वऱ्हाडी भाषेला देशभरात ओळख देणारे ‘हास्यसम्राट’ मिर्झा रफी अहमद बेग यांचं निधन
लोकप्रिय लोककवी, हास्यसम्राट डॉ. मिर्झा रफी अहमद बेग यांचं निधन आज (28 नोव्हेंबर 2025) सकाळी 6.30 वाजता झालं. वयाच्या 68 व्या वर्षी त्यांनी अखेरचा श्वास घेतला. त्यांच्या निधनाने महाराष्ट्रातील तसेच साहित्यविश्वातील अनेक जण शोकाकुल झाले आहेत. मिर्झा रफी अहमद बेग हे वऱ्हाडी भाषेला देशभरात ओळख देणारे लोककवी म्हणून प्रसिद्ध होते. त्यांच्या सर्जनशीलतेमुळे वऱ्हाडी भाषेतील कविता आणि विनोदी साहित्य महाराष्ट्रभर पोहोचले आणि अनेकांना आनंदाचा अनुभव दिला.
कुटुंब आणि जन्मभूमी
डॉ. मिर्झा रफी अहमद बेग यांचा जन्म 17 सप्टेंबर 1957 रोजी यवतमाळ जिल्ह्यातील नेर तालुक्यातील धनज-माणिकवाडा येथे झाला. ते अमरावतीमधल्या नवसारी परिसरात ‘मिर्झा एक्स्प्रेस’ या घरात राहात होते. त्यांच्या पश्चात पत्नी फातेमा मिर्झा, मुलगा रमीज आणि दोन मुली महाजबी आणि हुमा आहेत. दुपारनंतर त्यांची दफनविधी अमरावतीमधल्या ईदगा कब्रस्तानमध्ये होणार आहे.
त्यांचे वडील, मिर्झा रज्जाक बेग, यवतमाळ जिल्ह्यातील प्रभावी राजकीय आणि सामाजिक व्यक्तिमत्व होते. या कुटुंबीय पार्श्वभूमीमुळेच मिर्झा रफी अहमद बेग यांना सामाजिक समस्यांमध्ये स्वारस्य निर्माण झाले आणि त्यांनी आपल्या लेखनात हे प्रतिबिंबित केले.
Related News
विदर्भाच्या लोककवितेचा बुलंद आवाज हरपला, डॉ. मिर्झा यांचे निधन
कविता आणि सर्जनशील जीवन
मिर्झा रफी अहमद बेग यांनी फक्त 11 वर्षांच्या वयात कविता लिहायला सुरुवात केली. 1970 पासून त्यांनी मंचावर कविता सादर करायला सुरुवात केली. त्यांनी वृत्तपत्रांमध्ये स्तंभलेखनही केले. कृषी, शेतकऱ्यांच्या समस्या, ग्रामीण भागातील समस्या, सामाजिक समस्या आणि राजकीय विरोधाभास यांसारख्या विषयांवर ते नर्म विनोदी शैलीत लिखाण करायचे.
50 वर्षे त्यांनी विदर्भ-मराठवाड्यातील कवी संमेलनाचे केंद्रबिंदू म्हणून काम केले. सहा हजारांवर काव्यमैफिलींचं सादरीकरण करून त्यांनी संपूर्ण महाराष्ट्रात आपल्या कवितांचा प्रचार केला. ‘मिर्झा एक्स्प्रेस’ या काव्य मैफिलीच्या माध्यमातून त्यांनी अनेकांना वऱ्हाडी भाषेची ओळख करून दिली. त्यांच्या एकूण 20 काव्यसंग्रह आहेत. ‘मिर्झाजी कहिन’ हा त्यांचा स्तंभ प्रचंड लोकप्रिय होता आणि तो अनेक वर्षांपासून वाचकांमध्ये खूप पसंत केला जात होता.
