अपराजिताच्या फुलाचे आरोग्यदायी रहस्य : निसर्गात लपलेले आरोग्य, सौंदर्य आणि मानसिक शांतीचे रहस्य
निसर्गाचा निळा चमत्कार
आपण अनेकदा बागेत किंवा घराच्या कुंडीत फुलणारे निळे किंवा जांभळे रंगाचे अपराजिता फूल पाहिले असेल. पण हे फूल फक्त सुंदर दिसतं म्हणून महत्त्वाचं नाही — तर त्यामध्ये दडलेले औषधी गुणधर्म अनेक आजारांवर रामबाण उपाय ठरतात.
अपराजिता (वैज्ञानिक नाव Clitoria ternatea) याला इंग्रजीत Butterfly Pea Flower असं म्हणतात. हे फूल मुख्यत्वे आशियाई देशांमध्ये आढळतं, विशेषतः भारतात याचा वापर धार्मिक आणि औषधी दोन्ही कारणांसाठी मोठ्या प्रमाणात केला जातो.
Related News
महत्त्वाचा निर्णय! 5 पावलांनी Bangladeshi Illegal Immigrants वर राज्यात कडक कारवाई
मुलांमध्ये संस्कार व आत्मविश्वास वाढवण्यासाठी मूर्तिजापूरमध्ये 18-30 ऑक्टोबर दरम्यान भव्य बाल संस्कार शिबिराचे आगमन
90 च्या दशकातील रोमँटिक थ्रिलरचे पुनरावलोकन: ‘एक दीवाने की दीवानियत’ पाहताना घाबरावे की आनंद घ्यावा?
मुंबई हादरली! जोगेश्वरीतील इमारतीत 10 मजले जळले, 15 लोक अडकले
AUS vs IND 2025 रोहित शर्माने Adelaide मध्ये गांगुलीचा रेकॉर्ड मोडला, भारतीय क्रिकेटमध्ये नवा इतिहास
आधुनिक मांगटीका ट्रेंड्स: 6 स्टाइल टिप्स नववधूंसाठी
आजचा शेअर बाजार LIVE: 7 सेक्टरांमध्ये तेजी, निफ्टी 26,050 गाठला
5 गोष्टी जाणून घ्या – जान्हवी कपूरने प्लास्टिक सर्जरीबद्दल काय सांगितलं?
5 कारणे का प्राजक्ता कोळीचास्क्रब तुमच्या त्वचेसाठी उत्तम आहे
5 प्रेरणादायी कारणे का नीरज चोप्रा बनला भारताचा मानद लेफ्टनंट कर्नल
लकी अली यांनी जावेद अख्तर यांच्यावर हल्लाबोल केला — 1 व्हिडिओवर संताप व्यक्त, “नेव्हर ओरिजिनल, अग्ली अ‍ॅज Fk” म्हणाले
3 मार्गांनी किरण मजुमदार-शॉ बेंगळुरू रस्त्यांच्या दुरुस्तीमध्ये बदल घडवू शकतात, पी. चिदंबरम यांची प्रतिक्रिया
आयुर्वेदात याला “शंखपुष्पी कुलातील एक दिव्य वनस्पती” मानले गेले आहे. ‘अपराजिता’ म्हणजे कधीही न हरलेली — हे नाव तिच्या गुणांमुळे अगदी योग्य ठरतं.
अपराजिता फुलाचे औषधी घटक
अपराजिता फुलात अँथोसायनिन्स, फ्लॅवोनॉइड्स, टॅनिन्स, प्रोटीन, टर्पेनॉइड्स आणि अँटीऑक्सिडंट्स सारखे घटक आढळतात. हे घटक शरीरातील फ्री रॅडिकल्सचा नाश करून पेशींचे नुकसान टाळतात. त्यामुळे त्वचा, डोळे, मेंदू, हृदय आणि लिव्हर या सर्व अंगांना याचा फायदा होतो.
१. मेंदू आणि स्मरणशक्तीसाठी वरदान
फुलाचे सर्वात प्रसिद्ध वैशिष्ट्य म्हणजे मेंदूची कार्यक्षमता वाढवणे.
या फुलात असलेले फ्लॅवोनॉइड्स आणि अँटीऑक्सिडंट्स मेंदूमधील न्यूरॉन पेशी सक्रिय ठेवतात.
नियमित सेवनाने स्मरणशक्ती तीव्र होते, शिकण्याची क्षमता वाढते आणि एकाग्रता सुधारते.
आयुर्वेदात अपराजिताला “मेद्य रसायन” म्हटलं आहे — म्हणजे मेंदू व बुद्धीला बळ देणारे औषध.
विद्यार्थ्यांसाठी, मानसिक ताणाखाली असणाऱ्या लोकांसाठी किंवा वृद्ध व्यक्तींसाठी हे नैसर्गिक मेंदूवर्धक टॉनिक ठरू शकतं.
२. डोळ्यांसाठी निसर्गदत्त औषध
फुलातील निळा रंग अँथोसायनिन्स नावाच्या नैसर्गिक रंगद्रव्यामुळे येतो. हे घटक डोळ्यांच्या आरोग्यासाठी अत्यंत उपयुक्त आहेत.
हे रेटिना सेल्सचे नुकसान टाळतात आणि डोळ्यांची दृष्टी सुधारतात.
ज्यांना सतत संगणकावर काम करावे लागते, त्यांच्यासाठी अपराजिता चहा डोळ्यांचा थकवा कमी करतो.
काही संशोधनांनुसार, हे ग्लुकोमा आणि मोतीबिंदू यांसारख्या आजारांपासूनही संरक्षण देऊ शकते.
