तीन महिन्यांत आठ वरिष्ठ लष्करी अधिकाऱ्यांचे राजीनामे; अमेरिकन सैन्यात अस्थिरतेची चिन्हं
डोनाल्ड ट्रम्प यांच्या सरकारसाठी गेली काही महिने अत्यंत कठीण ठरत आहेत. जगभरात त्यांच्या नितीविषयक निर्णयांवरून एकीकडे खळबळ माजली असतानाच, आता देशांतर्गत स्तरावरही त्यांच्या नेतृत्वाला मोठं आव्हान समोर आलं आहे. अमेरिकनसरकारसाठी सैन्यातील वरिष्ठ पातळीवरील अधिकाऱ्यांच्या राजीनाम्यांच्या मालिकेमुळे ट्रम्प प्रशासनावर ताशेरे ओढले जात आहेत.
गेल्या तीन महिन्यांच्या कालावधीत आठ वरिष्ठ लष्करी अधिकाऱ्यांनी आपली पदं सोडली, हे कोणत्याही सरकारसाठी गंभीर संकेत आहेत. त्यातही या सर्व राजीनाम्यांचा थेट संबंध प्रशासनातील मतभेद आणि संरक्षण मंत्रालयाशी असलेल्या तणावाशी जोडला जात आहे.
वेनेझुएलातील ऑपरेशनदरम्यान निर्माण झालं वादळ
अमेरिकी सैन्य सध्या वेनेझुएला सीमारेषेजवळ मोठं ऑपरेशन राबवत आहे. सरकारसाठी या पार्श्वभूमीवर दक्षिण कमांडचे प्रमुख नौदल एडमिरल एल्विन होल्सी यांनी आपल्या पदाचा राजीनामा दिला. त्यांचा कार्यकाळ 2027 पर्यंत होता.
Related News
मात्र, संरक्षण मंत्री पीट हेगसेथ यांच्यासोबतचे मतभेद वाढल्याने त्यांनी आपलं पद सोडण्याचा निर्णय घेतला.सरकारसाठी एक्सियोस या अमेरिकी न्यूज पोर्टलनुसार, होल्सी यांच्यावर वेनेझुएला सीमेजवळ जहाजांची टेहळणी करण्याची जबाबदारी होती. पण त्यांना तिथे हल्ला करण्याच्या धोरणाशी सहमती नव्हती.
अमेरिकन सैन्याने या भागात युद्धसदृश हालचाली सुरु केल्या आहेत. यामुळे जागतिक स्तरावर तणाव वाढला असून, अनेक देशांनी अमेरिकेच्या हस्तक्षेपावर प्रश्नचिन्ह उपस्थित केलं आहे.
आठ वरिष्ठ कमांडरांचा राजीनामा — सैन्यात धक्का
गेल्या तीन महिन्यांत राजीनामा देणाऱ्यांमध्ये काही प्रमुख नावे पुढीलप्रमाणे आहेत:
जनरल चार्ल्स “सीक्यू” ब्राउन जूनियर (Joint Chiefs of Staff)
जनरल टीम हॉग (राष्ट्रीय सुरक्षा सल्लागार विभाग)
एडमिरल लिसा फ्रेंचेटी (नौदल संचालन प्रमुख)
एडमिरल लिंडा फगन (तटरक्षक कमांडर)
डग बेक (प्रतिरक्षा संशोधन विभाग प्रमुख)
याशिवाय आणखी काही कमांडर आणि वरिष्ठ अधिकाऱ्यांनी शांतपणे पदं सोडली आहेत. या राजीनाम्यांचं कारण एकच — “सरकारसोबत मतभेद आणि धोरणांवर असहमती.”
ट्रम्प यांचे वक्तव्य ठरले वादग्रस्त
सरकारसाठी अलीकडेच राष्ट्रपती डोनाल्ड ट्रम्प आणि संरक्षण मंत्री पीटर हेगसेथ यांनी एका सैन्य कार्यक्रमात भाषण केलं. त्यावेळी ट्रम्प यांनी म्हटलं — “जे लढू शकत नाहीत, ते युद्धासाठी तयार नाहीत. त्यांनी सैन्यातून निघून जावं.”
या वक्तव्याने संतप्त प्रतिक्रिया उमटल्या. अनेक माजी अधिकाऱ्यांनी हे विधान “अवमानकारक आणि प्रेरणाविहीन” असल्याचं म्हटलं. काहींनी तर हे वक्तव्यच राजीनाम्यांच्या मालिकेचं मूळ असल्याचं सांगितलं.
ट्रम्प प्रशासनातील ‘जुन्या माणसां’ना पुन्हा जागा
एक्सियोसच्या अहवालानुसार, ट्रम्प प्रशासन आपल्या विश्वासू आणि पूर्वीच्या काळातील अधिकार्यांना पुन्हा महत्त्वाच्या पदांवर बसवण्याचा प्रयत्न करत आहे. सरकारसाठी या बदलासाठी विद्यमान अधिकाऱ्यांवर अप्रत्यक्ष दबाव टाकला जात आहे. काही जणांनी स्वेच्छेने पद सोडले, तर काहींना परिस्थितीमुळे राजीनामा द्यावा लागला. या घडामोडींनी अमेरिकन संरक्षण व्यवस्थेत मोठं अस्थैर्य निर्माण झालं आहे.
