भारतातील सर्वात मोठा ऑफिस लीज डील

‘इकॉनॉमिक टाईम्स’च्या अहवालानुसार, हा करार जवळपास ९.५ वर्षांच्या कालावधीसाठी (साडेनऊ वर्षे) करण्यात आला आहे. मॉर्गन स्टॅनलीने त्यांच्या भारतातील शाखा ‘Morgan Stanley Advantage Services’ द्वारे हा करार अंतिम केला आहे. ही शाखा मुंबईतील बॅक-ऑफिस आणि सपोर्ट ऑपरेशन्स सांभाळते.या डीलमुळे ओबेरॉय रिअॅल्टी (Oberoi Realty) च्या व्यावसायिक मालमत्तांच्या मूल्यात मोठी वाढ होण्याची शक्यता आहे. दरमहा सुमारे ₹15.96 कोटी भाडे या जागेसाठी निश्चित करण्यात आले आहे, असे रिअल्टी विश्लेषक सांगतात.

 ओबेरॉय कॉमर्स III टॉवर: एक प्रीमियम डेस्टिनेशन

गोरेगावच्या ओबेरॉय गार्डन सिटी (Oberoi Garden City) मध्ये ८० एकरवर पसरलेला हा प्रकल्प मिश्र-वापराचा (mixed-use) विकास मानला जातो. २.९ दशलक्ष चौरस फूट क्षेत्रफळ असलेल्या या प्रकल्पात कार्यालयीन जागांसोबत निवास, हॉटेल आणि शॉपिंग सुविधा आहेत.ओबेरॉय कॉमर्स III हा देशातील सर्वात उंच व्यावसायिक टॉवरपैकी एक आहे. या टॉवरमधून मुंबईच्या बिझनेस डिस्ट्रिक्टपर्यंत सोपा प्रवेश आहे आणि आगामी मेट्रो स्टेशन अगदी जवळ असल्याने येथे काम करणाऱ्या कर्मचाऱ्यांसाठी प्रवासही सुलभ होतो.

 कराराचा इतिहास

मॉर्गन स्टॅनलीने या व्यवहाराची सुरुवात जुलै २०२० मध्ये केली होती — म्हणजेच कोविड-१९ च्या काळात. त्यावेळी कंपनीने ४० मजली टॉवरमधील जागा भाड्याने घेण्याची तयारी दर्शवली होती. काही काळ चाललेल्या चर्चेनंतर, अखेर २०२४ च्या ऑगस्ट अखेरीस हा करार औपचारिकरित्या नोंदवला गेला.रिअल्टी डेटा अॅनालिटिक्स फर्म Propstack च्या माहितीनुसार, मॉर्गन स्टॅनलीने या करारासाठी ₹१०४.९ कोटींची सुरक्षा ठेव (security deposit) भरली आहे.

 मोठ्या ऑफिस स्पेसची वाढती मागणी

२०२४ मध्ये भारतातील व्यावसायिक रिअल इस्टेट क्षेत्रात मोठ्या ऑफिस स्पेसची मागणी झपाट्याने वाढत आहे.Knight Frank India च्या अहवालानुसार, २०२४ च्या पहिल्या सहामाहीत (जानेवारी-जून) झालेल्या एकूण ऑफिस लीजिंग व्यवहारांपैकी ४५% व्यवहार १ लाख चौरस फूटांहून मोठ्या जागांसाठी झाले.या श्रेणीत एकूण १५.६९ दशलक्ष चौरस फूट जागा भाड्याने देण्यात आली.५०,००० ते १,००,००० चौरस फूट आकाराच्या जागांसाठी २१% म्हणजेच ७.२८ दशलक्ष चौरस फूट व्यवहार झाले.तर ५०,००० चौरस फूटांपेक्षा कमी जागांसाठी एकूण ११.७ दशलक्ष चौरस फूट लीज झाली, म्हणजे एकूण मागणीच्या ३४%.या आकडेवारीवरून स्पष्ट होते की, मोठ्या कंपन्या आता एकत्रित वर्कस्पेस आणि दीर्घकालीन स्थैर्य यांना प्राधान्य देत आहेत.

