भारतात महिलांच्या आरोग्याशी संबंधित गोष्टींबद्दल बोलणे अजूनही खुल्या स्वरूपात होत नाही. विशेषतः मासिक पाळीविषयी (पिरियड्स) माहिती विचारणे अनेकांना संवेदनशील वाटते. काहीजण प्रश्न विचारणे साधे, तर काहीजण त्याला अपमान किंवा छळाचा प्रकार मानतात. परंतु कायदेशीर दृष्टिकोनातून पाहिल्यास, महिलेला तिच्या पिरियड्सची तारीख विचारणे थेट गुन्हा ठरत नाही, असे तज्ज्ञ सांगतात.
कायदेशीर माहिती:
भारताच्या कायद्यात महिलांच्या मासिक पाळीबद्दल विचारल्यानंतर त्याला थेट गुन्हा ठरवणारा कोणताही तरतूद नाही. मात्र, जर प्रश्न महिलेला लज्जास्पद करण्याच्या हेतूने, खिल्ली उडवण्यासाठी किंवा मानसिक त्रास देण्यासाठी विचारला गेला, तर हा Sexual Harassment चा प्रकार मानला जाऊ शकतो. तसेच, सार्वजनिक ठिकाणी, सोशल मीडियावर अपमानजनक स्वरूपात प्रश्न विचारल्यास हा गोपनीयतेचा भंग मानला जाऊ शकतो.
POSH Act 2013 अंतर्गत नियम:
Sexual Harassment of Women at Workplace (Prevention, Prohibition and Redressal) Act, 2013 नुसार कार्यालयीन ठिकाणी वारंवार पिरियड्सबद्दल प्रश्न विचारणे किंवा महिलांच्या वैयक्तिक आयुष्यावर टिप्पणी करणे हा लैंगिक छळ मानला जातो. दोषी ठरल्यास शिस्तीची कारवाई, आर्थिक दंड किंवा नोकरीतील बदल यासारखी कारवाई होऊ शकते.
Related News
खुशबू वर्मा मृत्यू प्रकरण: प्रेग्नेंसीदरम्यान महिलांच्या सुरक्षिततेबाबत खुशबू वर्मा प्रकरणानंतर 5 महत्त्वाचे धडे
7 मोठे खुलासे: Dharmendra यांच्या निधनाच्या अफवांवर हेमा मालिनी आणि ईशा देओलची प्रतिक्रिया
Indian Law For Women: महिलांना अटक करण्याचे नियम आणि अपवाद, काय सांगतो CrPC?
बंगलोरमध्ये Rapido Bike Taxi Harassment: एका तरुणीवर घडलेले धक्कादायक प्रकार, सुरक्षेचा प्रश्न निर्माण
Mamata Kulkarni and Jay Mukhi case : 2017 पासून सुरु झालेला वाद व आर्थिक घोटाळा
लाडकी बहिण योजनेत मोठा दिलासा!
शिट्टी प्रकरणात कोर्टाचा कठोर निर्णय,1 छोटा कृत्य, मोठी शिक्षा!
‘फेसबूकवर होती म्हणून’ पत्नीचा खून! पोलिस तपासात भीषण सत्य समोर
5 धक्कादायक सत्य ;बुरखा नाही, म्हणून शिक्षा! Pakistan मुलीचा ‘नजर बलात्कार
धक्का 1: नवनीत राणांना जीवेमारण्याची भयानक धमकी; हैदराबाद कनेक्शन उघड
‘पूजा’ ते मृत्यू : 8 थरकाप उडवणारे पुरावे समोर – सातारा प्रकरण हादरले
नांदेड : दिवाळी गेली तरीही मदत नाही… 1 संतप्त शेतकऱ्याने तहसीलदारांच्या गाडीची केली तोडफोड!
Social Media आणि ऑनलाइन harassment:
आज सोशल मीडियावर बऱ्याचदा महिलांच्या पिरियड्सविषयी विनोद किंवा प्रश्न टाकले जातात. हा प्रकार cybercrime च्या श्रेणीत येतो. Indian Penal Code आणि Information Technology Act अंतर्गत अशा प्रकरणांमध्ये दोषीवर एक वर्षापर्यंत कारावास, आर्थिक दंड किंवा दोन्ही ठोठावले जाऊ शकतात.
