विद्यार्थ्यांचा सक्रिय सहभाग; शाळेत व परिसरात स्वच्छतेसाठी विविध उपक्रम
अकोट: स्वच्छता ही फक्त आपल्या घराच्या किंवा शाळेच्या वातावरणापुरती मर्यादित नाही, तर ती आमच्या जीवनशैलीचा एक अनिवार्य भाग आहे. स्वच्छता राखल्याने आरोग्य सुधारते, आजारांची शक्यता कमी होते आणि मानसिक ताजेतवानेपणा टिकतो. विद्यार्थ्यांना लहानपणापासून स्वच्छतेची सवय अंगीकारणे हे अत्यंत महत्वाचे आहे कारण ते त्यांच्या व्यक्तिमत्त्वाच्या विकासात सकारात्मक परिणाम घडवते. शाळा आणि परिसर स्वच्छ ठेवल्यास विद्यार्थी नुसते आरोग्यदायी वातावरण अनुभवत नाहीत, तर सामाजिक जबाबदारी आणि शिस्तीची जाणीवही निर्माण होते.
स्वच्छतेत हात धुणे, नखे स्वच्छ ठेवणे, कचरा योग्य ठिकाणी टाकणे, प्लास्टिकचा योग्य वापर आणि पाण्याची बचत यासारख्या गोष्टींचा समावेश होतो. प्रत्येकाने वैयक्तिक स्वच्छतेसह सार्वजनिक स्वच्छतेची काळजी घेतली पाहिजे. स्वच्छतेचा सराव केल्याने समाजातील नागरिकांमध्ये जागरूकता वाढते, आणि त्यातून पर्यावरण पूरक जीवनशैली अंगीकारली जाते. शाळांमध्ये विद्यार्थ्यांना या गोष्टी शिकवल्या गेल्यास ते फक्त स्वतःसाठी नव्हे तर समाजासाठीही योगदान देऊ शकतात.
अशा प्रकारे स्वच्छता ही फक्त सवय नाही, तर जीवनाचे महत्त्वाचे तत्व आहे, जे प्रत्येक व्यक्तीने अंगीकारले पाहिजे. समाजातील प्रत्येक घटक स्वच्छतेची जबाबदारी स्वीकारल्यास आपले शहर, गाव आणि परिसर सुंदर, निरोगी आणि आनंददायी बनू शकतो.
Related News
‘बुद्ध आणि त्यांचा धम्म’ ग्रंथ पठणाचा समारोपीय कार्यक्रम अकोटमध्ये उत्साहात संपन्न ,200 रुपयांचा त्याग हा केवळ दान नाही
सी. एस. परमेश्वर यांची इंडो-अमेरिकन सोसायटीच्या अध्यक्षपदी निवड
2 सैनिक ठार, पाकिस्तानी चौक्यांवर अफगाण ताबा”
अमिताभ बच्चन रुग्णालयात कोमात असताना रेखाचा भावनिक भेट, 1982 मध्ये ‘कुली चित्रपट
अकोला जिल्हा क्रिकेट स्पर्धा 2025
मयुरी वाघ घटस्फोट: माझ्या आईला सकाळी 10 वाजेपर्यंत फोन केला नाही तर ती घाबरायची.
