अमेरिकेला मोठा धक्का! चीनशी ‘सिक्रेट लीक’चं कनेक्शन, मुंबईत जन्मलेल्या भारतीय वंशाच्या एशले टेलिस यांना US मध्ये अटक
अमेरिकेतील भारतीय वंशाचे वरिष्ठ धोरण सल्लागार आणि संरक्षण विषयक विश्लेषक एशले जे. टेलिस (Ashley J. Tellis) यांना अमेरिकन फेडरल तपास संस्थेने (FBI) अटक केली आहे. त्यांच्यावर गोपनीय राष्ट्रीय संरक्षण कागदपत्र बेकायदेशीररीत्या बाळगणे आणि चिनी सरकारी अधिकाऱ्यांशी संपर्क ठेवणे या गंभीर आरोपांखाली कारवाई करण्यात आली आहे. या घटनेने अमेरिकन सुरक्षा व्यवस्थेत एकच खळबळ उडाली आहे.
🇺🇸 कोण आहेत एशले टेलिस?
एशले टेलिस हे भारतीय वंशाचे नामवंत अमेरिकन धोरण तज्ज्ञ आहेत. त्यांचा जन्म मुंबई येथे झाला असून त्यांनी सुरुवातीचे शिक्षण सेंट झेवियर्स कॉलेज, मुंबई येथे पूर्ण केले. भारतीय त्यानंतर त्यांनी शिकागो विद्यापीठातून राजकारणशास्त्रात MA आणि PhD पदवी मिळवली.
टेलिस यांना अमेरिकेच्या परराष्ट्र आणि संरक्षण धोरणात “भारतीय दृष्टीकोनाचे प्रतिनिधित्व करणारा आवाज” म्हणून ओळखले जाते. त्यांनी 2001 पासून अमेरिकन प्रशासनात विविध महत्त्वाच्या भूमिकांमध्ये काम केलं आहे, ज्यात रिपब्लिकन आणि डेमोक्रॅटिक — दोन्ही पक्षांच्या सरकारांना त्यांनी सल्ला दिला होता.
Related News
अमेरिका-चीन संघर्षामागे धक्कादायक फंडिंग”
Israel-Hamas War 2025 : जग हादरलं! शस्त्रसंधी धुडकावून पुन्हा फायरिंग, इस्रायलने थेट उत्तर दिलं – पुन्हा युद्ध भडकणार?
टॅरिफनंतर डोनाल्ड ट्रम्पची गाझा शांतता योजना
ते सध्या वॉशिंग्टनस्थित कार्नेगी एंडोमेंट फॉर इंटरनॅशनल पीस (Carnegie Endowment for International Peace) या प्रतिष्ठित थिंक टँकमध्ये वरिष्ठ संशोधन फेलो म्हणून कार्यरत होते.
काय आहे प्रकरण?
FBI ने दिलेल्या माहितीनुसार, टेलिस यांच्या वर्जिनियातील वियना (Vienna) येथील निवासस्थानी छापा टाकण्यात आला.भारतीय या दरम्यान एक हजारांहून अधिक पानांचे गुप्त कागदपत्र आणि संरक्षणासंबंधी संवेदनशील माहिती असलेली फाइल जप्त करण्यात आली.
या दस्तऐवजांमध्ये अमेरिकेच्या लष्करी विमानांच्या क्षमतांविषयीची माहिती, तसेच संरक्षण तंत्रज्ञान आणि धोरणांशी संबंधित गुप्त तपशील असल्याचं अधिकाऱ्यांनी सांगितलं आहे.
FBI च्या प्रतिज्ञापत्रानुसार, टेलिस हे पेंटागनच्या “नेट असेसमेंट ऑफिस” चे ठेकेदार होते आणि परराष्ट्र विभागाचे सल्लागार म्हणूनही काम करत होते.
गोपनीय कागदपत्र बाळगल्याचा आणि चीनशी संबंध असल्याचा आरोप
FBI च्या प्राथमिक तपासात असं समोर आलं आहे की, एशले टेलिस यांनी काही काळापूर्वी चीनमधील काही सरकारी अधिकाऱ्यांशी संपर्क साधला होता. भारतीय या भेटी अधिकृत नव्हत्या आणि त्यांनी त्या संदर्भात अमेरिकन प्रशासनाला माहिती दिली नव्हती.
