आजपासून बँकिंग सिस्टिममध्ये महत्वाचा नियम बदलला, ग्राहकांचा होणार थेट फायदा, आता फटाफट होणार हे काम
बँकिंग सिस्टिममध्ये आजपासून म्हणजेच 4 ऑक्टोबर 2025 पासून एक मोठा बदल रिझर्व्ह बँकेने (RBI) जाहीर केला आहे. या बदलामुळे ग्राहकांना थेट फायदा होणार आहे. व्यवसाय, व्यक्तीगत व्यवहार किंवा मोठ्या रकमांचे आर्थिक व्यवहार करणाऱ्यांसाठी ही एक अत्यंत महत्त्वाची घोषणा ठरली आहे. रिझर्व्ह बँकेच्या नवीन फास्ट चेक क्लिअरन्स सिस्टीम (Fast Cheque Clearance System) अंतर्गत, चेक जमा केल्यानंतर पैसे तत्काळ खात्यात जमा होतील. यामुळे पूर्वीच्या प्रमाणे 2-3 दिवस थांबण्याची गरज नाही. RBI ने Continuous Cheque Clearing Mode लागू करण्याचा निर्णय घेतला आहे. या अंतर्गत सकाळी 10 वाजता बँकांमध्ये जमा झालेले सर्व चेक तात्काळ स्कॅन करून क्लिअरिंग हाऊसकडे पाठवले जातील. संध्याकाळी 7 वाजेपर्यंत बँकेला चेकची पुष्टी करणे आवश्यक आहे. जर बँकेने वेळेत उत्तर दिले नाही, तर चेक ऑटोमॅटिक क्लिअर मानला जाईल. यामुळे ग्राहकांना फटाफट पैसे मिळण्याची सुविधा मिळणार आहे. नवीन नियम दोन टप्प्यात लागू केला जाईल:
टप्पा 1: 4 ऑक्टोबर 2025 ते 2 जानेवारी 2026 पर्यंत बँकांना संध्याकाळी 7 वाजेपर्यंत चेक पुष्टी करण्याचा वेळ मिळेल.
Related News
आरबीआयची कडक कारवाई , 2 कंपन्यांना लाखो रुपयांचा दंड
टप्पा 2: 3 जानेवारी 2026 पासून बँकांना फक्त 3 तासांचा वेळ मिळेल. सकाळी 10 वाजता चेक जमा केल्यास, दुपारी 1 ते 2 वाजेपर्यंत तो चेक क्लिअर करावा लागेल. यामुळे चेक क्लिअरन्स प्रक्रिया अजून जलद होईल.
चेक फटाफट क्लिअर होतील, ग्राहकांना थेट फायदा
ग्राहकांसाठी Positive Pay System अनिवार्य
नव्या फास्ट चेक क्लियरिंग नियमामुळे ग्राहकांना आर्थिक व्यवहारात मोठा फायदा होणार आहे. चेक जमा केल्यावर पैसे त्वरित खात्यात जमा होणार आहेत, त्यामुळे व्यवसायातील कॅश फ्लो सुरळीत राहील. Positive Pay System मुळे मोठ्या रकमांचे चेक फसवणूक टाळण्यासाठी सुरक्षित राहतील. नियम सुरुवातीला मुंबई, दिल्ली, चेन्नईसारख्या शहरांत लागू होतील आणि नंतर संपूर्ण देशात विस्तारित होतील. या बदलामुळे बँकिंग व्यवहार वेगवान, पारदर्शक आणि अधिक विश्वासार्ह होतील. ग्राहकांना आता चेकसाठी दिवसांची प्रतीक्षा करण्याची गरज राहणार नाही, ज्यामुळे आर्थिक व्यवहारातील अनिश्चितता कमी होईल.
RBI ने मोठ्या रकमांसाठी Positive Pay System लागू केले आहे. यात ग्राहक बँकांना चेकचे सर्व महत्वाचे विवरण आधीच सांगतात. यामुळे फसवणुकीची शक्यता खूप कमी होईल. चुकीचे चेक ऑटोमॅटिक क्लिअर होणार नाहीत.
ग्राहक आणि व्यवसायासाठी थेट फायदे : या नव्या बदलामुळे ग्राहकांसाठी आणि व्यवसायांसाठी अनेक फायदे आहेत:
फटाफट पैसे मिळणे: चेक जमा केल्यानंतर पैसे तात्काळ खात्यात येतील, यामुळे आर्थिक व्यवहार अधिक सुलभ होतील.
कॅश फ्लो व्यवस्थापन: व्यवसायात आणि उद्योगात कॅश फ्लो सुधारेल. ग्राहकांना देण्या-घेण्याच्या व्यवहारात अनिश्चितता कमी होईल.
व्यवस्थेतील पारदर्शकता: Positive Pay System मुळे चेक फसवणुकीचे धोके कमी होतील.
बँकिंग कार्यकुशलता वाढणे: Continuous Cheque Clearing Mode मुळे बँकिंग सिस्टिम अधिक कार्यक्षम आणि विश्वसनीय होईल.
पूर्वीच्या पद्धती आणि अडचणी
पूर्वी बँकांमध्ये चेक जमा केल्यानंतर पैसे मिळण्यासाठी 2-3 दिवस वाट पाहावे लागायचे. यामुळे व्यवसायात देणगी-घेवण व्यवहारांमध्ये विलंब होई. ग्राहकांसाठी हे एक मोठे अडथळे ठरले होते. विशेषतः मोठ्या रकमांच्या व्यवहारांसाठी ही विलंब प्रक्रिया त्रासदायक ठरत होती.
नवीन नियमामुळे व्यवसायिक आणि खाजगी ग्राहकांवर प्रभाव : व्यवसायिकांसाठी: व्यवसायिकांना मोठ्या रकमांची देवाणघेवाण करताना आर्थिक नियोजन अधिक चांगल्या प्रकारे करता येईल. वित्तीय व्यवहार जलद होऊन कॅश फ्लो व्यवस्थित राहील. खाजगी ग्राहकांसाठी: वैयक्तिक बँकिंग व्यवहार जलद, सुरक्षित आणि पारदर्शक होतील. चेक क्लिअरन्ससाठी वेळ न घालवता पैसे खात्यात येतील.
RBI ची भूमिका
नवीन नियमामुळे बँकिंग व्यवहार अधिक वेगवान आणि पारदर्शक होणार आहेत. ग्राहकांना चेक क्लियर होण्यासाठी आधीप्रमाणे दिवसांची प्रतीक्षा करण्याची गरज नाही. फास्ट क्लियरिंग सिस्टिम अंतर्गत सकाळी जमा केलेले चेक त्या दिवशीच खात्यात जमा होतील. मोठ्या शहरांमध्ये आधी सुरुवात होणार असून, नंतर देशभरात हा नियम लागू केला जाईल. Positive Pay System मुळे फसवणूक कमी होईल, आणि व्यवसायांसाठी कॅश फ्लो व्यवस्थित होईल. बँकिंग प्रणाली अधिक कार्यक्षम आणि विश्वासार्ह बनेल, ज्यामुळे ग्राहकांचा अनुभव सुधारेल आणि आर्थिक व्यवहार जलद होतील.
read also:https://ajinkyabharat.com/patur-nagarparishdeti-mandal-yadit-fasavanki-allegation/