मध्य रेल्वे मेगाब्लॉक 30 तास: दिवाळीपूर्वी मुंबईकरांचा त्रास
खाजगी कंपनीच्या डांबरामुळे 14 बकऱ्या गंभीर जखमी; प्रशासनाची दखल अपेक्षित
डोनाल्ड ट्रम्प यांचे स्वप्न राहिले 8 वर्षापासून अधुरे
3 कारणं ज्यामुळे दीपिका पादुकोणची ‘8 तास शिफ्ट’ मागणी ठरली चर्चेचा विषय
दानापुर-माळेगाव रस्ता: 15 दिवसांची अल्टिमेटम नोटीस ! दानापुर-माळेगाव रस्ता काटेरी झुडपांनी व्यापला
धनश्रीने लग्नाच्या 2 महिन्यांत फसवणुकीचा आरोप केला
अकोट पंचायत समिती अंतर्गत जि.प.व.प्राथ शाळा लोहारी खु यांनी दि. १६ सप्टेंबर ते ०२ ऑक्टोबर या कालावधीत ‘स्वच्छता हीच सेवा’ पंधरवाडा उत्साहात साजरा केला. या पंधरवाड्याचा उद्देश विद्यार्थ्यांना परिसर स्वच्छ ठेवण्याचे महत्त्व, वैयक्तिक स्वच्छतेचे मूलभूत नियम आणि पर्यावरणपूरक जीवनशैली यांचे शिक्षण देणे हा होता. शाळेच्या शिक्षक, पालक आणि विद्यार्थ्यांच्या सक्रिय सहभागामुळे या पंधरवाड्याला विशेष रंग आणि उत्साह प्राप्त झाला. प्रत्येक दिवशी शाळेच्या परिसरात आणि वर्गांमध्ये स्वच्छता संबंधी उपक्रम राबवले गेले, ज्यामुळे विद्यार्थ्यांमध्ये स्वच्छतेबद्दल जागरूकता आणि सामाजिक जबाबदारीची भावना निर्माण झाली.
उद्घाटन आणि शपथ ग्रहण
दि. १६ सप्टेंबर रोजी सर्व विद्यार्थी आणि शिक्षकांनी स्वच्छतेची शपथ घेतली. या शपथेत विद्यार्थ्यांना दररोज स्वच्छतेच्या नियमांचे पालन, प्लास्टिकच्या वापरास टाळा, पाण्याचा योग्य वापर, हात स्वच्छ ठेवणे आणि वर्ग-शाळा स्वच्छ ठेवणे याबाबत वचनबद्ध केले गेले. शपथ ग्रहणानंतर स्वच्छता रॅली काढण्यात आली. रॅलीत विद्यार्थी, शिक्षक, पालक आणि शाळा प्रशासनाने सहभाग घेत शाळेच्या परिसरात आणि मुख्य रस्त्यांवर प्रसारक पोस्टर्स आणि घोषवाक्यांसह जनजागृती केली. ही रॅली गावातील नागरिकांसाठी स्वच्छता संदेश पोहोचवण्याचा माध्यम ठरली.
दररोजचे उपक्रम
पंधरवाड्यात दररोज वेगवेगळे उपक्रम राबवले गेले, जे विद्यार्थ्यांच्या शालेय जीवनात स्वच्छता आणि नैतिक मूल्यांची जाणीव निर्माण करतात. त्यात समाविष्ट होते:
परिसर स्वच्छता: शाळेच्या मैदान, वर्गखोली, शालेय बाग आणि शाळेच्या आवारातील कचरा व्यवस्थापन.
वैयक्तिक स्वच्छता: हात धुण्याचे योग्य प्रकार, नखे स्वच्छ ठेवणे, वैयक्तिक आरोग्याबाबत मार्गदर्शन.
पाण्याची बचत: विद्यार्थ्यांना पाण्याचा काटकसरीने वापर करण्याचे प्रोत्साहन.
प्लास्टिकचा वापर टाळणे: प्लास्टिकच्या दुष्परिणामांविषयी माहिती देऊन पर्यावरणपूरक जीवनशैली अंगीकारण्याचे संदेश.
विद्यार्थ्यांना प्रायोगिक उपक्रमांतून शिक्षण देण्यात आले. वर्ग स्वच्छ करण्यासाठी शिक्षक मार्गदर्शन करत होते, तर विद्यार्थ्यांनी शालेय बागेत झाडे लावणे आणि उगवलेली झाडे पाणी देणे या कामात सहभाग घेतला.
सांस्कृतिक आणि सर्जनशील उपक्रम
स्वच्छता पंधरवाडा केवळ शारीरिक स्वच्छतेपुरता मर्यादित न होता सर्जनशीलतेला वाव देणारा ठरला. या उपक्रमांतर्गत विद्यार्थ्यांसाठी विविध स्पर्धा आयोजित केल्या:
पोस्टर स्पर्धा: स्वच्छता आणि पर्यावरणपूरक संदेशांवर आधारित.
