अमेरिकेच्या टॅरिफ वाढीमुळे निर्माण झालेल्या तणावाच्या पार्श्वभूमीवर भारताची मुत्सद्देगिरी |
नवी दिल्ली-अमेरिकेने अलीकडेच काही महत्त्वाच्या भारतीय वस्तूंवर टॅरिफ वाढवून भारतासाठी एक आव्हानात्मक स्थिती निर्माण केली आहे. मात्र, भारत सरकारने युद्धपातळीवर पावले उचलत यावर तोडगा काढण्याचे प्रयत्न सुरू केले आहेत. केंद्रीय वाणिज्य आणि उद्योग मंत्री पीयूष गोयल यांनी बुधवारी दिलेल्या महत्त्वपूर्ण वक्तव्यामुळे चर्चांना नव्या वळणावर नेले आहे.
“भारत आणि अमेरिका फ्री ट्रेड एग्रीमेंट (FTA) च्या दिशेने सकारात्मकपणे पुढे जात आहेत,” असे पीयूष गोयल यांनी स्पष्ट केलं. त्याचबरोबर भारताने केवळ अमेरिकेवर अवलंबून न राहता, इतर व्यापारी भागीदारांसोबतही नव्या शक्यता शोधण्यास सुरुवात केली असल्याचे ते म्हणाले.
ट्रम्प आणि मोदींचा सुसंवाद
या पार्श्वभूमीवर मंगळवारी अमेरिकेचे माजी राष्ट्रपती डोनाल्ड ट्रम्प यांनी सोशल मीडियावर लिहिले की,
“भारत आणि अमेरिकेतील व्यापारातील अडथळे दूर करण्यासाठी चर्चा सुरु आहे. मी लवकरच माझ्या मित्र पंतप्रधान मोदींशी चर्चा करण्यास उत्सुक आहे.”
यावर पंतप्रधान नरेंद्र मोदींनीही सकारात्मक प्रतिसाद देत सांगितले की,
“भारत आणि अमेरिका मजबूत मैत्रीचे प्रतीक आहेत. मीही ट्रम्प यांच्याशी चर्चा करण्यास उत्सुक आहे.”
अनेक आघाड्यांवर चर्चेला गती
पीयूष गोयल यांनी FICCI च्या कार्यक्रमात बोलताना सांगितले की,
भारत आणि अमेरिकेतील व्यापारी संबंध आधीपासून मजबूत आहेत, आता त्यात अधिक व्यापकता आणण्यावर भर आहे.
युरोपियन युनियनसोबतही FTA संदर्भात चर्चा सुरू आहे. युरोप ही भारतासाठी एक मोठी निर्यात बाजारपेठ आहे.
न्यूझीलंडसोबतचा संभाव्य व्यापार करार कृषी आणि डेअरी सेक्टरसाठी नवीन संधी घेऊन येऊ शकतो.
आतापर्यंतचे यशस्वी व्यापार करार
भारताने आतापर्यंत खालील देशांसोबत FTA किंवा CEPA स्वरूपाचे करार केले आहेत:
मॉरिशस
संयुक्त अरब अमीरात (UAE)
ऑस्ट्रेलिया
ब्रिटन (UK)
विशेषतः UAE सोबतच्या CEPA करारामुळे खाडी देशात भारताच्या व्यापाराला मोठा चालना मिळाला आहे.
विश्लेषकांचा सल्ला: बहुपक्षीय व्यापार धोरणावर भर
अमेरिकेच्या टॅरिफ धोरणामुळे निर्माण झालेल्या अस्थिरतेमुळे भारताने एकाच देशावर अवलंबून राहण्याऐवजी बहुपक्षीय व्यापार रणनीती तयार करण्याची गरज असल्याचे तज्ज्ञांचे मत आहे. या दिशेने भारत सरकारचे प्रयत्न योग्य वाटचाल करत असल्याचे स्पष्ट दिसते.
पीयूष गोयल यांनी एका बाजूने अमेरिकेसोबत FTA चर्चेला गती देत संबंध सुधारले, तर दुसऱ्या बाजूला इतर आंतरराष्ट्रीय भागीदारांसोबत नव्या शक्यता उभारण्याचा रोडमॅप तयार केला आहे — खऱ्या अर्थाने “एका दगडात दोन पक्षी”!