वऱ्हाडी भाषेवरील आग्रह
मिर्झा रफी अहमद बेग हे वऱ्हाडी भाषेवर विशेष प्रेम करणारे होते. त्यांनी अनेक सार्वजनिक कार्यक्रमांमध्ये मराठी भाषेचा आदर करावा, ही बाब लोकांना लक्षात आणली. त्यांनी इंग्रजी भाषेवर असलेला दबाव आणि समाजातील बदलांविषयी बोलताना म्हटले, “मराठी भाषा इंग्रजीच्या छायेखाली दबली असून कुटुंबातील प्रत्येकाला आपला मुलगा इंग्रजी शाळेत शिकावा अशी इच्छा असते. धर्मामुळे माणूस हिंदू झाला, मुस्लीम झाला, बौद्ध झाला, परंतु माणूस झाला नाही हे आजचं खरं दुर्दैव आहे.”
त्यांच्या लेखनातून विनोद आणि गंभीर सामाजिक संदेश यांचा अद्वितीय समन्वय दिसतो. माणसाचे जीवन, समाजातील राजकीय आणि सामाजिक परिस्थिती आणि ग्रामीण जीवनाची खरी छटा त्यांनी आपल्या कवितांमध्ये अधोरेखित केली.
विविध पुरस्कार आणि मान्यताः
मिर्झा रफी अहमद बेग यांना महाराष्ट्रात आणि देशभरात अनेक पुरस्कारांनी सन्मानित करण्यात आले. त्यांनी केलेल्या योगदानामुळे ते साहित्यविश्वात नेहमीच स्मरणीय राहतील. त्यांच्या कविता आणि लेखनामुळे मराठी वऱ्हाडी भाषेचा प्रसार झाला आणि अनेक युवा लेखकांनाही प्रेरणा मिळाली.
सामाजिक संदेश
मिर्झा रफी अहमद बेग हे केवळ लोककवी नव्हते, तर समाजातील प्रत्येक व्यक्तीसाठी संदेशवाहक होते. त्यांनी विनोदी शैलीत समाजातील गंभीर समस्या मांडल्या, लोकांमध्ये जागरूकता निर्माण केली. शेतकरी, महिला, ग्रामीण समाज या विषयांवर त्यांनी लिहिलेली कविता आजही लोकांमध्ये लोकप्रिय आहे.
शोक आणि स्मरण
मिर्झा रफी अहमद बेग यांचे निधन महाराष्ट्रातील साहित्यविश्वासाठी एक मोठा धक्का आहे. त्यांच्या कार्याची आठवण कायम राहणार आहे. त्यांच्या साहित्यामुळे वऱ्हाडी भाषेला नव्या पिढीत ओळख मिळाली आणि लोकांमध्ये हसू आणि विचार यांचा समन्वय निर्माण झाला. त्यांच्या जाण्याने साहित्य क्षेत्रात मोठी रिक्तता निर्माण झाली आहे.
मिर्झा रफी अहमद बेग यांच्या निधनाने साहित्यविश्वावर मोठा शोककळा पसरली आहे. शोकसंवादात अनेक साहित्यिक, कवी, मित्र आणि चाहत्यांनी त्यांच्या योगदानाबद्दल आदर व्यक्त केला. ५० वर्षांहून अधिक काळ त्यांनी विदर्भ आणि मराठवाड्यातील कवी संमेलनांमध्ये सहभाग घेतला आणि सहा हजारांहून अधिक काव्यमैफिली सादर केल्या. त्यांच्या हास्याने आणि विनोदी शैलीने समाजातील समस्यांवर प्रकाश टाकला आणि लोकांना विचार करायला भाग पाडले. मिर्झा रफी अहमद बेग यांच्या कविता, हास्य आणि सामाजिक संदेश आजही लोकांच्या हृदयात जिवंत राहतील, तसेच वऱ्हाडी भाषेला देशभर ओळख मिळवून देण्याचा त्यांचा अमूल्य ठसा कायम राहील.
डॉ. मिर्झा रफी अहमद बेग हे वऱ्हाडी भाषेचे अभिमान होते. त्यांनी आपल्या लेखनातून विनोद, समाजविचार, ग्रामीण जीवन आणि मानवतेचा संदेश लोकांपर्यंत पोहोचवला. त्यांच्या निधनाने साहित्यविश्व शोकाकुल झाले आहे. त्यांच्या कार्याची आठवण आणि योगदान नेहमी स्मरणात राहील, आणि वऱ्हाडी भाषेचा सन्मान कायम राहील.
read also:https://ajinkyabharat.com/salman-aishwarya-nyatavrila-1-secret-revealed/
