हे जग चालवतंय कोण? 2025 मधील सर्वात शक्तिशाली देशांची यादी जाहीर; भारत कुठे उभा?
America अनेक दशके जागतिक महासत्ता म्हणून ओळखली जाते आणि 2025 च्या अहवालानुसारही तिचे हे वर्चस्व अबाधित आहे. प्रचंड आर्थिक सामर्थ्य, जगातील सर्वात मोठा संरक्षण अंदाजपत्रक, अत्याधुनिक तंत्रज्ञान, नावाजलेल्या बहुराष्ट्रीय कंपन्या आणि जागतिक स्तरावर प्रभाव करणारे परराष्ट्र धोरण या सर्व गोष्टी अमेरिकेला इतरांपेक्षा खूपच पुढे ठेवतात.
America ची अर्थव्यवस्था आजही जगातील सर्वात मोठी असून डॉलरच्या बळावर जागतिक व्यापाराचे नियंत्रण तिच्याकडेच आहे. जगातील सर्वोच्च विद्यापीठे, संशोधन संस्था आणि स्टार्टअप इकोसिस्टमही अमेरिका तंत्रज्ञान आणि नवोन्मेषात अग्रेसर असल्याचे सिद्ध करतात. संरक्षण क्षेत्रात अत्याधुनिक शस्त्रास्त्रे, क्षेपणास्त्र तंत्रज्ञान, नौदल आणि हवाई दलाची प्रचंड ताकद यामुळे अमेरिका अजूनही जगातील सर्वात सुरक्षित आणि सर्वात सामर्थ्यशाली देश मानला जातो.
परराष्ट्र धोरणात America चा प्रभाव इतका प्रबळ आहे की तिच्या निर्णयांवर अनेक देशांच्या धोरणांची दिशा ठरते. जागतिक संकटे, युद्धे किंवा आर्थिक चढउतार यावेळी America ची भूमिका निर्णायक ठरते. म्हणूनच 2025 च्या Most Powerful Countries यादीत अमेरिका पहिल्या स्थानी कायम आहे आणि जवळजवळ कोणताही देश तिच्या जवळ पोहोचू शकलेला नाही.
Related News
पुतिनच्या भारत दौऱ्यावर चीनने दिले महत्त्वाचे संकेत
रशिया-युक्रेन युद्धावर थरारक अपडेट!
डोनाल्ड ट्रम्प यांचा H-1B वीजा निर्णयाबाबत यूटर्न, लाखो भारतीयांना फायदा
युक्रेनचा गंभीर आरोप; जागतिक तणाव वाढला ,रशियाने वापरली 9M729 मिसाईल
America’s Major Decision: 30 ऑक्टोबरपासून स्थलांतरितांच्या कामगार परवान्याचे स्वयंचलित नूतनीकरण थांबवले! हजारो भारतीयांना फटका
पंतप्रधान साने ताकाइचींचा ऐतिहासिक विजय: 2 महिला मंत्र्यांसह जपानला पहिली महिला पंतप्रधान मिळाली!
आईच्या चिठ्ठीत दडलेले गुपित
जागतिक राजकारणात, संरक्षण व्यवस्थेत, आर्थिक सामर्थ्यात आणि आंतरराष्ट्रीय प्रभावात कोणता देश किती पुढे आहे, हे जगभरातील नागरिकांसाठी हा नेहमीच उत्सुकतेचा विषय असतो. 2025 मधील जागतिक सत्ता-संतुलनाचा ताजा अहवाल (US News & World Report – Global Power Index 2025) आता समोर आला आहे. या अहवालानुसार, आंतरराष्ट्रीय पातळीवर कोणत्या देशांच्या हातात जगाची सत्ता, प्रभाव आणि निर्णयक्षमता आहे, याचे स्पष्ट चित्र आपल्यासमोर येते. अनेक दशकांपासून एक नंबरवर असलेला America यंदाही आपला किताब टिकवण्यात यशस्वी झाला आहे. परंतु वाढती अर्थव्यवस्था, वाढती लोकसंख्या, मजबूत लष्कर आणि डिजिटल क्रांती अशा अनेक घडामोडींनंतरही भारताला अजूनही टॉप-10 मध्ये प्रवेश करता आलेला नाही, हा महत्त्वाचा मुद्दा आहे.