अनुभवाची कमतरता — चिंतेचा विषय
अमेरिकी सैन्याची ताकद जगभरात मान्य आहे. मात्र, सध्या निर्माण झालेल्या परिस्थितीमुळे अनुभवी नेतृत्वाची कमतरता प्रकर्षाने जाणवत आहे. ज्येष्ठ अधिकारी बाहेर पडल्याने त्यांच्या जागी नव्या लोकांची नियुक्ती केली जात आहे. मात्र, या नव्या कमांडरकडे जुने कमांडर इतका अनुभव, मुत्सद्देगिरी आणि युद्धनीतीचा दृष्टीकोन नाही. या बदलामुळे लष्करातील सातत्य खंडित होण्याची भीती व्यक्त केली जात आहे.
आंतरराष्ट्रीय स्तरावर नवे धोके
ट्रम्प प्रशासनाच्या या हालचालींकडे रशिया, चीन आणि इराणसारखे देश बारकाईने लक्ष ठेवून आहेत. अमेरिकेच्या अंतर्गत अस्थिरतेचा फायदा घेत या देशांनी स्वतःचा प्रभाव वाढवण्याची शक्यता वाढली आहे. विशेषतः लॅटिन अमेरिकेत, जिथे अमेरिकेचं नियंत्रण पारंपरिकरित्या मजबूत होतं, तिथे आता चीन व रशियाचा प्रभाव वाढू लागला आहे.
सैन्यात राजकीय हस्तक्षेपाचा धोका
एक्सियोसच्या मते, ट्रम्प प्रशासन आता सैन्य निर्णयप्रक्रियेत अधिक हस्तक्षेप करत आहे. यामुळे सैन्याची व्यावसायिकता आणि स्वायत्तता धोक्यात येऊ शकते. नव्या अधिकाऱ्यांना नियुक्त करताना राजकीय निष्ठेला प्राधान्य दिलं जात आहे. यामुळे निर्णय प्रक्रियेत राजकारणाचं मिश्रण वाढू शकतं, ज्याचा थेट परिणाम अमेरिकेच्या परराष्ट्र धोरणावर होईल.
ट्रम्प यांची नेतृत्वशैली आणि परिणाम
डोनाल्ड ट्रम्प यांच्या नेतृत्वशैलीत स्पष्टता असली तरी ती अनेकदा संघर्षात्मक स्वरूपाची असते. त्यांच्या कार्यकाळात “अमेरिका फर्स्ट” धोरणावर भर देण्यात आला. पण हेच धोरण कधी कधी आंतरराष्ट्रीय सहकार्यासाठी अडथळा ठरलं. सैन्य आणि नागरी प्रशासनातील मतभेद ही अमेरिकेत नवी गोष्ट नाही. मात्र, इतक्या मोठ्या प्रमाणात वरिष्ठ अधिकाऱ्यांचे राजीनामे एकत्रित होणं हे अत्यंत दुर्मीळ आहे.
पुढील परिणाम : अमेरिकन सुरक्षेवर प्रश्नचिन्ह
अनुभवी नेतृत्व नसल्यानं महत्वाच्या निर्णयांमध्ये चुका होण्याची शक्यता वाढते.
नवीन अधिकाऱ्यांना आंतरराष्ट्रीय राजनैतिक गुंतागुंत समजून घेण्यास वेळ लागेल.
ट्रम्प प्रशासनातील हस्तक्षेपामुळे लष्करातील मनोबल कमी होण्याची भीती व्यक्त केली जात आहे.
वेनेझुएला, युक्रेन आणि दक्षिण चीन समुद्रासारख्या संवेदनशील भागांमध्ये अमेरिकेची भूमिका कमकुवत होऊ शकते.
ट्रम्पसमोर मोठं आव्हान
डोनाल्ड ट्रम्प यांचं दुसरं कार्यकाळ देशाच्या दृष्टीने निर्णायक ठरू शकतं. एकीकडे अर्थव्यवस्थेवरील दबाव, दुसरीकडे लष्करी अस्थिरता — या दोन्ही समस्यांचा सामना त्यांच्या सरकारला करावा लागणार आहे.
जर या राजीनाम्यांच्या मालिकेवर नियंत्रण मिळवलं नाही, तर अमेरिकन संरक्षण व्यवस्थेवर दीर्घकालीन परिणाम होण्याची शक्यता आहे. अमेरिका जगातील सर्वात मोठी लष्करी शक्ती आहे, पण त्या शक्तीच्या नेतृत्वातच अस्थैर्य निर्माण झालं, तर त्याचा परिणाम केवळ अमेरिकेवर नाही, तर संपूर्ण जगाच्या सामरिक संतुलनावर होईल.