कोर्टाच्या दस्तऐवजांनुसार, ते एका चामड्याच्या ब्रीफकेसमध्ये गोपनीय कागदपत्र बाहेर नेताना सीसीटीव्ही कॅमेऱ्यात दिसले. या घटनेनंतर FBI ने त्यांच्यावर पाळत ठेवली आणि अखेर शुक्रवारी त्यांना ताब्यात घेतलं. सोमवारपर्यंत अधिकृत आरोपपत्र दाखल करण्यात आलं.
अमेरिकन प्रशासनात धक्का
अमेरिकेच्या राष्ट्रीय सुरक्षा यंत्रणेत ही बातमी पसरताच एकच खळबळ उडाली. कारण एशले टेलिस हे भारत-अमेरिका संबंधांमध्ये एक महत्त्वाचा दुवा मानले जात होते.
त्यांनी भारत-अमेरिका आण्विक कराराच्या काळात महत्त्वाची भूमिका बजावली होती.
त्यांची अटक ही अमेरिकेच्या सुरक्षा यंत्रणेसाठी आणि राजनैतिक समुदायासाठी मोठा धक्का मानला जात आहे. टेलिस हे अनेक वर्षांपासून अमेरिकन थिंक टँक, परराष्ट्र धोरण आणि लष्करी धोरण समित्यांमध्ये एक “विश्वासार्ह आणि प्रभावी आवाज” म्हणून ओळखले जात होते.
🇮🇳 भारताशी असलेले जुने संबंध
टेलिस यांचा जन्म मुंबईत झाला असून त्यांचे बालपण इथेच गेले. सेंट झेवियर्स कॉलेजमध्ये शिक्षण घेतल्यानंतर ते पुढील शिक्षणासाठी अमेरिकेत गेले. ते भारतीय नागरिक नसले तरी भारत-अमेरिका धोरण विषयक अनेक सल्लागार समित्यांवर त्यांनी काम केलं.
त्यांनी भारत आणि दक्षिण आशियातील धोरणांवर असंख्य संशोधन निबंध, लेख आणि पुस्तके लिहिली आहेत. वॉशिंग्टन, नवी दिल्ली आणि बीजिंग या तिन्ही राजधानींमध्ये त्यांच्या मतांना धोरणात्मक स्तरावर महत्त्व दिलं जातं.
FBI आणि अमेरिकन न्याय विभागाची प्रतिक्रिया
FBI च्या निवेदनात म्हटलं आहे की, “राष्ट्रीय संरक्षणाशी संबंधित कोणतीही गोपनीय माहिती अनधिकृतरीत्या बाळगणं हे गंभीर गुन्हा आहे. या प्रकरणात आरोपीने केवळ माहिती स्वतःजवळ ठेवली नाही, तर ती संवेदनशील विदेशी अधिकाऱ्यांशी संपर्कात असताना वापरली गेल्याचा संशय आहे.”
अमेरिकेच्या न्याय विभागाने सांगितले की, या प्रकरणात “Espionage Act” आणि “Classified Information Procedures Act” अंतर्गत आरोप ठेवले जातील.
टेलिस यांची भूमिका आणि बचाव
एशले टेलिस यांनी प्रारंभी गुन्ह्याची कबुली दिल्याचे संकेत तपास यंत्रणांनी दिले आहेत, मात्र त्यांच्या वकिलांनी माध्यमांशी बोलताना सांगितले की, “टेलिस यांनी कोणतीही माहिती जाणूनबुजून लीक केलेली नाही. ते एक नामांकित सल्लागार असून त्यांच्यावर राजकीय सूडभावनेने कारवाई करण्यात आली आहे.”
त्यांच्या अटकेनंतर कार्नेगी संस्थेने एक निवेदन जारी करून म्हटलं आहे की, “संस्था या प्रकरणावर कोणतीही प्रतिक्रिया देणार नाही. आम्ही कायदेशीर प्रक्रिया पूर्ण होईपर्यंत प्रतीक्षा करू.”