या विस्तृत विश्लेषणात आपण पाहू
● जगातील सर्वात शक्तिशाली राष्ट्रांच्या क्रमवारीत कोण कुठे आहे?
● 2025 मध्ये जागतिक सत्ता-संतुलन का बदलत आहे?
● भारत का मागे राहतोय?
● चीन, रशिया, जपान, जर्मनी, सौदी यांची जागतिक वाढ कशामुळे?
● भारत कोणत्या क्षेत्रात मजबूत आहे आणि कुठे मागे?
● 2030 पर्यंत भारत टॉप-5 मध्ये येऊ शकतो का?
चला तर मग संपूर्ण विश्लेषण सविस्तर पाहूया.
America — निर्विवाद जागतिक महासत्ता; पहिल्या क्रमांकावर का?
2025 मध्ये America जगातील सर्वात शक्तिशाली देश म्हणून पुन्हा क्रमांक 1 वर कायम आहे. जगातील सर्वोच्च तंत्रज्ञान, सर्वात पुढारलेली अर्थव्यवस्था, सर्वात मोठे संरक्षण बजेट आणि सर्वात प्रभावशाली परराष्ट्र धोरण या सर्व कारणांनी अमेरिका या यादीत पहिल्या क्रमांकावर राहणे अभिप्रेतच आहे.
America च्या शक्तीची प्रमुख कारणे:
जगातील सर्वात मोठे संरक्षण खर्च (वार्षिक $900 अब्जांपेक्षा जास्त)
सर्वाधिक लष्करी तळ
NATO वर America चा प्रभाव
सिलिकॉन व्हॅली — जागतिक इनोव्हेशनचे केंद्र
डॉलरचे जागतिक वर्चस्व
अण्वस्त्रसामर्थ्य
जगातील सर्वात मोठा डेटा, IT, AI, डिफेन्स, एअरोस्पेस उद्योग
जागतिक राजकारणातील निर्णय, मोठी युद्धे, तांत्रिक क्रांती किंवा आर्थिक धोरण—प्रत्येक ठिकाणी अमेरिकेची भूमिका प्रमुख राहते. त्यामुळे अमेरिका 1 वर असणे हे अपेक्षितच आहे.
चीन — आर्थिक आणि तांत्रिक महासत्ता; दुसरा क्रमांक अधिक मजबूत
चीन जगातील दुसऱ्या क्रमांकाचा सुपरपॉवर म्हणून उदयास आला आहे. गेल्या 20 वर्षांत चीनने ज्या वेगाने प्रगती केली आहे, ती जगात अद्वितीय आहे.
चीनच्या सामर्थ्यामागील प्रमुख मुद्दे:
जगातील सर्वात मोठी उत्पादन क्षमता
कृत्रिम बुद्धिमत्तेत (AI) अग्रस्थानी
5G, 6G, रोबोटिक्स, क्वांटम टेक्नोलॉजीत मोठी झेप
बेल्ट अँड रोड इनिशिएटिव्हद्वारे 150 पेक्षा जास्त देशांवर प्रभाव
प्रचंड अण्वस्त्रसाठा
जगातील सर्वात मोठी लष्करसंख्या
चीन आता केवळ आर्थिक महासत्ता नसून राजकीय आणि लष्करी आघाडीवरही अमेरिका-पट्टीत पोहोचला आहे.
रशिया — नैसर्गिक संपत्ती + लष्करी ताकद = तिसरा क्रमांक
America किंवा चीनच्या तुलनेत अर्थव्यवस्था कमी असली, तरी रशिया जगातील तिसऱ्या क्रमांकाचा शक्तिशाली देश आहे.
