अंडी जास्त दिवस फ्रेश ठेवण्यासाठी काय करावे? जाणून घ्या सोप्या आणि अत्यंत उपयोगी ट्रिक्स
थंडीचा हंगाम आला की अनेकजण प्रथिने आणि शरीरातील उष्णतेसाठी अंडी जास्त प्रमाणात खातात. अंडे हे सर्वात सहज उपलब्ध, स्वस्त आणि पोषक तत्वांनी परिपूर्ण अन्न आहे. पण एक प्रश्न अनेकांच्या मनात असतो—अंडी किती दिवस चांगली राहतात? ती खरोखर खराब होतात का? आणि सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे अंडी जास्त काळ फ्रेश ठेवण्यासाठी कोणत्या ट्रिक्स वापरल्या पाहिजेत?
बहुतेकांना वाटते की अंडी नैसर्गिक असल्यामुळे ती लगेच खराब होत नाही, पण प्रत्यक्षात अंडी कालबाह्यही होतात आणि चुकीच्या पद्धतीने साठवणूक केली तर त्यांच्यातील जिवाणू आरोग्यावर गंभीर परिणाम करू शकतात. म्हणूनच अंड्यांचे योग्य साठवण, योग्य तपासणी आणि वैज्ञानिक पद्धतीने त्यांचा वापर करणे अत्यंत आवश्यक आहे.
अंडी आरोग्यासाठी एवढी महत्त्वाची का? – सविस्तर आणि वैज्ञानिक माहिती
अंड्यातील पोषक तत्वांची यादी पाहिली तर ते संपूर्ण पौष्टिकतेचे घरच वाटते. अंड्यात मिळणारे उच्च प्रतीचे प्रोटीन स्नायू मजबूत ठेवते, ऊतकांचे संरक्षण करते आणि शरीरातील दुरुस्तीची प्रक्रिया वेगवान करते. त्यामुळे व्यायाम करणाऱ्यांसाठी अंडे हा आहारातील अविभाज्य भाग आहे.
याशिवाय अंड्यात
विटामिन B12 – मेंदूचे आरोग्य व ऊर्जा
विटामिन D – हाडांची मजबुती
फोलेट, रिबोफ्लेविन – ऊर्जा चक्र सुधारणा
कोलीन – मेंदूची स्मरणशक्ती वाढवण्यासाठी अत्यंत उपयुक्त
ओमेगा-३ फॅटी अॅसिड्स – हृदयासाठी फायदेशीर
अंड्यातील ल्यूटिन आणि झीएक्सँथिन हे अँटिऑक्सिडंट्स डोळ्यांच्या आरोग्यास विशेष फायदेशीर असतात आणि मोतीबिंदू तसेच वयानुसार येणाऱ्या दृष्टी समस्या टाळण्यास मदत करतात.
थंडीमध्ये शरीराची उष्णता कमी होते, भूक वाढते आणि ऊर्जा लवकर कमी होते—अंडे या तिन्ही समस्यांवर प्रभावी उपाय ठरते.
अंडी खराब का होतात? – कारणे, प्रक्रिया आणि वैज्ञानिक कारणमीमांसा
अंडी खराब होण्याचे मुख्य कारण म्हणजे साल्मोनेला हे जीवाणू. हेच ते जीवाणू आहेत ज्यामुळे अन्न विषबाधा होते. अंडे योग्य तापमानात न ठेवल्यास किंवा उष्णतेत जास्त काळ ठेवल्यास हे जीवाणू वेगाने वाढतात आणि अंडी खराब होऊ लागतात.
जशी अंडी जुनी होत जातात, तशी यात काही बदल दिसतात:
अंड्यातील हवेची पिशवी मोठी होऊ लागते
पिवळ बलकाची लवचिकता कमी होते
पांढरा भाग पातळ होतो
अंडे कोरडे पडू शकते
वास येऊ लागतो
यामुळे अंडी दिसायला ठीक असली तरी आतील गुणवत्ता घसरलेली असते.
अंडे किती दिवस ताजे राहतात?
फ्रिजमध्ये ठेवलेली संपूर्ण सालासह अंडी : ३–५ आठवडे
(ही सुरक्षित खाण्याची कालमर्यादा आहे)पिवळ बलक (फ्रीजरमध्ये) : साधारण १२ महिने
संपूर्ण अंडी फ्रीजमध्ये ठेवू शकता, पण फ्रीजरमध्ये सालासह ठेवू नयेत.
