Student Safety Guidelines अंतर्गत विद्यार्थ्यांचा कान किंवा केस ओढलात तरी शिक्षकांवर कारवाई; राज्य सरकारचे कडक डूज-अँड-डोन्ट्स जाहीर, 10 गंभीर नियम जाणून घ्या.
Student Safety Guidelines: विद्यार्थ्यांचा कान किंवा केस ओढलात तरी शिक्षकांची नोकरी धोक्यात
राज्य सरकारने Student Safety Guidelines अंतर्गत शाळांमधील विद्यार्थ्यांच्या सुरक्षिततेसाठी इतिहासातील सर्वात कठोर नियमावली जाहीर केली आहे. या नव्या मार्गदर्शक सूचनांनुसार विद्यार्थ्यांवर शारीरिक किंवा मानसिक छळ करणाऱ्या शिक्षकांवर थेट शिस्तभंगाची कारवाई करण्यात येणार असून, नोकरी जाण्याचीही शक्यता आहे. विशेष म्हणजे कान ओढणे, केस ओढणे यांसारख्या पूर्वी ‘किरकोळ’ मानल्या जाणाऱ्या कृतींनाही आता गंभीर गुन्हा मानण्यात आले आहे.
राज्यातील सर्व सरकारी, अनुदानित व खासगी शाळांवर या Student Safety Guidelines बंधनकारक असणार आहेत. विद्यार्थ्यांची शारीरिक, मानसिक, भावनिक व सामाजिक सुरक्षितता अबाधित ठेवणे हा या निर्णयाचा मुख्य उद्देश असल्याचे शालेय शिक्षण विभागाने स्पष्ट केले आहे.
विद्यार्थी सुरक्षितता मार्गदर्शक तत्त्वे : अंतर्गत शारीरिक शिक्षेला पूर्ण बंदी
Student Safety Guidelines मध्ये विद्यार्थ्यांना कोणत्याही प्रकारची शारीरिक शिक्षा देण्यास पूर्णतः मनाई करण्यात आली आहे. खालील सर्व प्रकारच्या शिक्षांना स्पष्ट बंदी घालण्यात आली आहे—
मारहाण करणे
कान किंवा केस ओढणे
उठा-बशा काढायला लावणे
गुडघ्यावर बसवणे
उन्हात किंवा पावसात उभे ठेवणे
उपाशी ठेवणे किंवा पाणी न देणे
शिक्षण विभागाच्या मते, अशा कृतींमुळे विद्यार्थ्यांच्या मानसिक आरोग्यावर गंभीर परिणाम होतो. त्यामुळे विद्यार्थी सुरक्षितता मार्गदर्शक तत्त्वे अंतर्गत ‘शून्य सहनशीलता’ धोरण स्वीकारण्यात आले आहे.
विद्यार्थी सुरक्षितता मार्गदर्शक तत्त्वे : मानसिक छळही गंभीर गुन्हा
फक्त शारीरिक शिक्षा नव्हे, तर मानसिक छळालाही Student Safety Guidelines अंतर्गत तितकेच गंभीर मानले जाणार आहे. विद्यार्थ्यांना—
नावे ठेवणे
कमी लेखणे
भीती दाखवणे
वर्गासमोर अपमान करणे
यासारख्या कृत्यांवर थेट कारवाई होणार आहे. जात, धर्म, भाषा, लिंग, आर्थिक स्थिती, अपंगत्व किंवा शैक्षणिक गुणांच्या आधारे भेदभाव केल्यास शिक्षकांवर कठोर कारवाई करण्यात येईल.
विद्यार्थी सुरक्षितता मार्गदर्शक तत्त्वे : शिक्षकांनी काय करावे? (DOs)
विद्यार्थी सुरक्षितता मार्गदर्शक तत्त्वे – सन्मानपूर्वक वर्तन
विद्यार्थ्यांशी नेहमी सन्मानपूर्वक, सौम्य आणि सकारात्मक भाषेत संवाद साधणे बंधनकारक आहे.
विद्यार्थी सुरक्षितता मार्गदर्शक तत्त्वे – वेळेचे पालन
वेळेचे काटेकोर पालन आणि नियोजनबद्ध अध्यापन करणे शिक्षकांसाठी अनिवार्य आहे.
Student Safety Guidelines – सुरक्षित सुविधा
विशेष गरजा असलेल्या विद्यार्थ्यांसाठी—
रॅम्प
सुरक्षित स्वच्छतागृहे
आवश्यक सहाय्यक सुविधा
उपलब्ध करून देणे बंधनकारक आहे.