त्याची प्रमुख कारणे:
जगातील सर्वात मोठा नैसर्गिक गॅस पुरवठादार
खनिज, तेल, ऊर्जा यामध्ये प्रचंड संपत्ती
अण्वस्त्रांची सर्वात मोठी संख्या
संरक्षण तंत्रज्ञानात अग्रस्थानी
जागतिक भू-राजकारणातील प्रभाव (युरोप, मध्य-पूर्व, आफ्रिका)
लष्करी पातळीवर रशियाची क्षमता अजूनही जगाला आव्हान देणारी आहे, त्यामुळे तो टॉप-3 मध्ये आहे.
युरोपियन देशांची प्रगती — UK, Germany, France अजूनही ‘ग्लोबल पॉवर’
या शक्ती क्रमवारीत युरोपातील ब्रिटन, जर्मनी आणि फ्रान्स सुद्धा वरच्या क्रमांकावर आहेत.
ब्रिटन का महत्त्वाचा?
ग्लोबल बँकिंग आणि फायनान्सचे केंद्र
तांत्रिक स्टार्टअप्सची प्रचंड वाढ
प्रभावी परराष्ट्र धोरण
जर्मनीची ताकद:
अक्षय ऊर्जेत लक्षणीय प्रगती
युरोपियन यूनियनमध्ये सर्वात मोठी अर्थव्यवस्था
औद्योगिक आणि टेक्नॉलॉजिकल प्रभाव
फ्रान्स:
एअरोस्पेस, संरक्षण, न्यूक्लियर ऊर्जा
आंतरराष्ट्रीय राजकारणातील मजबूत सहभाग
जपान आणि दक्षिण कोरिया — लोकसंख्या घटली तरी टॉप-10 मध्ये!
जपान आणि दक्षिण कोरिया तांत्रिक दृष्टीने जगात प्रचंड महत्त्वाचे आहेत.
जपानची ओळख:
सर्वात मोठे इलेक्ट्रॉनिक्स उद्योग
सेमीकंडक्टरमध्ये जागतिक गुंतवणूक
इलेक्ट्रिक वाहन क्षेत्रात आघाडी
दक्षिण कोरिया:
तंत्रज्ञानातील अग्रगण्य देश
सॅमसंग, LG सारख्या कंपन्या जगभर
अक्षय ऊर्जा, EV बॅटरी उद्योगात महत्त्व
दोन्ही देशांमध्ये लोकसंख्या घटण्याची समस्या आहे, पण त्यांची तांत्रिक प्रगती त्यांना अजूनही जगातील सर्वात शक्तिशाली देशांमध्ये स्थिर ठेवते.
सौदी अरेबिया आणि UAE — तेलसमृद्ध देशांचा जागतिक प्रभाव वाढतच आहे
आर्थिक संपत्ती, ऊर्जा-पुरवठा, आणि तेल-उद्योगावर त्यांची पकड अजूनही प्रबळ आहे.
का महत्त्वाचे?
जगातील सर्वात मोठ्या तेलसाठ्यांवर नियंत्रण
OPEC मधील प्रबळ भूमिका
प्रचंड आर्थिक गुंतवणुकीचे प्रकल्प (Neom City, Vision 2030)
जागतिक संघर्षांवर अप्रत्यक्ष नियंत्रण
या सर्व कारणांमुळे सौदी अरब टॉप-10 मध्ये पोहोचला आहे.
भारताचा क्रमांक काय? भारत अजूनही टॉप-10 मध्ये नाही!
भारताची लोकसंख्या जगातील सर्वाधिक, अर्थव्यवस्था आता तिसऱ्या क्रमांकावर झेप घेण्याच्या उंबरठ्यावर, आणि लष्कर जगातील तिसरे सर्वात मोठे, तरीही भारताला टॉप-10 मध्ये स्थान मिळालेले नाही.
भारताचा जागतिक क्रमांक — 12 वा
अहवालानुसार भारत टॉप-10 च्या खाली, 12 व्या स्थानावर आहे.
हे आकडे भारताची क्षमता लक्षात घेता कमी वाटतात.
