दर्शनानंतर मंदिराच्या पायऱ्यांवर बसण्याची परंपरा – कारण, महत्त्व आणि मार्गदर्शन
मंदिराच्या पायऱ्यांवर बसणे ही भारतीय संस्कृतीतील एक प्राचीन परंपरा आहे. आपल्या समाजात मंदिरात जाणे म्हणजे केवळ देवाचे दर्शन घेणे किंवा पूजा करण्यापुरते मर्यादित नाही; त्याचा एक अर्थ अधिक खोल आहे. दर्शनानंतर पायऱ्यांवर बसून थोडा वेळ घालवणे म्हणजे मानसिक शांती, भक्तिप्रवृत्ती आणि आध्यात्मिक उन्नतीसाठी केलेला प्रयत्न होय.
आजच्या धावपळीच्या जीवनात अनेकजण मंदिरात दर्शन घेतल्यानंतर लगेच बाहेर निघतात. काही जण फक्त परंपरेसाठी काही सेकंद बसतात आणि निघतात, तर काहीजण पूर्णपणे या प्रथेमागील अर्थ आणि महत्त्व विसरतात. पण आपल्या शास्त्रांमध्ये दर्शनानंतर पायऱ्यांवर बसणे का गरजेचे आहे, आणि त्यावेळी काय करावे हे स्पष्टपणे सांगितले आहे.
दर्शनानंतर पायऱ्यांवर बसण्यामागील आध्यात्मिक कारण
मन शुद्ध करणे
मंदिरात देवाचे दर्शन घेणे हे केवळ बाह्य दृष्टिने सुंदर अनुभव नाही, तर आपल्या अंत:करणाची शुद्धी करणे आहे. दर्शनानंतर लगेच निघणे म्हणजे त्या अनुभवाचा पूर्ण लाभ न घेणे. पायऱ्यांवर थोडा वेळ बसल्याने आपण त्या दिव्य उर्जेचा प्रभाव अंत:करणात पचवू शकतो.Related News
04 NovSleep Tourism 2025: मन, शरीर आणि आत्म्याला अद्भुत आराम देणारा नवीन ट्रेंड! जाणून घ्या भारतातील टॉप 5 डेस्टिनेशन्स
Sleep Tourism म्हणजे फक्त झोप नाही, तर मन, शरीर आणि आत्म्याला पूर्ण विश्रांती देणारा प्रवासाचा नवीन ट्रेंड आहे. भारतातील सर्वोत्तम 5 ठिकाणे जिथे ... 17 Octभाग्याचा सहकार्य लाभेल
सविस्तर दैनिक पंचांग आणि राशिफल – शुक्रवार, 17 ऑक्टोबर 2025 पंचांग माहिती (आचार्य पं. श्रीकांत पटैरिया) मास: कार्तिक, कृष्ण पक्ष तिथि: एकादशी 11:11:30 नक्षत्र...भक्तिप्रवृत्ती टिकवणे
भगवंताचे दर्शन घेतल्यानंतर लगेच सामान्य जीवनात परत जाणे हे भक्तीच्या भावनेला मर्यादित करते. पायऱ्यांवर बसून मंत्र जपा किंवा देवाचे नामस्मरण करा, म्हणजे भक्तीचे भाव टिकतात आणि मानसिक शांती मिळते.कृतज्ञतेचा भाव निर्माण होणे
दर्शनानंतर पायऱ्यांवर बसणे म्हणजे देवाचे आभार मानणे. ज्या भगवंताकडे आपण जीवनात भरपूर मागतो, त्याचे आभार मानण्यासाठी काही क्षण त्याला समर्पित करणे आवश्यक आहे.शरीर आणि मनाला विश्रांती
मंदिरात दर्शन करताना शारीरिक आणि मानसिक उर्जा खर्च होते. थोडा वेळ पायऱ्यांवर बसल्याने शरीर आणि मन दोन्हीला विश्रांती मिळते, जे मानसिक स्थैर्य वाढवते.ध्यान आणि जपासाठी योग्य वेळ
दर्शन घेतल्यावर डोळे उघडे ठेवून देवाचे रूप अनुभवले जाते. बाहेर पायऱ्यांवर बसून डोळे बंद करून मंत्राचा जप करण्याचा योग्य वेळ आहे. यामुळे मंत्राचा प्रभाव अधिक शक्तिशाली होतो.
पायऱ्यांवर बसल्यावर काय करावे?
1. देवाचे नामस्मरण
मंदिराच्या पायऱ्यांवर बसताच देवाचे नामस्मरण करणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. नामस्मरणामुळे मनाची एकाग्रता वाढते, मानसिक तनाव कमी होतो आणि भक्तीची भावना अधिक गडद होते.
2. मंत्र जप
ज्या भक्तांस मंत्र जपाची पद्धत माहित आहे, त्यांनी दर्शनानंतर पायऱ्यांवर बसून मंत्र जप करावा. मंत्राचा जप करण्याचे अनेक फायदे आहेत:
मानसिक शांती मिळते
मनाचे आवेग नियंत्रित होतात
शारीरिक आरोग्यावर सकारात्मक परिणाम होतो
आध्यात्मिक उन्नती होते
3. मन शांत ठेवणे
या काळात घरगुती, राजकारण किंवा वादविवादाचे विषय टाळावेत. मंदिराच्या पायऱ्यांवर बसल्यावर मन शांत ठेवणे आणि फक्त देवाच्या आठवणीत राहणे आवश्यक आहे.
