आंतरराष्ट्रीय दुवे, आर्थिक व्यवहार, डिजिटल पुरावे आणि गुन्हेगारी संघटनांचे कट रेषांचे संपूर्ण चित्रीकरण होईल. या लेखात दिलेली माहिती प्राथमिक तपासावर आधारित आहे; जेथे आवश्यक तेथे अधिकृत Delhi पोलीस आणि केंद्र सरकारच्या घोषणांचे पालन केले जाईल. वाचकांनी अफवा व अर्धसत्यांच्या पलीकडे जाऊन केवळ अधिकृत स्रोतांकडून मिळालेली माहितीच मान्य करावी.

read also:https://ajinkyabharat.com/83-year-old-jeetendra-pirila-stumbles/

Related News