सालासह गोठवल्यास आतील द्रव गोठून फुगतो व अंड्याची साल तडकते.फ्रीजरचे तापमान 0°F (-18°C) असले पाहिजे.
अंडे खराब झाले आहे का, कसे ओळखाल? – घरगुती आणि सोपी तपासणी
1. फ्लोट टेस्ट (पाण्यात टाकून तपासा)
एका वाटीत पाणी घ्या आणि अंडे टाका.
अंडे तळाशी बसले = ताजे
अंडे उभे राहिले = जुने झालंय पण खाण्यास योग्य
अंडे वर तरंगले = खराब झालंय, खाऊ नका
ही पद्धत १००% अचूक मानली जाते.
2. वास तपासा
अंड्यातून विचित्र, सल्फर सारखा किंवा कुजल्यासारखा वास येत असल्यास ते नक्कीच खराब झालेले असते.
3. हलवताना आवाज येणे
जर अंडे हलवल्यावर आत काही सरकत असल्याचा आवाज येत असेल तर ते खराब होण्यास सुरुवात झाली आहे.
4. पिवळ बलकाचा रंग बदलणे
पिवळ बलक पातळ होऊन फार पसरत असेल किंवा रंग विस्कटलेला दिसत असेल तर अंडे ताजे नाही.
अंडी जास्त दिवस ताजे ठेवण्यासाठी अत्यंत प्रभावी ट्रिक्स
1. अंडी नेहमी मूळ कार्टनमध्ये ठेवा
कार्टन अंड्यांना प्रकाश, आर्द्रता आणि वास यापासून संरक्षण देते.
2. फ्रिजमध्ये डोअरमध्ये ठेऊ नका
फ्रिजच्या दारात तापमान जास्त बदलते.
अंडी फ्रिजच्या आतल्या शेल्फवर ठेवा – इथे तापमान स्थिर राहते.
3. अंडी धुवू नका
अंड्यावरील नैसर्गिक संरक्षणाची पातळ लेयर (Bloom Layer) धुतल्याने निघते आणि जीवाणू आत जाऊ शकतात.
4. मोठी बाजू वर ठेवून साठवा
अंड्याचा हवेचा पॉकिट वर ठेवला तर अंडे जास्त दिवस ताजे राहते.
5. तापमान कायम एकसारखे ठेवा
थंड-गरम होणे अंड्याची गुणवत्ता पटकन कमी करते.
6. तेल लावण्याची पद्धत (Farm Trick)
अंड्यावर नारळ तेल किंवा ऑलिव्ह तेलाची अतिशय पातळ लेयर लावल्यास अंड्यातील ओलावा टिकतो आणि ते १०–१५ दिवस जास्त टिकतात.
अंडी वास शोषतात – त्यामुळे ती कांदा/मासे जवळ ठेवू नका
अंड्याची साल छिद्रयुक्त असते.
आजूबाजूचा वास आत शिरतो आणि चव बदलते.
थंडीत अंडी खाणे का फायदेशीर? – हिवाळी आरोग्य मार्गदर्शक
हिवाळ्यात शरीराला प्रथिने, ऊर्जा आणि उष्णतेची अधिक गरज असते. अंड्यातील पोषकद्रव्ये ही गरज उत्तमरीत्या पूर्ण करतात.
प्रोटीन स्नायूंना बळकटी देते
विटामिन D हाडे मजबूत करते
सेलेनियम, झिंक आणि B12 प्रतिकारशक्ती वाढवतात
ओमेगा 3 सूज कमी करतात
ल्यूटिन दृष्टीचे संरक्षण करते
अंडे पोट भरल्यासारखे ठेवते, त्यामुळे वजन नियंत्रणात राहते
दररोज १–२ अंडी खाणे थंडीमध्ये आदर्श मानले जाते.
कोणती अंडी किती दिवस ठेवायची आणि कशी?
सालासह अंडी – फ्रिजमध्ये ३–५ आठवडे
पिवळ बलक – फ्रीजरमध्ये १२ महिने
अंडी धुवू नका
कार्टनमध्येच ठेवा
पाण्यात तरंगली तर फेकून द्या
तापमान स्थिर ठेवा
योग्य काळजी घेतली तर अंडी ताजे ठेवणे अतिशय सोपे आहे आणि त्यातील पोषक मूल्यही कमी होत नाही.