भारत टॉप-10 मध्ये न का? कारणे सविस्तर जाणून घ्या
भारताच्या वेगाने वाढणाऱ्या अर्थव्यवस्थेच्या तुलनेत त्याला पुढील आव्हाने अजूनही आहेत—
1) संरक्षण बजेट वाढत असले तरी चीन-अमेरिका यांच्याइतके नाही
भारताचे संरक्षण बजेट मोठे आहे, पण तिथेही आधुनिक तंत्रज्ञानासाठी अजून मोठी गुंतवणूक आवश्यक आहे.
2) तंत्रज्ञानात प्रगती — पण चीनच्या तुलनेत अजून कमी
AI, रोबोटिक्स, सेमीकंडक्टर, EV उद्योगात भारताला अजून बरीच मजल मारायची आहे.
3) पायाभूत सुविधांची मर्यादा
रेल्वे, बंदरे, औद्योगिक क्षेत्रे, ऊर्जा क्षेत्रात अजून विकासाची गरज आहे.
4) कूटनीतीत प्रभाव वाढला, पण अजूनही जागतिक कूटनीतीमध्ये कायमस्वरूपी नेतृत्व नाही
भारत UN सुरक्षा परिषदेचा कायम सदस्य नाही
काही प्रादेशिक प्रश्नांमध्ये गुंतवळ
5) अर्थिक विषमता आणि बेरोजगारी
मोठ्या लोकसंख्येमध्ये आर्थिक संतुलनाची गरज
भारताची ताकद – भारत जगातील पुढील सुपरपॉवर होऊ शकतो का?
होय!
भारत पुढील 10–12 वर्षांत टॉप-5 सुपरपॉवरमध्ये पोहोचू शकतो.
भारताच्या मोठ्या ताकदी:
जगातील सर्वाधिक लोकसंख्या – मोठी बाजारपेठ
तिसऱ्या क्रमांकाची अर्थव्यवस्था (लवकरच)
जगातील तिसरी सर्वात मोठी लष्करसंख्या
नवीनीकरणीय उर्जेत मोठी गुंतवणूक
IT आणि डिजिटल पेमेंट्समध्ये जगात पहिला क्रमांक
अवकाश तंत्रज्ञानात (ISRO) अप्रतिम कामगिरी
भारताची सॉफ्ट पॉवर प्रचंड मोठी आहे
● बॉलिवूड
● योगा
● संस्कृती
● तंत्रज्ञान क्षेत्रातील भारतीय प्रतिभा
2030 मध्ये भारत कुठे असेल?
तज्ज्ञांचे मत:
भारत 2030 पर्यंत जगातील तिसरा सर्वात मोठा आर्थिक महासत्ता
टॉप-5 लष्करी शक्ती
AI, डिजिटल इंडिया, सेमीकंडक्टर, EV उद्योगामुळे मोठी झेप
परराष्ट्र धोरणात जागतिक नेतृत्व
जर भारताने
पायाभूत सुविधा
तांत्रिक गुंतवणूक
उत्पादन आणि निर्यात वाढवली
शिक्षण आणि कौशल्य विकासावर भर दिला
तर भारत जागतिक महासत्ता बनू शकतो.
सध्या America , चीन, रशिया आघाडीवर; भारत क्षमता असूनही टॉप-10 च्या बाहेर
2025 च्या जागतिक शक्तीच्या अहवालानुसार
पहिल्या 10 स्थानांवर:
America
चीन
रशिया
ब्रिटन
जर्मनी
फ्रान्स
जपान
दक्षिण कोरिया
सौदी अरेबिया
इस्त्रायल
भारत — 12 वा क्रमांक
भारताची क्षमता मोठी आहे. वाढते GDP, तंत्रज्ञान, लष्कर आणि जागतिक प्रभाव यामुळे भारत पुढील दशकात टॉप-5 मध्ये पोहोचेल अशी मोठी शक्यता आहे. पण सध्या भारताला पायाभूत सुविधा, तंत्रज्ञान, उत्पादन आणि उद्योग क्षेत्रात अधिक काम करणे गरजेचे आहे.
read also:https://ajinkyabharat.com/2025-epfo-new-rules-how-much-pf-can-be-withdrawn/
