झोपेत पायांवर कांदे ठेवणे: शरीरातून टॉक्सिन्स बाहेर काढते का? तज्ज्ञांचा विज्ञानसिद्ध दृष्टिकोन
झोपेत पायांवर कांदे ठेवणे : सोशल मीडिया रोज नवनवीन आरोग्य ट्रेंड्स जन्म देत आहे. काही दिवसांपूर्वी एका कंटेंट क्रिएटरने असा व्हिडिओ शेअर केला की झोपेत पायांवर कांदे ठेवणे आपल्या शरीरातून टॉक्सिन्स बाहेर काढण्यास मदत करते आणि आतल्या शरीराची कार्यप्रणाली संतुलित ठेवते. व्हिडिओमध्ये सांगितले गेले की, झोपेपूर्वी पायांच्या तळव्यांवर कांदे ठेवणे हे एक रात्रंदिवस चालणारे ‘डिटॉक्स’ उपाय आहे, ज्यामुळे शरीरात सुसंगतता येते आणि आरोग्य सुधारते.
व्हिडिओमध्ये ह्या हॅकला रोजच्या जीवनात समाविष्ट करण्याचे प्रोत्साहन दिले गेले. तथापि, या दाव्याच्या मागे शास्त्रीय आधार आहे का, हे पाहणे आवश्यक आहे.
कांद्यावर आधारित हा ट्रेंड: विज्ञान काय सांगते?
नेशनल ऑनियन असोसिएशनच्या मते, कांद्याचा कापलेला तुकडा हवा किंवा त्वचेतील रोगाणू, टॉक्सिन्स किंवा प्रदूषण शोषून घेऊ शकतो असा कोणताही शास्त्रीय पुरावा उपलब्ध नाही. कांद्यामध्ये अँटीऑक्सिडंट्स आणि सल्फरयुक्त घटक असले तरी, ते त्वचेद्वारे शरीरात प्रवेश करून ‘डिटॉक्स’ किंवा सूज कमी करण्यास मदत करत नाहीत. शरीरातील नैसर्गिक ‘डिटॉक्स’ प्रक्रियेची जबाबदारी मुख्यत्वे लिव्हर, किडनी, फुफ्फुसे आणि त्वचेच्या घामग्रंथींवर असते; पायांवर कांदे ठेवून शरीरातून टॉक्सिन्स काढणे हा फक्त मिथक आहे.
Related News
भारतातील ‘इंडियन एक्सप्रेस’शी बोलताना डॉ. जगदीश हिरेमाथ यांनी स्पष्ट केले, “पायांवर कांदे ठेवून शरीरातील टॉक्सिन्स बाहेर काढता येतात किंवा आतल्या अवयवांची कार्यक्षमता प्रभावित होते असा कोणताही शास्त्रीय पुरावा उपलब्ध नाही. त्वचा ही एक मजबूत संरक्षणात्मक अवरोधक आहे आणि ती कांद्यातील घटक किंवा अन्नातील अणू रक्तप्रवाहात पोहचू देत नाहीत.”
कांद्याच्या खाण्याचे आरोग्य फायदे
जर शरीराच्या प्रतिकारशक्तीसाठी कांद्याचा फायदा घ्यायचा असेल, तर त्याला झोपेत पायांवर ठेवण्यापेक्षा थेट खाणे अधिक उपयुक्त ठरते. नेशनल सेंटर फॉर बायोटेक्नॉलॉजी इन्फॉर्मेशन (NCBI) नुसार, कांद्यामध्ये व्हिटॅमिन C मुबलक प्रमाणात असते. तसेच, कांद्यातील ऑर्गेनोसल्फर कम्पाऊंड्सच्या नियमित सेवनामुळे हृदयविकारासंबंधी आरोग्य सुधारण्याची शक्यता असते.
NCBIच्या एका अभ्यासानुसार, कांदा मेटाबॉलिक सिंड्रोमच्या घटकांवर, जसे की उच्च रक्तदाब, डायबिटीज, आणि स्थूलता, नियंत्रण ठेवण्यास मदत करू शकतो. कांद्यामुळे इन्सुलिनचे स्त्राव आणि संवेदनशीलता सुधारते, कोलेस्ट्रॉल कमी होतो आणि चयापचय नियंत्रीत राहतो.