घोषवाक्य लेखन: विद्यार्थ्यांनी वैयक्तिक आणि सामाजिक स्वच्छतेबद्दलच्या घोषवाक्यांची निर्मिती केली.
निबंध स्पर्धा: ‘स्वच्छतेची गरज आणि भविष्यकाळ’ या विषयावर विद्यार्थ्यांनी विचार मांडले.
चित्रकला स्पर्धा: शाळेच्या परिसरातील स्वच्छतेचे दृश्य आणि पर्यावरणपूरक जीवनचित्र.
रांगोळी स्पर्धा: शाळेच्या आवारात पारंपारिक रांगोळी तयार करून सौंदर्य आणि स्वच्छतेचा संगम.
या उपक्रमांमुळे विद्यार्थ्यांचा सर्जनशील विचार आणि सामाजिक जबाबदारीची जाणीव वृद्धिंगत झाली.
पर्यावरण आणि जलसंवर्धन
विद्यार्थ्यांना पाणी वाचवण्याचे महत्त्व पटवून देण्यासाठी विशेष प्रशिक्षण घेतले. शाळेच्या पिण्याच्या पाण्याच्या टाक्या, बागेत पाणी देण्याची पद्धत, तसेच पाणी वाचवण्यासाठी विविध उपायांची माहिती दिली. त्याचबरोबर कचरा व्यवस्थापनावर विशेष भर देण्यात आला. प्लास्टिकच्या दुष्परिणामांची माहिती देऊन विद्यार्थ्यांना प्लास्टिक टाळण्याचे, पुनर्वापर करण्याचे व कचरा योग्य ठिकाणी टाकण्याचे संदेश दिले.
शिक्षकांचा मार्गदर्शन
या उपक्रमांच्या यशस्वितेसाठी शाळेचे मुख्याध्यापक नितीन धोरण, सहाय्यक शिक्षक भास्कर भुरके, सोनाली उज्जैनकर, रुपाली ढवळे, सोनाली निचळ यांनी विद्यार्थी आणि पालक यांचे मार्गदर्शन केले. तसेच पोषण आहार कर्मचारी भूजिंगराव इंगळे यांनी शाळेच्या स्वच्छतेसाठी विशेष मेहनत घेतली. शिक्षकांनी विद्यार्थ्यांना स्वच्छतेसाठी दिनचर्या तयार करण्यास प्रोत्साहित केले आणि घरच्या वातावरणातही ही जाणीव निर्माण करण्यास मदत केली.
समारोप
दि. २ ऑक्टोबर रोजी महात्मा गांधीजींच्या जयंतीनिमित्त स्वच्छता दिन साजरा करून पंधरवाड्याचा समारोप करण्यात आला. समारोपाच्या कार्यक्रमात विद्यार्थ्यांनी शपथ घेत वर्षभर स्वच्छता उपक्रम राबविण्याचा संकल्प केला. शाळेच्या व्यवस्थापनाने सर्व सहभागी विद्यार्थ्यांना प्रोत्साहन आणि प्रमाणपत्रे दिली.
सामाजिक संदेश आणि परिणाम
‘स्वच्छता हीच सेवा’ पंधरवाड्यामुळे:
विद्यार्थ्यांमध्ये सामाजिक जबाबदारीची भावना वृद्धिंगत झाली.
शाळेच्या परिसरात स्वच्छता आणि सुव्यवस्था राखली गेली.
पालक व शिक्षकांच्या सहभागामुळे सामूहिक प्रयत्नांमुळे समुदायाची जबाबदारी जाणवली.
विद्यार्थ्यांनी स्वच्छतेसाठी प्रेरक विचार आणि सर्जनशील दृष्टिकोन अंगिकारला.
या पंधरवाड्यामुळे लोहारी खु शाळा परिसरात पर्यावरणपूरक जीवनशैली आणि स्वच्छतेचा संदेश व्यापक प्रमाणावर
read also : https://ajinkyabharat.com/rural-polysancha-tagda-settlement-5/