 लवचिक कार्यस्थळांचा (Flexible Workspaces) वाढता ट्रेंड

साथीच्या काळानंतर कंपन्यांच्या कामकाजाच्या पद्धतीत मोठे बदल झाले आहेत. पारंपरिक कार्यालयांसोबतच फ्लेक्सिबल ऑफिस स्पेस (Flexible Office Space) ची मागणीही वाढली आहे.बिझनेस स्टँडर्डच्या अहवालानुसार २०१९ मध्ये जिथे फ्लेक्स स्पेसचा वाटा एकूण भाडेपट्ट्यांमध्ये १०.२% होता,तो आता १२.७% पर्यंत वाढला आहे.२०२३ मध्ये कंपन्यांनी १.५५ लाख जागा फ्लेक्स स्पेसमध्ये घेतल्या, जे २०२१ मधील ८५,२३४ जागांपेक्षा जवळपास दुप्पट आहे.ही वाढ विशेषतः आयटी, फायनान्स, आणि ग्लोबल सर्व्हिस कंपन्यांमध्ये अधिक दिसून येत आहे. मॉर्गन स्टॅनलीसारख्या जागतिक कंपन्या हायब्रिड वर्क मॉडेल अंगीकारत असल्याने, मोठ्या पण लवचिक कार्यालयीन जागांना प्राधान्य दिले जात आहे.

तज्ज्ञांचे मत

रिअल इस्टेट विश्लेषकांच्या मते,“मॉर्गन स्टॅनलीचा हा व्यवहार फक्त एक डील नाही, तर मुंबईच्या ऑफिस मार्केटसाठी नवीन बेंचमार्क आहे. यामुळे गोरेगाव आणि पश्चिम उपनगरातील प्रॉपर्टी रेट्स आणि रेंटल्स दोन्ही वाढतील.”Knight Frank India च्या रिपोर्टनुसार, २०२४ मध्ये मुंबई, पुणे, बेंगळुरू आणि गुरगाव हे शहरं भारताच्या व्यावसायिक रिअल इस्टेटचे नवे केंद्र बनत आहेत.

 आर्थिक आणि रोजगार परिणाम

या व्यवहारामुळे मुंबईतील कॉर्पोरेट इन्फ्रास्ट्रक्चर आणखी बळकट होईल. ओबेरॉय कॉमर्स III मध्ये सुमारे १०,००० पेक्षा अधिक कर्मचारी कार्यरत राहतील, असा अंदाज आहे.याशिवाय, अशा मोठ्या व्यवहारांमुळे स्थानिक अर्थव्यवस्थेलाही चालना मिळते  .कॅफे, रेस्टॉरंट्स, लॉजिस्टिक सर्व्हिसेस, ट्रान्सपोर्ट आणि हाउसिंग क्षेत्रात मागणी वाढते.त्याचबरोबर, रिअल इस्टेट क्षेत्रातील गुंतवणूकदारांचा आत्मविश्वास पुन्हा वाढतो.

 भविष्यातील दिशा

मॉर्गन स्टॅनलीचा हा व्यवहार भारतातील ग्लोबल बँकिंग आणि फायनान्स कंपन्यांसाठी मार्गदर्शक ठरू शकतो. तज्ज्ञांचे मत आहे की, येत्या काळात HSBC, JP Morgan, Citi, आणि Barclays सारख्या कंपन्याही मोठ्या जागा दीर्घकालीन लीजवर घेऊ शकतात.सस्टेनेबल बिल्डिंग्स, ग्रीन ऑफिसेस, आणि एनर्जी-इफिशियंट इन्फ्रास्ट्रक्चर ही आगामी काळातील गरज ठरेल, असे रिअल्टी विश्लेषकांचे निरीक्षण आहे.

मॉर्गन स्टॅनलीने केलेला हा २,१२२ कोटी रुपयांचा करार केवळ एक व्यावसायिक व्यवहार नाही —तो भारताच्या कॉर्पोरेट रिअल इस्टेट मार्केटमधील विश्वास, स्थैर्य आणि वाढीच्या दिशेने घेतलेले पाऊल आहे.मुंबईसारख्या महानगरांमध्ये जागतिक कंपन्यांची उपस्थिती वाढत असल्याने, येत्या काही वर्षांत भारतातील ऑफिस स्पेस सेक्टर आणखी बहरणार यात शंका नाही.

read also : https://ajinkyabharat.com/womens-world-cup-2025-ind-vs-eng-fake-in-favor-of-england/