नवी दिल्ली : केंद्र सरकारच्या कर्मचाऱ्यांसाठी आणि पेन्शनधारकांसाठी मोठी बातमी समोर आली आहे. दीर्घ प्रतीक्षेनंतर केंद्र सरकारने अखेर आठव्या वेतन आयोगाच्या (8th Pay Commission) स्थापनेला मंजुरी दिली असून, त्याचे अध्यक्ष, सदस्य आणि सचिवांची नियुक्ती देखील करण्यात आली आहे. यानंतर आता सर्वांच्या नजरा लागल्या आहेत त्या म्हणजे या वेतन आयोगातील फिटमेंट फॅक्टर (Fitment Factor) किती असणार आणि त्यानुसार पगार किती टक्क्यांनी वाढणार याकडे.
आठव्या वेतन आयोगाची रचना आणि कार्यकाळ
मागील आठवड्यात केंद्र सरकारने औपचारिक अधिसूचना जारी करून आठव्या वेतन आयोगाची रचना जाहीर केली. सर्वोच्च न्यायालयाच्या निवृत्त न्यायमूर्ती रंजना प्रकाश देसाई यांची आयोगाच्या अध्यक्षपदी निवड करण्यात आली आहे. त्यांच्यासह प्रशासन, अर्थशास्त्र, आणि कर्मचारी विषयातील तज्ञ सदस्यांचा समावेश करण्यात आला आहे. आयोगाला 18 महिन्यांच्या आत आपला अंतिम अहवाल केंद्र सरकारकडे सादर करायचा आहे.
या कालावधीत आयोग केंद्र सरकारच्या विविध मंत्रालये, कर्मचारी संघटना, वित्त मंत्रालय, आणि पेन्शनधारक प्रतिनिधींशी चर्चा करून वेतन, भत्ते, पेन्शन रचना, महागाई निर्देशांक, तसेच भविष्यातील आर्थिक परिस्थिती यांचा सखोल अभ्यास करेल.
Related News
8th Pay Commission : 69 लाख पेन्शनर्सना धक्का! नवे वेतन आयोग त्यांना लाभ देणार नाही का? जाणून घ्या मोठे कारण
8th Pay Commission : 69 लाख पेन्शनर्सना लाभ मिळणार का?
Inauguration of 4 Vande Bharat Express Trains, देशभरात ‘वेग आणि गौरवाचा नवा अध्याय’
Adani Cement Profit Growth: अदानी समूहाची मोठी झेप! अंबुजा सिमेंटचा नफा 4 पटीने वाढून 1,766 कोटींवर
पेन्शन थांबू नये म्हणून वाचा! काही पेन्शनधारकांना डिजिटल सर्टिफिकेट बंद
ट्रम्पच्या टॅरिफचा भारतावर किरकोळ परिणाम; निर्यातीत उलट वाढ, अमेरिका झाले हैराण
Liquor Multibagger Stocks : या दारू कंपन्यांनी गुंतवणूकदारांना मालामाल केले; 3 वर्षांत दिला 7 पट परतावा
मध्यमवर्गीयांचा धोकादायक ट्रेंड: गरज नसतानाही घेतात Personal Loan, 3 लाख कोटींचं कर्ज वाढलं – तज्ज्ञांचा इशा
घर खरेदीतून ग्राहकांची माघार! मुंबईत व्यवहार घटले, भाव कमी होणार?१14% घट
Over Half of Indians Now Dreaming of “Early Retirement”! (IRIS 5.0) हा जबरदस्त बदल का घडतोय, वाचा अभ्यास अहवाल
केंद्राचा मोठा निर्णय: 8 वा वेतन आयोग स्थापन, 1.15 कोटींना थेट फायदा
अंदाजानुसार, आठवा वेतन आयोग 1 जानेवारी 2026 पासून लागू होण्याची शक्यता आहे. त्यावेळी देशातील सुमारे 48 लाख केंद्र सरकारी कर्मचारी आणि 68 लाख पेन्शनधारक यांना याचा थेट फायदा होईल.
फिटमेंट फॅक्टर म्हणजे काय?
वेतन आयोगातील सर्वात महत्त्वाचा घटक म्हणजे फिटमेंट फॅक्टर. हेच ठरवते की सध्याच्या मूळ वेतनाच्या किती पट नवीन मूळ वेतन ठरेल. उदाहरणार्थ, सातव्या वेतन आयोगात फिटमेंट फॅक्टर 2.57 निश्चित करण्यात आला होता. म्हणजेच कर्मचाऱ्याचे जुने मूळ वेतन 10,000 रुपये असल्यास, नवीन मूळ वेतन 25,700 रुपये झाले होते.