सोशल मीडिया ट्रेंड्स आणि त्यांचा परिणाम
सोशल मीडियावर असे अनेक आरोग्य ट्रेंड्स वारंवार पसरत आहेत, जसे की ‘ज्यूस क्लेन्स’, ‘स्किन टेपिंग’, किंवा ‘नाईट फेशियल हॅक्स’. हे ट्रेंड्स प्रेक्षकांना आकर्षित करतात कारण त्यांना जलद आणि सहज उपायांची अपेक्षा असते. तथापि, अशा दाव्यांबाबत सतर्क राहणे आवश्यक आहे.
डिटॉक्स किंवा शरीरातील टॉक्सिन्स कमी करणे हा एक निसर्गिक शरीरप्रक्रिया आहे, ज्यासाठी योग्य आहार, व्यायाम, पुरेशी झोप आणि पाणी पिणे यावर भर देणे अधिक महत्त्वाचे आहे. झोपेत पायांवर कांदे ठेवणे ही कल्पना मनोरंजक वाटत असली तरी, तिचा वैज्ञानिक आधार नाही.
तज्ज्ञांचे मत
डॉ. जगदीश हिरेमाथ: “त्वचेद्वारे शरीरात काही पदार्थ शोषले जातात हे फारच कमी प्रमाणात होऊ शकते, आणि कांद्यासारख्या घटकांमुळे रक्तप्रवाहात टॉक्सिन्स काढले जातील असे मानणे चुकीचे आहे.”
नेशनल ऑनियन असोसिएशन: कांद्याचे घटक त्वचेद्वारे शरीरात प्रवेश करीत नाहीत; ‘डिटॉक्स’ करणारा दावा पुरावा नसलेला आहे.
NCBI अभ्यास: कांदा खाल्ल्याने हृदयविकार, मधुमेह, कोलेस्ट्रॉल आणि मेटाबॉलिक सिंड्रोमवर सकारात्मक परिणाम होऊ शकतो.
सोशल मीडियावर पायांवर कांदे ठेवून ‘डिटॉक्स’ होतो, असे म्हणणे फक्त एक मिथक आहे. शरीरातील टॉक्सिन्स बाहेर काढणे ही लिव्हर, किडनी, फुफ्फुसे आणि त्वचेच्या घामग्रंथींच्या कार्यावर अवलंबून असते. कांद्याचा थेट सेवन केल्यास शरीराला प्रतिकारशक्ती आणि चयापचय सुधारण्यात मदत होते, पण त्याचे पायांवर ठेवणे किंवा झोपेत वापरणे याचा कोणताही वैज्ञानिक फायदा नाही.
आधुनिक जीवनशैलीत वयक्तिक आरोग्याची काळजी घेण्यासाठी योग्य आहार, नियमित व्यायाम, पुरेशी झोप आणि मानसिक तणाव कमी करणे अधिक उपयुक्त उपाय ठरतात. सोशल मीडियावर दिसणाऱ्या ट्रेंड्सकडे आकर्षकतेने पाहणे शक्य आहे, पण त्यांचा वैज्ञानिक आधार तपासणे खूप महत्त्वाचे आहे.
यामुळे, झोपेत पायांवर कांदे ठेवण्याच्या हॅकचा विश्वास ठेवण्याऐवजी, कांदा आपल्या आहारात समाविष्ट करणे अधिक फायदेशीर ठरेल. हे शरीराच्या नैसर्गिक ‘डिटॉक्स’ प्रक्रियेला मदत करते, प्रतिकारशक्ती वाढवते आणि हृदय तसेच चयापचय आरोग्यासाठी उपयुक्त आहे. कांद्यामध्ये उपस्थित अँटीऑक्सिडंट्स आणि सल्फरयुक्त घटक शरीरातील सूज कमी करण्यास आणि रक्तातील कोलेस्ट्रॉल नियंत्रित ठेवण्यास मदत करतात. नियमित सेवनामुळे इन्सुलिन संवेदनशीलता सुधारते, मधुमेहाचा धोका कमी होतो आणि रक्तदाब नियंत्रित राहतो. त्यामुळे, आरोग्यदायी जीवनशैलीसाठी कांदा थेट खाणे आणि संतुलित आहार, व्यायाम व पुरेशी झोप यांचे पालन करणे हा योग्य पर्याय ठरतो, ज्यामुळे शरीराचे संपूर्ण आरोग्य टिकवणे शक्य होते.
read also : https://ajinkyabharat.com/3-reasons-why-amla-ginger-turmeric-kanji-is-the-best-health-drink-in-winters/