३. शरीरातील विषारी घटक बाहेर टाकते
आपल्या शरीरात दररोज अनेक टॉक्सिन्स तयार होतात — चुकीच्या आहारामुळे, प्रदूषणामुळे किंवा औषधांच्या अतिवापरामुळे. फूल या टॉक्सिन्सना शरीराबाहेर काढण्याचे काम करते.
हे लिव्हर आणि किडनीचे कार्य सुधारते, त्यामुळे रक्त शुद्ध राहते.
शरीरातली अपचन, सूज आणि थकवा कमी होतो.
त्वचा नैसर्गिकरित्या तजेलदार आणि उजळ दिसते.
आयुर्वेदात अपराजिता रक्तशुद्धिकारक आणि मूत्रल (diuretic) म्हणूनही ओळखली जाते.
४. ताणतणाव, चिंता आणि नैराश्य कमी करते
आजच्या युगात मानसिक ताण, निद्रानाश आणि नैराश्य ही सामान्य समस्या झाली आहे. अपराजिता या सर्वांसाठी एक नैसर्गिक शांतिदायक उपाय ठरते.
यात अँटी-डिप्रेसंट आणि अँटी-ॲन्झायटी घटक असतात.
मेंदूमधील सेरोटोनिन आणि डोपामाइन या रसायनांचे संतुलन राखण्यास मदत करते.
त्यामुळे मन प्रसन्न राहते, चिंता कमी होते आणि झोप सुधारते.
झोपण्यापूर्वी अपराजिता चहा घेतल्यास मन शांत होतं आणि झोप गाढ लागते.
५. त्वचा आणि केसांच्या सौंदर्यासाठी वरदान
सौंदर्याच्या दृष्टीनेही अपराजिता अप्रतिम आहे.
हे कोलेजन उत्पादन वाढवते, त्यामुळे त्वचेवर सुरकुत्या कमी दिसतात.
त्वचा मऊ, तजेलदार आणि डागमुक्त राहते.
केस गळणे थांबवते, केसांची मुळे मजबूत करते आणि वाढ जलद करते.
काही हर्बल ब्रँड्स आता अपराजिता अर्क असलेले शँपू आणि फेस मास्कही तयार करतात.
फूलचा अर्क आणि नारळ तेल एकत्र करून केसांमध्ये लावल्यास उत्कृष्ट परिणाम दिसतात.
६. रोगप्रतिकारशक्ती मजबूत करते
फुलातील नैसर्गिक अँटीऑक्सिडंट्स आणि फ्लॅवोनॉइड्स शरीरातील रोगप्रतिकारक पेशींना बळ देतात.
त्यामुळे सर्दी, खोकला, फ्लू, त्वचारोग यांसारख्या छोट्या संसर्गांपासून शरीर बचाव करू शकते.
हे रक्तदाब नियंत्रित ठेवते आणि हृदयविकारांपासून संरक्षण करते.
नियमित सेवनाने थकवा, अशक्तपणा आणि रोगप्रवणता कमी होते.
७. अपराजिता चहा — सौंदर्य आणि आरोग्याचा संगम
कसा बनवायचा?
एका कप गरम पाण्यात ४-५ अपराजिता फुले टाका.
५ मिनिटे झाकून ठेवा.
रंग गडद निळा झाला की गाळून घ्या.
लिंबाचा रस, मध किंवा दालचिनी घालून प्या.
लिंबाचा रस टाकल्यावर चहाचा रंग निळ्याहून जांभळा होतो — ही त्याची खास ओळख आहे.
फायदे:
मेंदू शांत ठेवतो
त्वचेला तजेला देतो
रोगप्रतिकारशक्ती वाढवतो
पचन सुधारतो
रक्तदाब संतुलित ठेवतो
सेवनाची योग्य वेळ:
सकाळी उपाशीपोटी किंवा रात्री झोपण्यापूर्वी.
दिवसातून जास्तीत जास्त दोन कप पुरेसे.
काळजी घ्या
गर्भवती व स्तनपान करणाऱ्या महिलांनी डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा.
औषधांसह घेत असाल, तर प्रमाण मर्यादित ठेवा.
अति सेवनाने पोट बिघडू शकते किंवा रक्तदाब कमी होऊ शकतो.
थोडक्यात सांगायचं तर…
“अपराजिता” नावाचं सार्थक या फुलाने केलं आहे — कारण हे आरोग्य, सौंदर्य आणि मानसिक शांततेच्या लढाईत खरंच अपराजित आहे. निसर्गातल्या या निळ्या फुलात इतकी ताकद आहे की ते शरीर शुद्ध करतं, मन शांत करतं आणि सौंदर्य खुलवतं. आयुर्वेदाच्या भाषेत सांगायचं तर — हे एकाच वेळी रसायन, मेद्य, आणि शांतिदायक औषध आहे.
म्हणून पुढच्या वेळी जेव्हा तुम्ही अपराजिताचं फूल बघाल, तेव्हा त्याच्या सौंदर्यावरच नाही, तर त्याच्या औषधी सामर्थ्यावरही प्रेम करा.
मेंदू व स्मरणशक्ती सुधारते
डोळ्यांची दृष्टी टिकवते
शरीरातील विषारी घटक बाहेर काढते
ताण, चिंता आणि नैराश्य कमी करते
त्वचा आणि केसांना नैसर्गिक सौंदर्य देते
रोगप्रतिकारशक्ती वाढवते
आणि सगळ्यात महत्त्वाचं — मन आणि शरीर दोन्हीला संतुलित ठेवते.
read also : https://ajinkyabharat.com/3-easy-ways-to-reduce-bloating-30-30-benefits-of-3-rules/