आता, आठव्या वेतन आयोगात हा फॅक्टर 1.8 ते 2.46 दरम्यान असण्याची शक्यता वर्तवली जात आहे. काही आर्थिक विश्लेषकांचे म्हणणे आहे की सरकार आर्थिक संतुलन लक्षात घेऊन 2.15 च्या आसपासचा फिटमेंट फॅक्टर लागू करू शकते, तर काहींच्या मते 2.46 पर्यंत वाढवण्याची शक्यता नाकारता येत नाही.
कोटक आणि एम्बिट कॅपिटलचा अंदाज काय सांगतो?
दोन अग्रगण्य वित्तीय संस्थांनी – कोटक इन्स्टिट्यूशनल इक्विटीज आणि एम्बिट कॅपिटल यांनी आपला अभ्यास अहवाल प्रसिद्ध केला आहे. त्यांच्या मते, केंद्र सरकारकडून अर्थसंकल्पीय भार लक्षात घेता फिटमेंट फॅक्टर 1.82 ते 2.46 दरम्यान असू शकतो.
फिटमेंट फॅक्टर 1.82 असल्यास कर्मचाऱ्यांचा पगार सुमारे 14% वाढेल
फिटमेंट फॅक्टर 2.15 असल्यास पगारात 34% वाढ अपेक्षित
फिटमेंट फॅक्टर 2.46 असल्यास पगारात तब्बल 54% वाढ होऊ शकते
लेव्हल 1 कर्मचाऱ्यांचे मूळ वेतन किती वाढणार?
सध्या केंद्र सरकारच्या लेव्हल 1 मध्ये काम करणाऱ्या कर्मचाऱ्यांचे (जसे की शिपाई, अटेंडंट, सहाय्यक, इत्यादी) मूळ वेतन ₹18,000 आहे.
आता जर फिटमेंट फॅक्टर बदलला तर मूळ वेतन कसे वाढेल ते पाहूया:
| फिटमेंट फॅक्टर | सध्याचे मूळ वेतन | नवीन मूळ वेतन | वाढ (%) |
|---|---|---|---|
| 1.82 | ₹18,000 | ₹32,760 | 14% |
| 2.15 | ₹18,000 | ₹38,700 | 34% |
| 2.46 | ₹18,000 | ₹44,280 | 54% |
म्हणजेच, जर सर्वाधिक म्हणजे 2.46 फिटमेंट फॅक्टर लागू झाला, तर कर्मचाऱ्यांचा पगार जवळपास ₹26,000 रुपयांनी वाढेल.
महागाई भत्ता (DA) आणि घरभाडे भत्ता (HRA) वर परिणाम
सध्या केंद्र सरकारी कर्मचाऱ्यांना सुमारे 58% महागाई भत्ता दिला जात आहे. मात्र, जेव्हा नवीन वेतन आयोग लागू होतो, तेव्हा त्या वेळीच्या महागाईचा विचार आधीच मूळ वेतनात केला जातो. त्यामुळे अंमलबजावणीच्या वेळी DA शून्यावर आणला जातो आणि नंतर पुन्हा दर सहा महिन्यांनी तो वाढवला जातो.
त्याचप्रमाणे, HRA (घरभाडे भत्ता) देखील नव्या मूळ वेतनाच्या टक्केवारीनुसार वाढवला जातो. त्यामुळे एकूण पगारात मोठी वाढ दिसून येईल.
उदाहरणार्थ, सध्याच्या वेतन रचनेनुसार, लेव्हल 1 च्या कर्मचाऱ्याचा एकूण पगार साधारणतः ₹29,000 च्या आसपास असतो. पण 8व्या वेतन आयोगानंतर तो ₹44,000 ते ₹55,000 च्या दरम्यान जाऊ शकतो.
सरकारसाठी किती आर्थिक भार?
8वा वेतन आयोग लागू झाल्यानंतर केंद्र सरकारवर दरवर्षी 4.5 ते 5 लाख कोटी रुपयांचा अतिरिक्त भार पडू शकतो, असा प्राथमिक अंदाज आहे. तथापि, अर्थतज्ज्ञांच्या मते, वेतनवाढीमुळे बाजारात खर्चक्षमता वाढेल आणि त्यामुळे अर्थव्यवस्थेला चालना मिळेल.