आरोग्य कारणांसाठी प्रश्न विचारणे सुरक्षित:
डॉक्टर, नर्स, हॉस्पिटल किंवा हेल्थकेअर प्रोफेशनल्स महिलांच्या आरोग्यासाठी पिरियड्सबद्दल माहिती विचारणे कायद्याने सुरक्षित आणि आवश्यक मानले जाते. औषधोपचार, टेस्टिंग किंवा महिला आरोग्याशी संबंधित माहिती गोळा करण्यासाठी हे बंधनकारक आहे. या प्रक्रियेत महिलांची परवानगी घेणे अनिवार्य आहे.
सामाजिक दृष्टिकोन:
भारतात मासिक पाळीविषयी बोलणे अजूनही taboo मानले जाते. अनेक घरांमध्ये, ऑफिसमध्ये किंवा सार्वजनिक ठिकाणी महिलांच्या पिरियड्सबद्दल चर्चा होत नाही. यामुळे महिलांना लज्जा वाटणे, मानसिक त्रास होणे, ताण-तणाव निर्माण होणे यासारखे परिणाम दिसून येतात.
Case Study:
मुंबईतील एका महिला कर्मचाऱ्याला तिच्या सहकाऱ्यांनी वारंवार पिरियड्सबद्दल प्रश्न विचारले. महिला HR कडे गेली. HR ने Sexual Harassment Complaint नोंदवली आणि POSH Act अंतर्गत तपासणी सुरू झाली. दोषी कर्मचाऱ्यावर शिस्तीची कारवाई करण्यात आली, त्याला आर्थिक दंड आणि नोकरी बदलाचा सामना करावा लागला.
महत्वाचे कायदेशीर मार्गदर्शन:
मेडिकल कारणासाठी विचारल्यास गुन्हा नाही.
मजा, खिल्ली किंवा लज्जास्पद करण्याच्या हेतूने विचारल्यास गुन्हा ठरतो.
ऑफिस किंवा सार्वजनिक ठिकाणी वारंवार विचारल्यास POSH Act अंतर्गत कारवाई होऊ शकते.
सोशल मीडियावर अपमानजनक प्रश्न विचारल्यास IT Act अंतर्गत गुन्हा होऊ शकतो.
तज्ज्ञांचे मत:
डॉ. स्मिता पाटील, गायनेकोलॉजिस्ट म्हणाल्या, “महिलांच्या आरोग्यासाठी पिरियड्सची तारीख जाणून घेणे अत्यंत महत्वाचे आहे. हा प्रश्न सन्मानपूर्वक आणि गोपनीयतेसह विचारला पाहिजे.”
अ‍ॅडव्होकेट नेहा देशमुख म्हणाल्या, “जर ऑफिसमध्ये किंवा सार्वजनिक ठिकाणी महिलेला लज्जास्पद करण्याचा हेतू असेल, तर POSH Act अंतर्गत गुन्हा सिद्ध होऊ शकतो.”
सरकारी योजना आणि जनजागृती:
Menstrual Hygiene Scheme अंतर्गत मुलींना आणि महिलांना पिरियड्सविषयी माहिती आणि स्वच्छतेसंबंधी प्रशिक्षण दिले जाते.
POSH Training अंतर्गत ऑफिसमध्ये लैंगिक छळ व महिलांचा गोपनीयता अधिकार याबाबत जागरूकता वाढवली जाते.
महिलेला पिरियड्सची तारीख विचारणे थेट गुन्हा नाही, परंतु हे प्रश्न कोणत्या हेतूने विचारले जात आहेत, यावर गुन्हा ठरू शकतो. वैद्यकीय कारणासाठी किंवा योग्य परिस्थितीत विचारल्यास सुरक्षित आहे. अपमान, मजाक किंवा सोशल मीडियावर लज्जास्पद करण्याचा हेतू असल्यास गुन्हा आणि शिक्षा संभव आहे.
समाजातील गैरसमज कमी करण्यासाठी जनजागृती, शिक्षण, महिला सन्मान आणि गोपनीयतेचा आदर हा सर्वात मोठा उपाय आहे.
read also : https://ajinkyabharat.com/ravindra-jadeja-ipl-2026-big-blow-before-retention-and-trade-windchi-ghai/