चीनचा संभाव्य सहभाग
या प्रकरणात चीनशी असलेल्या संपर्कांचा तपास सुरू आहे. अमेरिकन गुप्तचर संस्थांच्या मते, गेल्या काही वर्षांत चीनने अनेक अमेरिकन नागरिक, शास्त्रज्ञ आणि संरक्षण ठेकेदारांना “इंटेलिजन्स शेअरिंग” साठी आकर्षित केलं आहे.
FBI ला असा संशय आहे की, टेलिस यांचं नावही या नेटवर्कमध्ये असू शकतं. भारतीय तथापि, अद्याप चीन सरकारकडून या विषयावर कोणतीही अधिकृत प्रतिक्रिया आलेली नाही.
ट्रम्प प्रशासन आणि इतरांची प्रतिक्रिया
ट्रम्प प्रशासनातील काही माजी अधिकारी म्हणाले की, “गोपनीय माहितीच्या हाताळणीबाबत कठोर भूमिका घेण्याची वेळ आली आहे. एशले टेलिस हे अमेरिकेच्या धोरणात महत्त्वाचे व्यक्ती होते, पण अशा वर्तनामुळे देशाच्या सुरक्षेवर प्रश्नचिन्ह निर्माण होतं.”
तसेच काही राजनैतिक विश्लेषकांचे म्हणणे आहे की, “ही अटक अमेरिका-भारत संबंधांवर तात्पुरता परिणाम करू शकते.”
कोर्टातील पुढील सुनावणी
टेलिस यांना वॉशिंग्टन डी.सी. येथील फेडरल कोर्टात हजर करण्यात आलं आहे. त्यांना जामीन नाकारण्यात आला असून, पुढील सुनावणी २५ ऑक्टोबर रोजी होणार आहे.
अभियोजन पक्षाने न्यायालयाला सांगितले की, “टेलिस यांच्याकडे अजूनही काही गोपनीय माहिती असू शकते आणि त्यांचा बाहेरील संपर्क धोकादायक ठरू शकतो.”
परिणाम आणि पुढील शक्यता
या घटनेने अमेरिकन प्रशासनातील सुरक्षा आणि माहिती व्यवस्थापनावरील प्रश्न पुन्हा एकदा उपस्थित केले आहेत. गेल्या काही महिन्यांत अमेरिकेत अशा प्रकारचे अनेक “गोपनीय दस्तऐवज लीक” प्रकरणे समोर आली आहेत.
टेलिस यांची अटक हा त्याच मालिकेतील एक नवा अध्याय ठरू शकतो. भारत आणि चीन या दोन्ही देशांशी संबंधित तज्ञ असलेल्या व्यक्तीवर असा आरोप लागणं, हे अमेरिकन गुप्तचर जगतातील मोठं आव्हान मानलं जात आहे.
संपूर्ण प्रकरणाचा सारांश
आरोपी : एशले जे. टेलिस (64 वर्षे)
जन्मस्थान : मुंबई, भारत
आरोप : गोपनीय दस्तऐवज बाळगणं आणि चीनशी संपर्क ठेवणं
जबाबदारी : परराष्ट्र सल्लागार व पेंटागन ठेकेदार
जप्त कागदपत्र : 1000+ पानं गुप्त माहितीची
अटकस्थळ : वियना, वर्जिनिया (USA)
कायदा लागू : Espionage Act, POCSO नाही (राष्ट्रीय सुरक्षा)
पुढील सुनावणी : २५ ऑक्टोबर, फेडरल कोर्ट, वॉशिंग्टन डी.सी.
एशले टेलिस यांची अटक ही केवळ अमेरिकेच्या अंतर्गत सुरक्षेसाठीच नव्हे, तर आंतरराष्ट्रीय राजनैतिक विश्वासाठीही एक मोठा धक्का आहे. भारताशी जोडलेल्या मूळ असलेल्या व्यक्तीवर असा गंभीर आरोप लागणं, हे दोन्ही देशांतील धोरणात्मक संवादात तणाव निर्माण करू शकतं.
आता सगळ्यांचे लक्ष पुढील न्यायालयीन प्रक्रियेवर आहे .भारतीय टेलिस खरंच चीनसाठी माहिती पुरवत होते का, की ते फक्त राजकीय डावात अडकले आहेत? या प्रश्नाचं उत्तर पुढील काही आठवड्यांत समोर येईल.