सरकारने मागील काही वर्षांपासून 7व्या वेतन आयोगानुसार कर्मचाऱ्यांचे महागाई भत्ते, HRA, आणि इतर भत्ते वाढवले आहेत. त्यामुळे 8व्या आयोगाच्या अंमलबजावणीनंतर कर्मचारी वर्गाच्या हातात जास्त डिस्पोजेबल इनकम येईल.
पेन्शनधारकांसाठीही मोठा फायदा
वेतन आयोगाच्या शिफारशींनुसार पेन्शनधारकांचे पेन्शन देखील तितक्याच प्रमाणात वाढते. म्हणजेच, जर फिटमेंट फॅक्टर 2.15 किंवा 2.46 लागू झाला, तर निवृत्त कर्मचाऱ्यांचे पेन्शनही 30 ते 50 टक्क्यांनी वाढण्याची शक्यता आहे.
यामुळे देशातील जवळपास 68 लाख पेन्शनधारक यांना मोठा दिलासा मिळेल.
महागाई निर्देशांक आणि वास्तविक वेतनाचा समतोल
आर्थिक अभ्यासकांच्या मते, मागील काही वर्षांत महागाईदर 6-7% च्या दरम्यान राहिला आहे. त्यामुळे सातव्या वेतन आयोगातील वेतनरचनेनुसार सध्याच्या काळात कर्मचाऱ्यांचा वास्तविक वेतनस्तर घटत चालला आहे.
म्हणूनच, 8व्या वेतन आयोगात केवळ महागाई समायोजन नव्हे तर कर्मचाऱ्यांच्या जीवनमानाशी सुसंगत सुधारणा अपेक्षित आहे.
7व्या वेतन आयोगाशी तुलना
| घटक | 7वा वेतन आयोग | 8वा वेतन आयोग (अंदाज) |
|---|---|---|
| फिटमेंट फॅक्टर | 2.57 | 2.15 ते 2.46 |
| किमान मूळ वेतन | ₹18,000 | ₹38,000–₹44,000 |
| DA दर | 0% पासून सुरू | 0% पासून सुरू |
| अंमलबजावणी तारीख | 1 जानेवारी 2016 | 1 जानेवारी 2026 (संभाव्य) |
कर्मचारी संघटनांच्या मागण्या
केंद्रीय कर्मचारी संघटनांनी सरकारकडे मागणी केली आहे की:
फिटमेंट फॅक्टर किमान 3.0 निश्चित करावा
किमान मूळ वेतन ₹26,000 वरून वाढवून ₹45,000 करावे
50 वर्षांवरील कर्मचाऱ्यांसाठी स्वयंचलित प्रमोशन आणि वेतनवाढीची तरतूद असावी
पेन्शनधारकांसाठी आरोग्य विमा योजना अधिक व्यापक करावी
या मागण्यांचा विचार आयोग आपल्या अहवालात समाविष्ट करू शकतो.
पुढील टप्पे
आठवा वेतन आयोग पुढील 18 महिन्यांत खालील टप्प्यांमधून जाईल:
मंत्रालये आणि विभागांकडून आकडेवारी गोळा करणे
कर्मचारी संघटनांशी चर्चा
विविध पातळ्यांवरील खर्च आणि उत्पन्न यांचे विश्लेषण
शिफारसी तयार करून केंद्र सरकारला सादर करणे
कॅबिनेटची मंजुरी आणि अंमलबजावणी आदेश
आठव्या वेतन आयोगाच्या स्थापनेनंतर केंद्र सरकारच्या कर्मचाऱ्यांमध्ये उत्साहाचं वातावरण आहे. गेल्या काही वर्षांपासून सातव्या वेतन आयोगानुसार मिळणाऱ्या वेतनरचनेत बदल होण्याची सर्वांची अपेक्षा होती.
फिटमेंट फॅक्टर 2.46 निश्चित झाल्यास कर्मचाऱ्यांचा पगार जवळपास अर्ध्या टक्क्याने वाढेल, जे आर्थिक दृष्ट्या मोठं पाऊल ठरेल. आयोगाच्या शिफारशी 2026 च्या सुरुवातीला लागू झाल्यास, केंद्रातील लाखो कर्मचारी आणि पेन्शनधारकांसाठी ही नवीन वर्षाची सर्वात मोठी भेट ठरेल.
read also : https://ajinkyabharat.com/mutual-fund-sip-smart-guntavanukine-srimanthaicha-marg/