4. ध्यान (Meditation)
पायऱ्यांवर बसताच थोडा वेळ ध्यान करणे फायदेशीर आहे. ध्यानामुळे:
मानसिक थकवा कमी होतो
जीवनात समरसता निर्माण होते
भावनिक स्थैर्य टिकवता येते
पायऱ्यांवर बसण्याची शास्त्रीय महत्त्व
वास्तुशास्त्र आणि पद्धती
शास्त्रानुसार मंदिरातील पायऱ्या केवळ प्रवेश किंवा बाहेर पडण्याचे साधन नाहीत, तर त्या सकारात्मक उर्जेने भरलेल्या ठिकाणांचा भाग आहेत. दर्शनानंतर पायऱ्यांवर बसणे म्हणजे ती उर्जा आत्मसात करणे.ऋषी-मंत्र परंपरा
आपल्या पूर्वजांनी हे सांगितले आहे की दर्शनानंतर काही क्षण पायऱ्यांवर बसून मंत्र जपणे आरोग्य, दीर्घायुष्य आणि मानसिक स्थैर्यासाठी लाभदायक आहे.कृतज्ञतेचा शास्त्रीय अर्थ
शास्त्रात लिहिले आहे की दर्शनानंतर लगेच निघणे हे कृतज्ञतेच्या भावनेला कमी करते. पायऱ्यांवर बसून भक्ती आणि आभार व्यक्त करणे आवश्यक आहे.
आधुनिक जीवनातील उपयुक्तता
आजच्या धावपळीच्या जीवनात मंदिरात येणारे अनेक लोक दर्शन घेतल्यानंतर लगेच निघतात. पायऱ्यांवर बसणे थोड्यावेळेसही झालं तरी:
मनाची शांती टिकते
तणाव कमी होतो
भक्तीची भावना अधिक गडद होते
जीवनातील सकारात्मक उर्जा वाढते
अनुभव आणि प्रत्यक्ष उदाहरणे
आपल्या घरातील मोठ्यांनी नेहमी सांगितले आहे की दर्शनानंतर लगेच निघू नका, काही सेकंद पायऱ्यांवर बसा.
मंदिरात पायऱ्यांवर बसून श्लोक जपलेले किंवा नामस्मरण केलेले अनुभव अनेक भक्तांनी सांगितले आहेत की मानसिक स्थैर्य आणि आनंद वाढतो.
काही भक्त मंदिरातून बाहेर पडत असताना त्यांच्या मनात समाधान आणि शांतता अनुभवतात, जे दर्शनाच्या अनुभवाला अधिक अर्थपूर्ण बनवते.
पायऱ्यांवर बसताना टाळायच्या गोष्टी
घरगुती वाद, राजकारण, किंवा इतर गप्पा टाळा
मोबाईलवर किंवा सोशल मीडियावर व्यस्त होऊ नका
फक्त देवाचे नामस्मरण आणि मंत्र जपावर लक्ष केंद्रित करा
श्वासावर आणि मनावर नियंत्रण ठेवा, ध्यानाचा अनुभव घ्या
दर्शनानंतर पायऱ्यांवर बसण्याची साधी पद्धत
मंदिरातून बाहेर पडल्यावर थोडा वेळ पायऱ्यांवर बसा
डोळे बंद करा आणि प्रभूच्या स्मरणात राहा
एखादा श्लोक जपा किंवा मंत्र जपा
श्वासावर लक्ष ठेवा आणि मन शांत करा
थोड्यावेळा ध्यान करा आणि आभार व्यक्त करा
मन शांत झाल्यावर निघा
लाभ आणि फायदे
मानसिक फायदे
तणाव कमी होतो
एकाग्रता वाढते
मानसिक स्थैर्य टिकते
शारीरिक फायदे
शरीराला विश्रांती मिळते
ऊर्जा संतुलित होते
मानसिक थकवा कमी होतो
आध्यात्मिक फायदे
भक्तीची भावना गडद होते
जीवनात सकारात्मक ऊर्जा वाढते
भगवानाची कृपा प्राप्त होते
दर्शनानंतर मंदिराच्या पायऱ्यांवर बसणे ही एक प्राचीन, शास्त्रीय आणि अत्यंत महत्वाची परंपरा आहे. हे फक्त आरामासाठी नाही, तर भक्ती, ध्यान, नामस्मरण, मानसिक शांती, आरोग्य आणि जीवनातील सकारात्मक उर्जा टिकवण्यासाठी केले जाते.
मंदिराच्या पायऱ्यांवर बसल्यावर काही सेकंद किंवा काही मिनिटे देवाचे नाम जपणे, मंत्र जपणे आणि ध्यान करणे आवश्यक आहे. हे आपल्याला नवा आत्मिक अनुभव देईल, जीवनात स्थैर्य आणेल आणि भक्तीला अधिक गडद करेल.
म्हणून पुढच्या वेळी मंदिरात जाताना दर्शनानंतर थोडा वेळ पायऱ्यांवर बसा, मन शांत करा, भगवानाचे नाम जपा आणि जीवनातील सकारात्मक उर्जेला आत्मसात करा.
read also:https://ajinkyabharat.com/shilpa-shetty-and-raj-kundravar-accused-of-60-crore-crop-fraud/