विद्यार्थी सुरक्षितता मार्गदर्शक तत्त्वे – आरोग्य व पोषण
विद्यार्थ्यांना स्वच्छ पिण्याचे पाणी, पोषणमूल्ययुक्त आहार आणि वेळेवर वैद्यकीय मदत देणे शाळांची जबाबदारी आहे.
विद्यार्थी सुरक्षितता मार्गदर्शक तत्त्वे : काय करू नये? (DON’Ts)
विद्यार्थी सुरक्षितता मार्गदर्शक तत्त्वे अंतर्गत खालील कृती पूर्णतः निषिद्ध आहेत—
शारीरिक शिक्षा देणे
शाब्दिक किंवा मानसिक अपमान
विद्यार्थ्यांशी वैयक्तिक चॅट किंवा सोशल मीडिया संवाद
पालकांच्या परवानगीशिवाय फोटो/व्हिडिओ काढणे
तक्रारी लपवणे किंवा पुरावे नष्ट करणे
या नियमांचे उल्लंघन केल्यास शिक्षकांसह मुख्याध्यापक व व्यवस्थापनावरही गुन्हा दाखल होऊ शकतो.
Student Safety Guidelines: तक्रार आल्यास काय करावे?
विद्यार्थी सुरक्षितता मार्गदर्शक तत्त्वे नुसार—
तक्रार मिळताच लेखी नोंद करणे
प्राथमिक चौकशी करणे
2 दिवसांत शिक्षण विभागाला अहवाल सादर करणे
गंभीर प्रकरणांत, विशेषतः POCSO कायदा किंवा बाल न्याय अधिनियम लागू होत असल्यास 24 तासांत पोलिसांत तक्रार दाखल करणे बंधनकारक आहे.
विद्यार्थी सुरक्षितता मार्गदर्शक तत्त्वे : CCTV व पुरावे सुरक्षित ठेवणे अनिवार्य
शाळेतील कोणत्याही घटनेशी संबंधित—
CCTV फुटेज
कागदपत्रे
तक्रारी
यांची छेडछाड झाल्यास संबंधितांवर थेट फौजदारी कारवाई होणार आहे, असा स्पष्ट इशारा Student Safety Guidelines मध्ये देण्यात आला आहे.
Student Safety Guidelines: शाळा व्यवस्थापनाची जबाबदारी
शाळा व्यवस्थापनावरही मोठी जबाबदारी टाकण्यात आली आहे. गुन्हा लपविण्याचा किंवा तक्रार दडपण्याचा प्रयत्न झाल्यास—
मुख्याध्यापक
प्रशासकीय अधिकारी
संस्था चालक
यांच्यावरही गुन्हा दाखल केला जाणार आहे.
Student Safety Guidelines: माध्यमांतील बातमीवरही चौकशी
विद्यार्थ्यांशी संबंधित कोणतीही गंभीर घटना—
वृत्तपत्र
टीव्ही
सोशल मीडिया
यांतून समोर आल्यास शिक्षणाधिकारी व गटशिक्षणाधिकारी यांनी स्वतःहून तातडीने चौकशी सुरू करावी, असे आदेश देण्यात आले आहेत.
Student Safety Guidelines मुळे काय बदल होणार?
तज्ज्ञांच्या मते, विद्यार्थी सुरक्षितता मार्गदर्शक तत्त्वे मुळे—
शाळांतील भीतीचे वातावरण कमी होईल
शिक्षक-विद्यार्थी नाते अधिक सकारात्मक बनेल
पालकांचा विश्वास वाढेल
विद्यार्थ्यांचे मानसिक आरोग्य सुधारेल
Student Safety Guidelines म्हणजे शिक्षण व्यवस्थेतील मोठा टर्निंग पॉइंट
विद्यार्थी सुरक्षितता मार्गदर्शक तत्त्वे हा केवळ नियमांचा संच नसून, शिक्षण व्यवस्थेतील एक ऐतिहासिक बदल आहे. विद्यार्थ्यांची सुरक्षितता सर्वोच्च मानून शिक्षक, शाळा आणि प्रशासन यांना जबाबदार धरण्याचा हा धडाकेबाज निर्णय असल्याचे मानले जात आहे.राज्य सरकारचा हा कठोर पण आवश्यक निर्णय भविष्यात शाळांना अधिक सुरक्षित, शिस्तबद्ध आणि विद्यार्थी-केंद्रित बनवेल, अशी अपेक्षा व्यक्त केली जात आहे.
read also : https://ajinkyabharat.com/from-fastag-and-gps-toll/
